Cevap :
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI
1774 yılında Priestley ve Scheele, Kırmızı Civayı ısıtarak “yakıcı hava” olarak adlandırdıkları gazı keşfetmişlerdir. Bu gaz bugün ki Oksijen’di.
Priestley ve Scheele deneysel ölçümleri anlaşılır şekilde yorumlayamamıştır. Aynı deneyleri tekrarlayan Fransız Bilim İnsanı LAVOİSİER, yanma olayında maddelerin oksijen gazı ile etkileştiğini ifade etti. Deneysel ölçümlerin ve sonuçların yorumlanması kimyanın bilim olmasını sağlamıştır.
Bu nedenle günümüzde LAVOİSİER, kimya biliminin kurucusu olarak tanınmaktadır.
1-KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU
Lavoi***r, yanma olayını açıklarken; madde ve havanın yanma olayından önceki toplam kütlesi ile yanma sonucunda oluşan kül ve dumanın toplam kütlesinin eşit olduğunu tespit etmiştir.
• Madde yok olmaz, başka maddelere dönüşür.
• Tepkimeye giren maddelerin toplam kütlesi, tepkime sonucunda oluşan maddelerin toplam kütlesine eşittir.
H2 + ½ O2 ---------> H2O
2 g …….. 16 g 18 g
18 g
2-SABİT ORANLAR KANUNU
Proust, yaptığı çalışmalar sonucunda bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında sabit bir birleşme oranının olduğunu tespit etmiştir.
H2O 2 g H2 ile 16 g O2 birleşmiştir. O halde; Hidrojen ile Oksijen arasındaki oran:
H/O = 2 g /16 g = 1/8’dir.
Dalton sabit oranlar kanununa göre bazı hipotezler geliştirmiştir:
1. Her element, atom denilen çok küçük ve bölünmeyen taneciklerden oluşmuştur.
2. Bir elementin bütün atomlarının kütlesi ve diğer özellikleri aynıdır.
3. Kimyasal tepkimeler atomların düzenlenme türünün ve birleşme şeklinin değişmesinden ibarettir.
3-KATLI ORANLAR KANUNU ( Dalton )
İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır. Bu orana Katlı Oran denir.
Örnek; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde:
Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında.
2/ NO2 = N2O4 = 4
O/O = 4/5
1/ N2O5 = N2O5 = 5
Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında
5/ NO2 = N5O10 = 5
N/N = 5/4
2/ N2O5 = N4O10 = 4
Örnek; Fe ile O elementleri arasında; Fe2O3 ve Fe3O4
gibi bileşikler oluşmaktadır. Bunlar arasındaki katlı oranlara bakacak olursak:
Fe2O3 ve Fe3O4 bileşiklerinde
Fe yi sabit tutarsak oksijenler arasındaki katlı oran;
3/ Fe2O3 = Fe6O9 = 9
O/O = 9/8 ‘dir.
2/ Fe3O4 = Fe6O8 = 8
Oksijeni sabit tutarsak demir arasındaki katlı oran;
4/ Fe2O3 = Fe8O12 = 8
Fe / Fe = 8/9 ‘dur.
3/ Fe3O4 = Fe9O12 = 9
Katlı oranların uygulana bilemesi için ;
• Bileşiklerde yalnız iki element olmalı
• Bileşiklerdeki elementler birbiri ile aynı olmalı
• Bileşiklerin basit formülleri aynı olmamalı
• Katlı oran 1/1 olmamalı
NO – N2O3 Katlı oranlar kanununa uyar
NO2 – N2O4 Katlı oranlar kanununa uymaz (katlı oran 1/1)
NaCl – KCl Katlı oranlar kanununa uymaz (elementler farklı)
H2SO4 – H2SO3 Katlı oranlar kanununa uymaz (bileşikte 3 element var)
FeO – Fe2O3 Katlı oranlar kanununa uyar
4-BİRLEŞEN HACİMLER KANUNU ( Gay Lussac)
Dalton’un yaşadığı dönemde Gazlar, pek çok bilim insanının çalışma konusuydu.
1787 yılında Fransız fizikçi Charles(çarls) gazların sıcaklıkla hacminin arttığını keşfetmiştir.
Gay Lussac ‘ın dikkatini çeken gaz halindeki maddelerin tepkimeleriydi. 1 L N2 (azot gazı) ile 3 L H2 (hidrojen gazı) birleşerek 2 L NH3 (amonyak) gazı elde edilebiliyordu.
N2(g) + 3 H2(g) ------- > 2 NH3(g)
1 L 3 L 2 L
Bunun üzerine Gay Lussac Birleşen Hacimler Kanununu tanıttı.
DALTON ATOM TEORİSİ VE GAZLAR
Dalton’a göre maddeler birbirinden bağımsız atomlardan oluşuyordu. Belli bir hacimde eşit sayıda atom varsa gazlar ancak birebir oranda tepkimeye girebilirdi. Suyun oluşabilmesi için 1 L H2(hidrojen gazı) ile 1 L O2 (oksijen) gazının tepkimeye girmesi gerekiyordu. Suyun oluşum tepkimesini;
H(g) + O(g) ------- > HO(g) şeklinde olduğunu düşünüyordu.
Avagadro Birleşen Hacimler Kanununu yorumlayarak şu sonuca varmıştır. Maddelerin taneciklerinin sadece tek bir atomdan oluşmayacağını, atomların kümeler halinde bulunabileceğini belirtmiştir.
Bu atom kümelerine molekül denir.
Dolayısıyla bazı elementler ve bileşikler molekülden oluşmuştur.
O2 N2 NO2 Cl2 NH3 Br2
Atomlar arasında kimyasal bağ olabileceği fikri ortaya çıkmıştır.
