Cevap :
Çevremizdeki varlıklar, canlı ve cansızlar olarak iki grupta incelenebilir.
Bütün canlı varlıklarda bulunan özelliklere de canlıların ortak özellikleri denir. Bu özellikler 8 grupta incelenir:
1. Canlılar hücrelerden oluşur.
2. Canlılar beslenir.
3. Canlılar solunum yapar.
4. Canlılar boşaltım yapar.
5. Canlılar hareket eder.
6. Canlılar büyür ve gelişir.
7. Canlılar uyarıcılara tepki gösterir (irkilir).
8. Canlılar ürer.
Hücre Nedir?
Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir. Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. Hücreler, genelde gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Hücrelerin iç yapısı, büyütme gücü yüksek mikroskoplar sayesinde ayrıntılı olarak incelenebilir.
Bilinen en küçük hücre, bakteridir. En büyük hücreye deve kuşu yumurtasının sarısı, en uzun hücreye de yaklaşık 1 m uzunluğunda olan sinir hücreleri örnek olarak verilebilir.
Hücre, temel olarak üç bölümden oluşur. Bunlar; hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadır. Genelde hücreler, yapı ve özelliklerine göre, bitki ve hayvan hücresi olmak üzere iki grupta incelenir. İncelenmesi en kolay hücrelerden biri soğan zarı hücresidir. Çünkü, soğan zarı saydam ve hücreleri büyüktür. Üzerine iyot çözeltisi damlatılan soğan zarı, basit bir mikroskop yardımıyla incelendiğinde hücrenin temel kısımları görülebilir. İyot çözeltisi, hücrenin kısımlarını boyayarak belirginleşmesini sağlar.
Soğan zarı hücreleri
Hücre Zarı:
Bütün bitki ve hayvan hücrelerinde bulunan canlı, saydam, esnek ve seçici geçirgen bir zardır.
Seçici geçirgenlik, hücre zarının bazı maddeleri hücre alıp bazılarını almamasıdır.
Hücre zarının görevleri;
Hücreye sekil verme,
Hücreyi dış etkilerden koruma,
Hücrenin madde alış-verişini sağlama.
Akıcı-mozaik zar modeline göre hücre zarı, iki sıra yağ tabakasıyla bu tabakalarda yüzen farklı büyüklük ve yapıdaki proteinlerden oluşur.
Hücre Duvarı
Bitki hücrelerinde hücre zarının dışında selülozdan yapılı, ikinci bir tabaka bulunur, buna hücre duvarı ya da hücre çeperi denir. Hücre zarına destek olur. Bitki hücresine belirli bir şekil kazandırır. Hücre duvarı; Cansızdır, Tam geçirgendir. Dayanıklı ve sert yapılıdır.
Mantarlarda ve bazı bakterilerde de hücre duvarı bulunur. Hücre duvarı hayvan hücrelerinde bulunmaz.
Sitoplâzma
Sitoplâzma, hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, yumurta akı kıvamında renksiz bir sıvıdır. Canlılık olaylarının tamamı sitoplâzma içinde gerçekleşir. Sitoplâzma canlıdır, bozulduğunda hücre ölür. Sitoplazmanın yapısında genellikle %60–95 oranında su bulunur. Ayrıca yağ asidi, karbonhidratlar, proteinler, vitaminler, madensel tuzlar, enzimler ve hormonlar bulunur.
Hücredeki hayatî olaylar, sitoplâzmadaki organel adı verilen çok küçük yapılar üzerinden gerçekleştirilir. Başlıca organeller; endoplâzmik retikulum, ribozom, golgi cisimciği (aygıtı), mitokondri,
lizozom, sentrozom, koful ve plâstitlerdir.
HÜCRE,Organizma VE Metabolizma
A.Hücresel Yapı
Canlı Varlıklarister bir hücreli,ister çok hücreli olsun hücresel bir yapıya sahiptir.Hücreler canlıların yapısal ve işlevsel birimidir.
hayvan ya da bitki olarak tanıdığımız organizmalar ise,işbirliği içinde olan çok sayidaki özelleşmiş hücrelerin oluşturdugu birlikteliklerdir.Bu özelleşmiş hücre gruplarina DOKU denir.Doku-Organ-Sistem Şeklindeki organizasyona sahip bu canlilara çok hücreli canlılar denir.
B.BESLENME
Canlılar hayatsal faaliyetlerini sürdürebilmek için beslenmek zorundadir.Yeterli bir beslenme üç temel gereksinimi karşılar:
:Atp üretimi için gereken yakit
:Hücre Yapısına katılacak maddelerin sentezi için gereken hammadde
:Hücre İçindeki yaşamsal olaylarin düzenlenmesi içinn gerekli besleyiciler
C.SOLUNUM
Vücudun tüm hücresel işleveri için gerekli olan enerji hücre solunumu ile karşılanır.Bu olay besinlerde depo edilen kimyasal bağ enerjisinin açığa çıkarılmasıdır.solunum hücrede gerçekleşen bir yıkım olayidir ve gerçekleşme biçimine göre ikiye ayrilir.Yakıt hammaddesi olan organik molekülün oksijen kullanılmadan parçalanmasina OKSİJENSİZ SOLUNUM denir.Oksijen kullanilarak kimyasal bağ enerjisinin açığa çıkarılmasina oksijenli solunum denir.
