doğu cephesi hakkında bilgi??
?? DOĞU CEPHESİ (ŞARK CEPHESİ), Kurtuluş Savaşı sırasında
Doğu Anadolu’da General
Kazım Karabekir komutasındaki 15. Kolordu’nun Ermeni ve Gürcülere karşı açtığı cephe.
Mondros Mütarekesi’nden sonra İngilizlerin kontrolüne giren Kars ve yöresinde “şûra” hükûmetleri oluşturulmasına karar verildi. 17-18 Ocak 1919’da
Kars’ta yapılan kongrede Cenubîgarbî Kafkas Hükûmeti Muvakkat-ı Millîyesi kuruldu. Önceleri bu oluşuma ses çıkarmayan İngilizler daha sonra geçici hükûmeti tanımayacaklarını belirterek Kars’ın Ermenilere verilmesini istediler. Bu gelişme doğrultusunda geçici hükûmet dağıtılarak Kars yöresi Ermenilere bırakıldı. Kısa sürede harekete geçen Ermeni kuvvetleri 17 Şubat 1920’de Çıldır’a kadar ilerlediler. Bu arada İngilizler,
Artvin bölgesinde Gürcüleri güçlendirmek istiyordu. Mütareke’den sonra
Ardahan ve Batum’un da yönetimini üstlendiğini açıklayan “Kars Millî İslam Şûrası” adlı hükûmet, Gürcü birlikleri tarafından dağıtıldı. Bu arada
Batum’daki “İslam Gürcistanı” adlı örgüt, bölgenin Gürcistan’a bağlanması için çalışıyordu. 1920’de İngilizlerin boşaltmasıyla Artvin, Ardanuç,
Şavşat ve Batum’a Gürcü birlikleri girdi.
Bu gelişmeler sırasında
Mustafa Kemal, 15.Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’e, seferberliğin başlatılıp
Dağıstan ve
Azerbaycan Hükûmetleri’yle ilişki kurulmasını istemesi üzerine gerekli hazırlıkları yapan 15. Kolordu, 4 tümen, 15.811 asker, 20.782 tüfek, 56 makineli tüfek ve 40 topla harekete hazır hâle getirildi. Kâzım Karabekir’in
Ankara Hükümeti’nden harekât izni istemesine karşın
San Remo Konferansı’nın devam ediyor olması ve Sovyet Rusya Hükûmeti ile gerekli ilişkinin kurulamaması gibi gerekçelerle bir süre ertelenen harekât emri, San Remo Konferansı’nın sona ermesi ve
Sovyet Rusya’nın
Ermenilere karşı girişilecek bir operasyonu engelleyeceğinin öğrenilmesi üzerine 20 Eylül 1920’de verildi. 28 Eylül 1920’de harekete geçen ordunun ertesi gün Sarıkamış’a girmesi üzerine direnemeyeceklerini anlayan Ermeniler geri çekildi. Daha sonra şiddetli çatışmalar başladı. Harekât devam ederken Ankara Hükûmeti, Gürcülere “Ardahan’a girilmeyeceği” garantisi verdi. Doğu Cephesi birlikleri direnişi kırarak 30 Ekim 1920’de
Kars’a girdi. Ankara Hükûmeti’nin, Ermenilerin ateşkes isteğine karşı Gümrü’nün boşatılmasını şart koşması ve Ermenilerin bunu kabul etmemesi üzerine Türk birlikleri Iğdır’a girdiler. Sonuçta Ermenilerin ateşkesi kabul etmesiyle 2 Aralık 1920’de
Gümrü Antlaşması imzalandı.
Kızılordu’nun Gürcistan’ı işgal etmesinin ardından 23 Şubat 1921’de Ardahan ve Artvin de Türk topraklarına katıldı. Doğu Cephesi harekâtının sona ermesiyle Artvin, Şavşat,
Posof, Ardahan, Kars,
Çıldır,
Iğdır,
Tuzluca,
Sarıkamış ve
Oltu, Türk topraklarına katıldı. Harekâtın başarıyla sonuçlanmasından sonra Doğu Cephesi birlikleri Batı Cephesi’ne kaydırılarak Yunanlılara karşı mücadelede büyük başarı sağlandı.