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI
1774 yılında Priestley ve Scheele, Kırmızı Civayı ısıtarak “yakıcı hava” olarak adlandırdıkları gazı keşfetmişlerdir. Bu gaz bugün ki Oksijen’di.
Priestley ve Scheele deneysel ölçümleri anlaşılır şekilde yorumlayamamıştır. Aynı deneyleri tekrarlayan Fransız Bilim İnsanı LAVOİSİER, yanma olayında maddelerin oksijen gazı ile etkileştiğini ifade etti. Deneysel ölçümlerin ve sonuçların yorumlanması kimyanın bilim olmasını sağlamıştır.
Bu nedenle günümüzde LAVOİSİER, kimya biliminin kurucusu olarak tanınmaktadır.
1-KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU
Lavoi***r, yanma olayını açıklarken; madde ve havanın yanma olayından önceki toplam kütlesi ile yanma sonucunda oluşan kül ve dumanın toplam kütlesinin eşit olduğunu tespit etmiştir.
• Madde yok olmaz, başka maddelere dönüşür.
• Tepkimeye giren maddelerin toplam kütlesi, tepkime sonucunda oluşan maddelerin toplam kütlesine eşittir.
H2 + ½ O2 ---------> H2O
2 g …….. 16 g 18 g
18 g
2-SABİT ORANLAR KANUNU
Proust, yaptığı çalışmalar sonucunda bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında sabit bir birleşme oranının olduğunu tespit etmiştir.
H2O 2 g H2 ile 16 g O2 birleşmiştir. O halde; Hidrojen ile Oksijen arasındaki oran:
H/O = 2 g /16 g = 1/8’dir.
Dalton sabit oranlar kanununa göre bazı hipotezler geliştirmiştir:
1. Her element, atom denilen çok küçük ve bölünmeyen taneciklerden oluşmuştur.
2. Bir elementin bütün atomlarının kütlesi ve diğer özellikleri aynıdır.
3. Kimyasal tepkimeler atomların düzenlenme türünün ve birleşme şeklinin değişmesinden ibarettir.
3-KATLI ORANLAR KANUNU ( Dalton )
İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır. Bu orana Katlı Oran denir.
Örnek; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde:
Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında.
2/ NO2 = N2O4 = 4
O/O = 4/5
1/ N2O5 = N2O5 = 5
Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında
5/ NO2 = N5O10 = 5
N/N = 5/4
2/ N2O5 = N4O10 = 4
Örnek; Fe ile O elementleri arasında; Fe2O3 ve Fe3O4
gibi bileşikler oluşmaktadır. Bunlar arasındaki katlı oranlara bakacak olursak:
Fe2O3 ve Fe3O4 bileşiklerinde
Fe yi sabit tutarsak oksijenler arasındaki katlı oran;
3/ Fe2O3 = Fe6O9 = 9
O/O = 9/8 ‘dir.
2/ Fe3O4 = Fe6O8 = 8
Oksijeni sabit tutarsak demir arasındaki katlı oran;
4/ Fe2O3 = Fe8O12 = 8
Fe / Fe = 8/9 ‘dur.
3/ Fe3O4 = Fe9O12 = 9
Katlı oranların uygulana bilemesi için ;
• Bileşiklerde yalnız iki element olmalı
• Bileşiklerdeki elementler birbiri ile aynı olmalı
• Bileşiklerin basit formülleri aynı olmamalı
• Katlı oran 1/1 olmamalı
NO – N2O3 Katlı oranlar kanununa uyar
NO2 – N2O4 Katlı oranlar kanununa uymaz (katlı oran 1/1)
NaCl – KCl Katlı oranlar kanununa uymaz (elementler farklı)
H2SO4 – H2SO3 Katlı oranlar kanununa uymaz (bileşikte 3 element var)
FeO – Fe2O3 Katlı oranlar kanununa uyar
4-BİRLEŞEN HACİMLER KANUNU ( Gay Lussac)
Dalton’un yaşadığı dönemde Gazlar, pek çok bilim insanının çalışma konusuydu.
1787 yılında Fransız fizikçi Charles(çarls) gazların sıcaklıkla hacminin arttığını keşfetmiştir.
Gay Lussac ‘ın dikkatini çeken gaz halindeki maddelerin tepkimeleriydi. 1 L N2 (azot gazı) ile 3 L H2 (hidrojen gazı) birleşerek 2 L NH3 (amonyak) gazı elde edilebiliyordu.
N2(g) + 3 H2(g) ------- > 2 NH3(g)
1 L 3 L 2 L
Bunun üzerine Gay Lussac Birleşen Hacimler Kanununu tanıttı.
DALTON ATOM TEORİSİ VE GAZLAR
Dalton’a göre maddeler birbirinden bağımsız atomlardan oluşuyordu. Belli bir hacimde eşit sayıda atom varsa gazlar ancak birebir oranda tepkimeye girebilirdi. Suyun oluşabilmesi için 1 L H2(hidrojen gazı) ile 1 L O2 (oksijen) gazının tepkimeye girmesi gerekiyordu. Suyun oluşum tepkimesini;
H(g) + O(g) ------- > HO(g) şeklinde olduğunu düşünüyordu.
Avagadro Birleşen Hacimler Kanununu yorumlayarak şu sonuca varmıştır. Maddelerin taneciklerinin sadece tek bir atomdan oluşmayacağını, atomların kümeler halinde bulunabileceğini belirtmiştir.
Bu atom kümelerine molekül denir.
Dolayısıyla bazı elementler ve bileşikler molekülden oluşmuştur.
O2 N2 NO2 Cl2 NH3 Br2
Atomlar arasında kimyasal bağ olabileceği fikri ortaya çıkmıştır
