Genelde küçük arazi parçaları üzerinde yapılacak olan nisbeten basit ölçme işlemlerinde kullanılan alet ekipmanlara basit ölçme araçları denir. Bu araçlar şunlardır;
Jalon
Çekül
Şeritmetre
Dik inme ve çıkma araçları
Nokta ve İşaretlenmesi
Ölçme bilgisinde nokta diye; yeryüzünün bize yararlı olan yerlerine denir. Ölçmeler sırasında kullanılan noktalar iki çeşittir;
Sabit Noktalar
Geçici Noktalar
Sabit noktalar arazide taş, beton, demir çivi yada boru gibi yer değiştirmesi kolay olmayacak şekilde işaretlenir. Bu noktalar bize sürekli gerekli olacak noktalardır. O nedenle yerlerinin değişmemesi amacıyla yukarıda sözü edilen malzemeler yardımıyla işaretlenirler.
Geçici noktalar ise uzunluk ölçümü yada yüksekliklerin ölçümü çalışmaları sırasında, yalnızca o anda yapılan çalışmalarda gerekli olan noktalardır. Bu gibi noktalar genellikle jalonlarla yada küçük ahşap kazıklarla işaretlenir.
Jalon ve Jalonlarla Yapılan işlemler
Ölçmelerin yapılması yada yapılan ölçme sonuçlarının araziye aplikasyonu aşamasında kullanılan, 2m uzunlukta düzgün ahşap yada metalden imal edilmiş aletlerdir.
Siyah/beyaz yada kırmızı/beyaz gibi uzaktan görünmesini kolaylaştıracak şekilde değişik renklerde olarak imal edilirler. Ayrıca uç kısımları toprağa girmesini kolaylaştırmak amacıyla metal sivri uçlu olarak yapılmışlardır.
Doğrunun araziye çakılması: bir doğrunun arazide uzatılması yada ara noktalarının bulunması işlemine verilen addır.
Jalonlarla yapılan işlemler;
Üzerinde engel bulunmayan doğruların çakılması (Ara noktaların bulunması yada doğrunun uzatılması)
Bu amaçla A ve B gibi iki noktası ile arazide belirtilmiş olan bir doğrunun herhangi bir tarafından uzatılması işlemidir. Bu işlem arazide bir yada iki kişi tarafından yapılabilir. Elinde jalon ile doğrunun dışındaki bir noktada (B’) duran kişi, doğrunun dışındaki bu noktayı arazide işaretler. Daha sonra A ve B noktaları arasında C’ gibi bir noktayı işaretler.
A
C’
B
B’
Üzerinde engel bulunan doğruların çakılması
BC doğrusu çakılır. Daha sonra A noktasından BC doğrusuna dik inilir ve A1 noktası işaretlenir. BC doğrusu üzerinden E1 ve F1 gibi noktalardan dikler araziye çakılır ve aşağıdaki eşitlik çözümlenir.
= = =
AA1 ve A1B uzunlukları ölçülerek değeri hesaplanır. Ve EE1 ile FF1 uzunlukları hesaplanır. Alınan E1 ve F1 noktalarından çıkılan dikler yardımıyla E ve F noktaları bulunur ve işaretlenir.
İki doğrunun kesim noktasının bulunması:
D’
A, B, C ve D noktaları jalonlarla arazide işaretlenmiş olan AB ve CD doğrularının kesim noktasını (E) bulmak için, önceden birer ucundan uzatılmış olan doğruların yaklaşık kesim noktasına elinde jalon ile gelen bir kişi sırasıyla BB’ ve DD’ doğrularını kullanarak kesim noktasını bir kaç deneme sonunda işaretler.
