Cümleler, yansıttığı düşüncelerin özelliklerine göre “öznel” ve “nesnel” olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bazı cümleler, herkesin kabul ettiği; kimsenin itiraz edemeyeceği genel geçer doğruları ifade etmektedir. “Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.” örneğinde, dünya üzerindeki kimsenin itiraz edemeyeceği bir “olgu” ifade edildiğinden, bu cümle “nesnel“dir. Fakat “Türkiye’nin en güzel şehri Ankara’dır.” cümlesi, bir “görüş” belirtmektedir. Çünkü bu düşünceye çok kişi itiraz edip, “Hayır, bence…” ile başlayan binlerce ifadeyi dile getirebilirler.
“Bence” ile başlayan cümleler, “öznel” anlatımın tipik örneğidir. Öznel ve nesnel yargılı cümleleri ayırt ederken, yapmanız gereken yalnızca cümleye “Acaba ben buna itiraz edip, bence öyle değil böyledir gibi bir yanıt verebilir miyim?” şeklinde yaklaşmaktır. Bu yaklaşım, cümlenin genel geçer bir olguyu mu yoksa kişiden kişiye değişen bir görüşü mü dile getirdiğini ortaya koyacaktır. Şimdi öznel ve nesnel yargılı cümleleri ayrıntısıyla işleyelim;
Öznel Yargılı Cümleler:
Öznede, yani söz söyleyen kişide oluşan; nesnelerin gerçeğine değil, kişilerin duygu ve düşüncelerine bağlı olan, bu nedenle de kişiden kişiye değişebilen yargılardır. Öznel anlatımda kişi, cümleye kendi duygularını katar, bir yorum yapar. Bu tür yargılar, “bence, bana göre” anlamı taşır.
Nesnel Yargılı Cümleler:
Öznenin, yani söz söyleyen kişinin düşünce ve duygularına değil, nesnenin, varlığın kendi gerçeğine dayanan, dolayısıyla kişilere göre değişmeyen yargılardır. Bu tür yargıların, yorum ve değerlendirme içermeme, kanıtlanabilir özellikte olma, herkes için aynı anlamı taşıma, akla ve mantığa dayalı olma gibi özellikleri vardır.
