1.YER YUVARLAĞININ EVRENDEKİ YERİ
Uzay boşluğu ile bu boşlukta yer alan gök cisimlerinin hepsine birden evren denir. Işığın bir saniyede aldığı yola ışık hızı(300.000 km), bir yılda kat ettiği me-
safeye ışık yılı denir. Ay’ın dünyaya uzaklığı 1 ışık saniyesi, Güneşin uzaklığı i-
se 8 ışık dakikasıdır.
Evrende, sayısız gök cisminin oluşturduğu kümelere galaksi denir. Dünya
Samanyolu Galaksisi içinde Güneş Sistemi’nde yer alır. Güneş, gezegenler,
Bu gezegenlerin uyduları, kuyruklu yıldızlar ve meteor taşlarından oluşan sisteme Güneş Sistemi denir.
Gezegenler, Güneş’e olan yakınlık sırasına göre şöyle sıralanır:
1.Merkür 4.Mars 7.Uranüs
2.Venüs 5.Jüpiter 8.Neptün
3.Dünya 6.Satürn 9.Plüton
Dünyanın tek uydusu Ay’dır. Dünya kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 24
Saatte tamamlar. Buna bir Güneş Günü denir. Güneş yılı 365 gün 6 saat bir Ay yılı 354 gündür.
Yerin Şekli
Dünyanın kendine özgü biçimine geoit denir.
Dünyanın Şeklinin Başlıca Sonuçları
1.Güneş ışınlarının geliş açısı, ekvatordan kutuplara doğru küçülür. Sıcaklıklar ekvatordan kutuplara doğru azalır ve iklim kuşakları oluşur.
2.Ekvatordan kutuplara doğru uzaklaştıkça güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol uzar.
3.Dünyanın yarısı aydınlık diğer yarısı karanlık olur.
4.Ekvatorun çevresi(40.076 km), bir meridyen dairesinin uzunluğundan fazladır.
(40.009 km)
5.Kutup noktaları Dünyanın Merkezine daha yakın olduğu için kutuplardaki yer çekimi ekvatordaki yer çekiminden fazladır.
6.Paralel dairelerinin çevresi ekvatordan kutuplara doğru küçülür.
7.Birbirini takip eden iki meridyen arasındaki uzaklık ekvatordan kutuplara doğru azalır. İki meridyen arasındaki uzaklık ekvator üzerinde 111 km iken kutup noktalarında tüm meridyenler kesişir.
8.Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı ekvatordan kutuplara doğru azalır. Hız ekvatorda maksimum, kutuplarda ise minimumdur.
9.Dünyanın dönüş hızına bağlı olarak Güneşin ufuk üzerinde kalma süresi ekvatordan kutuplara doğru artar.
10.Yuvarlak zemindeki yer şekillerinin düzlem üzerine aktarılması harita çiziminde güçlüklere neden olur.
Paralel,Meridyen, Enlem,Boylam
Bir kıtanın,bir ülkenin,bir kentin dünya üzerindeki yerine coğrafi konum denir
Paralel Daireler
Ekvatora paralel olarak geçtiği düşünülen dairelere paralel daireleri adı verilir.
Paralel Dairelerin Başlıca Özellikleri:
1.Ekvator en büyük paralel dairesidir.
2.Başlangıç paraleli ekvatordur.
3.Paraleller ekvatordan kutuplara doğru 1’er derece aralıkla çizilir.
4.Paralel dairelerinin çapı ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe daralır.
5.Birbirini takip eden iki paralel dairesi arasındaki uzaklık her yerde eşittir ve yaklaşık 111 km’dir.
6.Ekvatorun kuzeyindeki paralellere kuzey paralelleri, güneyindekilere ise güney paralelleri denir.
7.90 Kuzey Yarım Kürede 90 Güney Yarım Kürede olmak üzere toplam 180 tane paralel dairesi vardır.
