Cevap :

2. Allah’ın İradesi:
Allah’ın ilmini ispat eden deliller iradesinin de delilleridir. Çünkü ilmin hayata geçmesi ve tezahürünün görünmesi ancak irade ile mümkün olur. Her şey Allah’ın meşieti ve iradesi ile olur. İstediği olur, istemediği olmaz. Allah her ne isterse yapar. Bunun binler delillerinden bir kaçını şöyle ifade ederiz.

Görüyoruz ki, varlıkların her hadsiz imkânat yolları içinde biri belli bir şekil ve sıfatı, hususi mahiyeti ve diğerlerinden farklı bir şekilde vücut bulmaktadır. Bu ancak bir irade sahi-binin iradesi ve seçmesi ile mümkün olabilir. Meselâ, bütün insanlar aynı yüze ve azalara sahip oldukları halde hiçbiri diğerine benzememektedir. Bu durum ancak her şeyi bilen ve her şey onun nazarında olan bir ilim sahibinin farklı tercihleri ile mümkün olabilir. Tercih ise irade ile olur.

İlim ve irade kudreti gerekli kılar. Zira ilim bilmek, irade tercih etmektir. Kudret olmazsa hiçbir şey vücuda gelmez. Bu nedenle ilim, irade ve kudret beraber olmadan hiçbir şey ya-pılamaz. Bu nedenle ilim, irade ve kudret biri birisiz olmaz.