Hava kirliliği düzeyleri düzenli olarak izlenmesine ve mücadele edilmesine rağmen, bütün
dünyada, başta büyük metropoller olmak üzere halen kabul edilen sınırların üzerinde
seyretmektedir. Kirlilik özellikle endüstriyel tesislerden, konutlarda ısınma amaçlı yakıt
tüketiminden ve motorlu taşıt egzozlarından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde doğal gaz
kullanımıyla büyük kentlerde hava kirliliğinde nispeten bir gerileme olmasına rağmen, halen
ciddi bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Diyarbakır’da son yıllarda hızlı nüfus artışı,
yanlış kentleşme ve nispeten artan sanayileşme nedeniyle özellikle kış aylarında hava kirliliği
ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Dünyada ve ülkemizde yapılan çalışmalar hava kirliliği ile
respiratuar mortalite ve morbidite arasında yakın bir ilişki olduğunu bildirmektedir. Hava
kirliliğinin solunum sistemine etkilerinin altında yatan mekanizmaları araştıran çalışmalar,
kirleticilerin solunum semptomlarını artırdığı, solunum fonksiyonlarında bozulmaya yol açtığı
ve hava yollarında inflamatuar değişikliklere neden olduğunu göstermektedir. In vitro
çalışmalar, hava kirleticilerin etkilerini hücre düzeyinde direkt olarak hasara yol açarak, in
direkt olarak intraselüler oksidatif yolakları aktive etmek suretiyle gerçekleştirdiklerini
bildirmektedir. Dünyada ve ülkemizde hava kirliliğini sınırlandırmaya yönelik çalışmalar
çeşitli boyutlarıyla devam etmektedir. Diyarbakır’da da sorunun çözümü için standart dışı
kalitesiz yakıtların kullanımının önlenmesi, uygun yakma tekniklerinin kullanılması ve
araçlarda emisyon kontrolünün daha etkin yapılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler:
