Cevap :
NASIL SONLANDIRILIR?
Eskiden, yani röportaj yazılarının bir sohbetin tamamı şeklinde yayınlandığı dönemlerde giriş bölümünün, soruların ve sonuç bölümünün aşağı yukarı belli karakteristik özellikleri olduğundan söz edilebilirdi. Sohbet nasıl başladı ise yazı da o şekilde başlar, sorulan sorular “sorulduğu sıra ile” yanıtlanır ve sohbet genellikle “teşekkür” ifadeleriyle biterdi. Klasik anlamda yapılan röportaj yazılarında hala bu uygulama izlenmektedir.
Ancak çarpıcı bir giriş, ardından en önemli sorular ve yanıtlarına yer verilen paketleme türü anlayış günümüzde daha ön plandadır. Bu teknikte çoğu zaman soru ve yanıtlar ayrı çerçeveler içinde başlıklandırılarak, başka bir deyişle ayrı ayrı paketlenerek sunulmaktadır. Bu tür röportaj yazılarının yayınlandığı gazete sayfasına uzaktan bakıldığında genellikle ayrı haberlerin yer aldığı bir sayfa gibi algılanabilmektedir. Sayfada birbirinden bağımsız şekilde yayınlanan soru ve yanıtların hangisinin sohbet hangi aşamasında sorulduğu anlaşılamamakta ve önemli bulunmamaktadır. Çünkü bu teknikte, önemli olanın önemlileştirilmesi önemlidir.
Bu teknikle yayınlanacak röportaj yazılarının “bir röportajdan çıkarılacak birden çok haber” gibi görülmesi yararlıdır. Bir ya da birkaç soru ve yanıtı ayrı ayrı öbeklenerek başlıklandırılabilir ve bunlar sayfanın farklı yerinde önem derecesine göre yayınlanabilir.
Genellikle bu tür sunumlarda röportajın sona erdiğine ilişkin bir ifadeye de yer verilmemektedir. Çünkü hangi sorunun ardından röportajın sona erdiği bilgisi de önemli görülmemektedir. Önemli olanın, sorular ve yanıtları olduğu düşünülmekte, soru öbekleri ayrı başlıklar halinde paketlenerek okura sunulmaktadır. Dolayısıyla, bu türde yayıncılık anlayışına göre röportajların yazım ve sunum biçimleri farklılık göstermektedir.
Röportajın nasıl yapılacağına ve nasıl sonlandırılacağına ilişkin sorular varsa, bunlar için daha önce yayınlana “Nasıl röportaj yapılır?” yazısına bakılabilir.
1) Ropörtaj yapılacak kişi hakkında ayrıntılı ön bilgi edinilir: Yazar ise kitapları, kitapları hakkında çıkan eleştiriler; kişinin önceki ropörtajları araştırılır. Basında yer alıp almadığı incelenir.
2) Soruların seçilmesi: Sorulacak sorular belirlenirken akılda tutulması gereken 3 unsur vardır. Bunlar; AMACIM NE?, DEŞİFRE EDİCİ OLMASI, SIKIŞTIRICI SORULAR OLMASI
3) Ropörtaj esnasında yeni sorular doğurmaya yönelik sorular seçilmelidir.
4) Başarılı bir ropörtajın özünde bir ana fikir bulunması gerekir. Bu noktada bir anahtar sözcüğün seçilmesi faydalı olacaktır. Bu aynı zamanda ropörtaja bir konu bütünlüğü sağlayacaktır. Örneğin, bir yayıneviyle ropörtaj yapıldığında anahtar kelime “Kitap basımı, yani ilk kez kitap yayınlamak isteyenlerin yapması gerekenler” olabilir.
5) Sorular hazırlanırken asgari düzeyde kronoloji korunmalıdır. Bu özellikle kişinin hayat hikayesi ve anılarını ele aldığımızda geçerli olacak bir unsurdur. Nitekim her ropörtajın başlangıç bölümünde kişiyi, okuyucuya tanıtacak, onu hatırlatacak sorulara yer verilmesi gerekir. Ropörtaj yapılacak kişinin soruları tarihsel akışı içinde alması onun hafızasını olumlu yönde etkileyecek ve belki de ilginç olabilecek birkaç anısını da anlatmasına vesile olabilecektir.
6) Sorular hazırlanırken tekrardan kaçınılmalıdır. Tekrarlar hem okuyucuyu hem de ropörtajı yapılan kişiyi konudan uzaklaştırıp sıkılmasına neden olmaktadır.
7) Ropörtaj mutlaka kayıt altına alınmalıdır. Bu sonradan çıkabilecek sorunların önüne geçmek için bir önlem olması yanında; belge niteliğine de sahip olacaktır.
8) Ropörtaj esnasında dikkat edilecekler: Ropörtaj yaılacak kişiye öncelikle ‘çanak sorular’ denilen kişiyi rahatlatacak, ilgisini çekerek konuya bağlayacak sorular sorulur. Ropörtaj yayınlanırken bu sorular bir çoğu kullanılmaz. Önce kendisinin söylemek istediği konular ele alınır sonra merak ettiğimiz sorulara geçilir.
9) Son Olarak; yapılacak ropörtaj klişelerden kurtulmuş; farklılık yaratacak nitelikte olmalıdır.
Bir ödevde/araştırma raporunda şu bölümler bulunur:
Kapak: Başlık ve ödevi hazırlayanla ilgili bilgiler içerir.
İçindekiler: Ödevin içindeki ana ve alt başlıkların listesidir.
Giriş: Bir iki paragrafla konunun tanıtıldığı bölümdür
Gelişme: Konunun, açıklandığı, örneklendiği, kanıtlandığı, konuların tartışılıp çözümlendiği bölümdür. Ödevin/raporun en uzun kısmıdır. Konuyla ilgili her türlü resim, çizim, grafik. burada sunulur.
Sonuç: Gelişme bölümünde işlenen konu, bu bölümde sonuca bağlanır.
Bibliyografya: Ödev/rapor hazırlanırken kullanılan kaynaklar burada listelenir.
Ekler: Yapılan çalışmayı destekleyen, fakat daha önceki bölümlerde verilemeyen bilgiler bu bölümde yer alır.
