Kültepede ele geçirilen en öneli buluntular nelerdir?Bunların Anadolu tarihi açısından önemlerni açıklayınız.
Mezar Buluntuları
Kültepe mezarlarından çoğunun gömünün yapıldığı dönemde soyulmuş ve tahrip edilmiş olmalarına rağmen, taş sanduka mezarlar ölü hediyeleri bakımından en zengin olan mezar türünü oluşturmaktadır.
Ölü hediyeleri arasında, içinde sıvı maddelerin konulduğu kap türleri çoğunluktadır. Bu gruba giren fincan, maşrapa ve yuvarlak ağızlı testiler azdır. Basit toprak mezar tipi, küp mezar tipi ve taş sanduka mezar tipilerinde bulunan yonca ağızlı testilerin evlerde bulunanlardan daha ince ve cidarlı olduğunu mezarlara yeni olarak bakıldığını belirtmektedir.
Mezar buluntuları içinde önemli olan II ve IIb tabakası taş sanduka mezarlarında elde edilen tunç çanaklar, süzgeçli tencereler, kulplu insan biçimli tencereler, maşrapalar, bardaklar, kulplu tencereler, kovalar, vazolar, kandiller, tunç ve kurşundan tavalar vardır.
Kültepe’ de ölü hediyesi olarak yalnızca çeşitli çanak-çömlekler bırakılmamış aynı zamanda ailelerin statü ve ekonomik güçleri boyutunda altın, gümüş, elektron, tunç ve kurşundan, başta süs eşyası olmak üzere çeşitli eşyalarda bırakılmıştır. Uçları ip delikli olduğu düşünülen altın bantlar ve kabartma daireli, bezekli gümüş bant mezarında ölülerin başlarını süsleyen diademlerdir
Maden Eserler, İğneler
Kaniş-Karum yerli ve yabancı olmak üzere iki iğne grubu görülmektedir. İlk grubu Alişar, Boğazköy, Alacahöyük iğneler arasında bol paralelleri olan yerli iğneler temsil etmektedir. Sayıca daha az olan ikinci grubu ise Suriye’ den ithal edilmiş iğneler teşkil eder. Yivli başları, oval, yuvarlak, koni, düz mantar biçimindedir. Bu tip iğneler Ib yapı katında mezarlarda ölü hediyesi olarak bulunmuştur. Tüccar elbise iğnelerini Kaniş’e beraberlerinde getirmişler ve öldüklerinde de elbiselerine takılı olarak gömülmüşlerdir.
Tunç gümüş ve altın iğnelerin başları yuvarlak, dilimli, hayvan şeklinde gövdeleri delikli veya deliksiz olabilmekteydi. Omuzda, sırtta ve göğüs üzerinde bulunması ile ölülerin kıyafetleriyle gömüldüklerinin işareti olan iğnelerden iki tanesi altın kaplı tunç, diğer iki tanesi ise altın kaplı gümüş iğnelerdir.
Madeni Kaplar
Hattuşa ve Kaniş metinlerinde, madeni kaplar hakkında bilgi vermelerine rağmen elimize geçenler örnekler sayıca oldukça azdır. Ancak Kaniş’ de Ib tabakası mezarlarında II. kat evlerinde bulunmuş olan bakır, gümüş ve kurşun kaplar, bu boşluğu bir nebze olsun doldurmaktadır.
Pişmiş toprak kaplar bakır kapların taklit edilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır
Silahlar
Koloni Çağına ait mezarlardan ele geçirilen buluntular arasında bulunan ay biçimli balta M.Ö 3. binin 2. yarısında kullanılmış baltaların devamıdır. Ib tabakasına ait olan mezarın dışında fakat bir 2 kent evinin tabanı üstünde sap delikli tunç bir balta bulundu. Ucuna doğru genişleyen balta biraz kavislidir. Bu balta tipine Anadolu’ da ilk defa rastlanmaktadır. Bu balta tipinin benzeri Suriye’de (Ugarit Moyenz) bulunmuştur.
Ib tabakasına ait bir mezarından üç çatallı tunç yaba çıkarılmıştır. Bu silahların ilk örnekleri Ur’ da Gudea dönemine aittir. Dört çatallıların uçlarından biri kırık ele geçirilmiştir. Bir tanesinin çatalı kırıldıktan veya büküldükten sonra mezara konulmuş.
Eski sarayda ve sitadelde Kültepe II ile çağdaş tunçtan yapılmış iki kılıç ele geçirilmiştir. Bir tanesinin korunmuş olan uzunluğu 32,8 cm. genişliği 5,2 cm. diğerininki 41,7 cm. 5 cm.’ dir. Kabzaları birbirinden farklıdır
Makaralar
Karum’ da mezarlarda bulunan 3 tunç makaranın bir tanesi yayınlanmıştır. 8.8 cm yüksekliğinde ve 7,2 cm. genişliğindedir. Dört köşeli çerçeve içindedir. Çerçevenin yan kollarının uçlarının insan eli şeklinde olduğu görülmüştür ve bu iki el makaranın içinden geçen çubuğun iki ucunu tutar. Üst çerçeve üstünde bir askı kulbu yer alır bu makaralar büyük olasılıkla yün eğirmek için kullanılmıştır.
1b kent mezarından çıkarılan bir makaranın 9,5 cm. uzunluğu ve 5 cm. genişliği vardır. Çerçevesi diğerlerinden farklı bir şekle sahip; “ U” şeklindedir. Yuvarlak kesitli çerçeve düzleştirilmiş uçlarındaki deliklerle makaranın içinden geçen çubuğa bağlanmıştır. Diğer bir makarada ölü hediyelerinin çok zengin olduğu fark edilen fakat soyulmuş bir taş sanduka mezarında bulundu. Plak başları üstünde bir makarayı taşıyan iki çıplak kadın figürü ile süslenmiş. Makaranın sol kenarında bilerek açılmış bir delik vardır. Çıplak kadınlar elleri ile göğüslerini alt taraftan kavramakta. Ortadan ayrılmış saçlar, kulaklarının üstünde toparlanmış.
Koloni döneminin diğer bir eşyası grubu da kemikten yapılmış olanlardır. Bezekli kemik sap ve panolar, yuvarlak prizma şeklinde kemik kutular, domuz biçiminde yeşil taştan allık kutuları vb.