Cevap :
Görülebilir bir ışıma olan ışık gibi, morötesi ışıma (MÖ) da görülebilir ışımalardan daha kısa dalga boylarına ve daha enerjik fotonlara (ışıma tanecikleri) sahip olan bir optik ışıma biçimidir. Işık kaynaklarının çoğunluğu, bazı MÖ ışınlar yayar. Güneş ışığı MÖ ışınlar içerir. Sanayide, bilimde ve tıpta da morötesi kaynaklar yaygın olarak kullanılır. Pek çok mesleki etkinlikte işçiler de MÖ ışınlarla karşılaşabilir. Işığın yetersiz olduğu bazı ortamlarda, MÖ ışınlara yakın dalga boylarına sahip ışın kaynakları (“siyah ışık”) görülebilirse de, olağan koşullarda MÖ ışınlar görülebilir değildir ve aydınlatılan malzemenin parlamasıyla farkedilir.
Işık gökkuşağında görülebilen renklere ayrıştırabildiğimiz gibi, MÖ ışıma da MÖA, MÖB, MÖC olarak tanımlanan bileşenlerine ayrılabilir. Işıkta olduğu gibi, MÖ ışımada da, dalga boyu nanometre (nm) cinsinden tanımlanır. 1 nm metrenin bir milyarda (10–9) biridir.
Güneş ışığındaki MÖC (çok kısa dalga boylarındaki MÖ ışıma) atmosferde emildiği için yeryüzüne ulaşamaz MÖC yalnızca yapay kaynaklarda vardır. Örneğin, enerjisinin büyük bölümünü tek dalga boyunda (254 nm) yayan ve yüzeylerdeki ve havadaki bakterileri ve virüsleri öldürmekte kullanılan mikrop öldürücü lambalar MÖC kaynaklarıdır.
MÖB deri ve gözde en çok biyolojik hasara yol açan MÖ ışımadır. Güneş ışığının bir bileşeni olan bu enerjinin büyük bir bölümü atmosferde emilir, ama geri kalanı güneş yanığına ve diğer biyolojik etkilere yol açmaya yeterlidir.
Uzun dalga boylarındaki MÖA ışınları güneşten yeryüzüne en fazla ulaşan MÖ ışınlardır. Pek çok ampul ışığında da MÖA ışınlar bulunur. MÖA dokuların derinlerine süzülebilir; ama, fotonlarının enerjisi MÖB v MÖC’den az olduğu için biyolojik zarara yol açmaz.
Morötesi Işıma Kaynakları
Uzun bir aradan sonra tekrar yazabilmek çok güzel. Tabii ki bu arada boş durmayıp değişik konularla ilgileniyordum...
Haberimiz ise geçen gün bir standart ararken NIST sayfasında gördüğüm bu haber: Sol tarafda gördüğünüz resimdeki nanoteller (nanowires) ultraviolet dalgaboyunda (mor(violet) -ötesi(ultra)) ışık yayıyorlar. Nano tellerin silikon üzerine gallium nitride (nitrit)ten üretildiğini belirtelim.
Morötesi dalga boyu, enerjisi ve frekansı yüksek bir dalga boyudur. Görünen ışık dalga boyunun daha enerjik olanı. Ozon tabakasının engellediği ışınlardır. Kızılötesi ve Morötesi, görünen ışık dalga boylarının sırasıyla daha düşük ve daha yüksek frekanslılarıdır. Kızılötesi, uzaktan kumandalarda vardır.
100nm çaplı nanokablolar, morötesi ışık yayan günümüz araçlarından 50 kat daha küçük. Özellikle bu ışık kaynağı pekçok amaç için kullanılabilir: kimyasal ve biyolojik madde tanımlanması, taramalı uçlu mikroskop ucu ve çok daha kesin lazer cerrahi ve elektronik üretiminde kullanılır.
Bilmeyenler için bir not daha, morötesi ışıklar yardımı ile sudaki canlı organizmalar da temizleniyordu galiba.
Konuyla ilgili ayrıntılı yazı : "Applied Physics Letters"'ın 22 Mayısdaki sayısında yer almış.
http://www.nist.gov/public_affairs/techbeat/tb2006_0525.htm#growing
Elektromenyetik ışınım, dalgaboyuna göre çeşitli sınıflara ayrılır. Bunlar, en uzun dalgaboyundan en kısasına doğru radyo, mikrodalga, kızılötesi, görünür, morötesi X-ışını ve gama ışınımlarıdır. Dalgaboyu arttıkça, ışınımın enerjisi de artar.
Morötesi ışınım, dalgaboyu 100 ile 4000 Angstrom (10-10 m) arasındaki ışınıma denir. Gözümüz, 4000 ile 7000 Angstrom dalgaboyları arasına duyarlıdır ve bunun dışındaki ışınımı algılayamaz. Görebildiğimiz en küçük dalgaboylu ışınımı mor olarak algıladığımızdan, bundan daha küçük dalgaboyuna sahip olan ışınıma "morötesi ışınım" adı verilir.
ışın
Işıkta olduğu gibi, MÖ ışımada da, dalga boyu nanometre (nm) olarak tanımlanır. 1 metrenin bir milyarda biridir.
