arajlar bir akarsuyun enerjisini elektrik enerjisine çevirmeye yarayan yapılardır. Akarsuyun enerjisinden elektrik üretebilir ya da akarsuyunyolunu kesip onu üretime ihtiyaç olacağı zamana kadar baraj gölündedepolayabilirler, çünkü elektriği kullanmanın en verimli yolu onuüretildiği anda tüketmektir.
Barajlar aslında bir ya da birden fazla dev jeneratör içerirler. Busebeple bir barajı anlamak için önce bir jeneratörün çalışma prensibiniinceleyelim;
Jeneratörler elektromanyetik endüksiyon prensibi ile çalışırlar.Elektromanyetik endüksiyon, bir telin içinden geçen manyetik alandeğiştiğinde o tel üzerinde bir akım oluşmasına sebep olur. Bu tel eğerdışarıdan bir güç ile çevrilirse bu çevirmeyi sağlayan enerji elektrikenerjisine dönüştürülmüş olur.
Barajlarda tam olarak bu prensiple, ancak daha komplike ve verimlimekanizmalarla çalışır. Tellerde bir yerine binlerce sarım vardır, veçevirme gücünü ise su değirmenlerine benzer bir mekanizma iletürbinlerden akan su sağlar. Akan su türbinleri çevirir ve türbinlerşaftı döndürür, şaft jeneratör içerisindeki armatürü çevirir vejeneratörün çıkışı şehir şebekelerine elektrik sağlar.
Bu türbinlerin saniyedeki dönüş sayısı akımın frekansını, manyetik alanise voltajını belirler. Tabii ki bu iki değişken evimize evimize gelenekadar 50Hz frekans ve 220V etkin voltaj değerlerine getirilir.Evlerimizde doğru akım değil alternatif akım kullanıyor olmamızınsebeplerinden biri elektriğin barajlarda bu şekilde üretiliyor ve buşekilde daha verimli iletilebileceği voltajlara (yüksek gerilim gibi)taşınabiliyor olmasıdır, zira transformatörlerde jeneratörler gibialternatif akımla çalışır.
Hidroelektrik santrallerinde jeneratörler elektrik ihtiyacına göregerekli sayıda aynı anda çalıştırılarak enerji tasarrufu sağlanır.