Şark cephesi
?? DOĞU CEPHESİ (ŞARK CEPHESİ), Kurtuluş Savaşısırasında
Doğu Anadolu’da General
Kazım Karabekirkomutasındaki 15. Kolordu’nun Ermeni ve Gürcülere karşı açtığı cephe.
Mondros Mütarekesi’nden sonra İngilizlerin kontrolüne giren Kars ve yöresinde “şûra” hükûmetleri oluşturulmasına karar verildi. 17-18 Ocak 1919’da
Kars’ta yapılan kongrede Cenubîgarbî Kafkas Hükûmeti Muvakkat-ı Millîyesi kuruldu. Önceleri bu oluşuma ses çıkarmayan İngilizler daha sonra geçici hükûmeti tanımayacaklarını belirterek Kars’ın Ermenilere verilmesini istediler. Bu gelişme doğrultusunda geçici hükûmet dağıtılarak Kars yöresi Ermenilere bırakıldı. Kısa sürede harekete geçen Ermeni kuvvetleri 17 Şubat 1920’de Çıldır’a kadar ilerlediler. Bu arada İngilizler,
Artvinbölgesinde Gürcüleri güçlendirmek istiyordu. Mütareke’den sonra
Ardahanve Batum’un da yönetimini üstlendiğini açıklayan “Kars Millî İslam Şûrası” adlı hükûmet, Gürcü birlikleri tarafından dağıtıldı. Bu arada
Batum’daki “İslam Gürcistanı” adlı örgüt, bölgenin Gürcistan’a bağlanması için çalışıyordu. 1920’de İngilizlerin boşaltmasıyla Artvin, Ardanuç,
Şavşat ve Batum’a Gürcü birlikleri girdi.
Bu gelişmeler sırasında
Mustafa Kemal, 15.Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’e, seferberliğin başlatılıp
Dağıstanve
AzerbaycanHükûmetleri’yle ilişki kurulmasını istemesi üzerine gerekli hazırlıkları yapan 15. Kolordu, 4 tümen, 15.811 asker, 20.782 tüfek, 56 makineli tüfek ve 40 topla harekete hazır hâle getirildi. Kâzım Karabekir’in
Ankara Hükümeti’nden harekât izni istemesine karşın
San Remo Konferansı’nın devam ediyor olması ve Sovyet Rusya Hükûmeti ile gerekli ilişkinin kurulamaması gibi gerekçelerle bir süre ertelenen harekât emri, San Remo Konferansı’nın sona ermesi ve
Sovyet Rusya’nın
Ermenilere karşı girişilecek bir operasyonu engelleyeceğinin öğrenilmesi üzerine 20 Eylül 1920’de verildi. 28 Eylül 1920’de harekete geçen ordunun ertesi gün Sarıkamış’a girmesi üzerine direnemeyeceklerini anlayan Ermeniler geri çekildi. Daha sonra şiddetli çatışmalar başladı. Harekât devam ederken Ankara Hükûmeti, Gürcülere “Ardahan’a girilmeyeceği” garantisi verdi. Doğu Cephesi birlikleri direnişi kırarak 30 Ekim 1920’de
Kars’a girdi. Ankara Hükûmeti’nin, Ermenilerin ateşkes isteğine karşı Gümrü’nün boşatılmasını şart koşması ve Ermenilerin bunu kabul etmemesi üzerine Türk birlikleri Iğdır’a girdiler. Sonuçta Ermenilerin ateşkesi kabul etmesiyle 2 Aralık 1920’de
Gümrü Antlaşmasıimzalandı.
Kızılordu’nun Gürcistan’ı işgal etmesinin ardından 23 Şubat 1921’de Ardahan ve Artvin de Türk topraklarına katıldı. Doğu Cephesi harekâtının sona ermesiyle Artvin, Şavşat,
Posof, Ardahan, Kars,
Çıldır,
Iğdır,
Tuzluca,
Sarıkamışve
Oltu, Türk topraklarına katıldı. Harekâtın başarıyla sonuçlanmasından sonra Doğu Cephesi birlikleri Batı Cephesi’ne kaydırılarak Yunanlılara karşı mücadelede büyük başarı sağlandı.