HÜCRELERDE MEYDANA GELEN YAPIM VE YIKIM TEPKİMELERİNİN TÜMÜNE METABOLİZMA DENİR.
D.BÜYÜME GELİŞME
Çok Hücreli Canlilarda büyüme doku hücrelerinin bölünmesi ya da hücre kütlesinin artışı ile gerçekleşir.Genç bir bireyden ergin bir birey oluşuncaya kadar geçen sürece gelişöe denir.gelişme ard arda devam eden hücre bölnmesi ve hücre farklılaşmasi sonucu tamamlanır.
E.HAREKET
Bütün canlilar hareket edebilir.Hayvanlarda ve bazi bir hücrelilerde hareket yer değiştirme şeklinde aktif bitkiler gibi belirli bir yere bağlı yaşayanlarda pasif olarak gerçekleşir.
F.BOŞALTIM
Canlılarda metabolizma sonucu oluşan artık,zararlı ya da gereğinden fazla olan maddelerin uzaklaştırılmasina boşaltım denir.
G.ÜREME
Üreme canlilarin kendilerine benzer bireyler oluştırmasidir.bireysel yaşamin devami için zorunlu olmayan bu etkinlik neslin devamini sağlar.
ADAPTASYON
Değişen çevre koşullarına uygun kalitsal özelliklere sahip canlıların hayatta kalmasina adaptasyon denir.Adaptasyon evrimin sonuclarından birisidir.
KOHEZYON Çekim Gücü su moleküllerinin kısa ömürlü zayıf hidrojen bağları ile birbirine tutunmasidir.bu davraniş su moleküllerinin birbirini çekerek hareket etmesini sağladığı gibi yüzey geriliminide yaratır.böylece yüzeyi esneyebilen.kırılmaya dayanıklı bir sıvı ortam oluşur.
Adhezyon Çekim Gücü
suyun herhangi yüklü bir yüzeye tutunmasidir.bu olay ayni zamanda kılcallık sulu sıvının yükselme eğilimi olgusunuda açıklar
Mineraller
Mineraller vücuda hazir olarak alinan inorganik bileşiklerdir.Vücutta organik maddelere bağlı olarak bulundukları gibi hücrelerde ve vücut sıvılarında tuz halinda de bulunurlar.Bu nedenle madensel tuzlar olarakta bilinirler.
POLİMER birbirinin ayni yada benzer monomerlerin kovalent bağlarla bağlanarak oluşturdukları uzun bir moleküldür.vücüdumuzdaki makromoleküllerin çoğu birer polimerdir.
MONOMER organik Moleküller:
HÜCRE ZARINDAN GEÇEBİLECEK BÜYÜKLÜKTEDİRLER.
HÜCRESEL SOLUNUMDA YAKIT MADDESİ OLARAK DOĞRUDAN KULLANILABİLİRLER.
SUDA ÇÖZÜNEBİLİRLER
BİRBİRLERİNE DÖNÜŞEBİLİRLER
YAPIYA KATILMAK YADA DEPO EDİLMEK ÜZERE POLİMER ORGANİK MADDE SENTEZİNDE KULLANILABİLİRLER.
Dehidrasyon:
Küçük Moleküllerin birleşip büyük moleküller oluşturmasi ve açığa suyun çıkmasi olayidir
Hidroliz:Büyük Molükllerin su alarak kendini oluşturan küçük moleküülere dönüşmesi olayidir.
Glikoz + Glikoz ====Maltoz+Su
Glikoz+Galaktoz===Laktoz+Su
Glikoz+Fruktoz===Sakkaroz(Sükroz)+Su
Maltoz:Arpada bulunur.bira yapımında kullanılır
Laktoz:Sütte Bulunur
Sakkaroz(Sükroz)Şeker Pancarinda bulunur.Çay Şekeri Denir.
Polisakkaritler
Çok sayida glikoz molekülünün glikozit bağıyla birleşmesi sonucu oluşurlar.
(Glikoz)n dehidrasyon+Hidroliz Polisakkaritler + (n-1) Su (n-1)Glikozit Bağı
Nişasta:Bitkiler Fazla glikozlarini:kök gövde yaprak gibi organlarında nişasta olarak depolar.
Glikojen:Hayvanlar.insanlar,bakteriler ve mantarlar fazla besinlerinin kendilerine bir gün yetecek kadarini karaciger ve kas hücrelerlerine glikojene çevirerek depolar
Selüloz:Bitki hücrelerini duvarinda (çeperinde) bulunur.Selüloz suda çözünmez bu sayede bitki hücrelerinin gazlja su yüzünden patlamasini hücre çeperi engellersadece otcullarin bagirsagindaki bakteriler parçalayabilir.
Kitin:Azotlu Bir Polisakkarittir.böceklerin kabuğunda bulunur.
ÖNEMLİ BİLGİLER
karbon h. hücre zarının yapısına katılır
karbonhidratlardan glikoz beynin enerji kaynağıdır.kanda glikoz olmazsa beyin çalışamaz
Glikoz,Fruktoz ,Maltoz Sakkaroz = BİTKİSEL KAYNAKLIDIR
Galaktoz Laktoz Glikojen Kitin =Hayvansal Kaynaklıdır.
