Genel olarak gözleme ihtiyaç duyulan metin ve konuşmalar; mekan, kişi yahıt olay tasviri yapılan metin ve konuşmalardır. Bu bağlamda şu örnekleri verebiliriz.
1) Gezi yazısı
2) Masal
3) Makale
4) Deneme yazısı
5) Hikaye
6) Roman
Hikaye ve roman içerisinde her zaman kişisel bir gözleme yer verilmeyebilir. Ancak gezi yazısı örneğinde ise bu yazıyı yazan kişinin ele aldığı metin kişisel gözlemlerine dayanmaktadır. Örneğin Antalya hakkında bir gezi yazısı hazırlamak için öncelikle Antalya'ya gitmem gerekir ve burada gözlemlediğim turistik yerler hakkında bir yazı ele almam gerekir. Bu şekilde örnekler çoğaltılabilir..
