Cevap :
İsim
Canlı ya da cansız, somut ya da soyut tüm varlıklara birer isim verilmiştir. İsimler varlıkları tanımak ve tanıtmak için kullanılan sözcüklerdir. Varlıklara isim verilmeseydi onları kolayca tanıma ve tanıtma, birbirlerinden ayırma olanağı bulamazdık. Fiil her türlü eylemi bildiren bir sözcük olarak ne kadar önemliyse isim de varlıkları ayırt etmemiz açısından o kadar önemlidir.
"Ali bahçede top oynuyor" cümlesinde "Ali" insan ismi; "bahçe" bir yerin ismi; "top" bir oyun aracının ismi olarak yer alır.
Varlıkların birçok temel özellikleri olduğundan onların isimleri de bu özelliklere göre birçok çeşide ayrılır.
Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler
1. Özel İsim
Varlıklara tek tek verilmiş isimlerdir. Başka bir deyişle özel isim bir tek varlığa verilmiş isimdir.
özel isim sayılır.
Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır. Birkaç sözcükten oluşan isimlerde bağlaçlar dışında tüm sözcükler büyük harfle başlar. Ayrıca özel isimlerin aldığı
kesme işaretiyle (') ayrılır:
2. Cins İsmi
Aynı türden varlıkların tümüne birden verilmiş isimlerdir. Yanlış olarak "cins isim" biçiminde kullanılmaktadır. Cins isimleri kendi türleri içinde yer alan tüm varlıkları kapsadıkları gibi o cins içindeki varlıkları tek tek de kapsar:
Çocuk ağlıyor (bilinen, görülen bir çocuk). Çocuk ilgi bekler (tüm çocuklar). Varlıkların Oluşlarına Göre İsimler
1. Somut İsim
Duyularımızla kavradığımız, uzayda bir yer kaplayan varlıklara verilen isimlerdir. Bu yüzden somut isimlere "madde ismi" de denilmektedir.
Okul, sokak, geçit sözcükleri birer somut isimdir.
2. Soyut İsim
Duyularımızla değil düşünce ya da inanç yoluyla kavradığımız, uzayda bir yer kaplamayan varlıklara verilen bu isimlere "mana ismi" de denilmektedir.
Coşku, sevgi, umut, dostluk sözcükleri birer soyut isimdir.
Varlıkların Sayılarına ve Bir Yerde Bulunuşlarına Göre İsimler
1. Tekil isim
Sayı bakımından bir tek varlığı anlatan isim biçimidir.
Pazar, sebze, meyve, yer sözcükleri birer tekil isimdir.
2. Çoğul isim
Sayı bakımından birden çok varlığı anlatan isim biçimidir. Türkçe'de tekil isimler -ler (-lar) ekiyle çoğul duruma getirilir.
Bahçeler, parklar, yapraklar sözcükleri birer çoğul isimdir.
3. Topluluk ismi
Biçimce tekil olmalarına karşılık aynı türden varlıkların yer aldığı topluluğu anlatan isimlerdir.
Bir alayda tabur, bölük ve takım gibi birimler bulunur.
Küçültme İsimleri
Bir varlığın benzerlerine göre küçük olduğunu belirtmek istediğimiz zaman başına küçük, ufak, minik gibi tamamlayıcı sözcükler getiririz.
Bunu küçültme ekleriyle de anlatabiliriz. Küçük pencere yerine pencere-cik, minik serçe yerine serçe-cik diyebiliriz.
Küçültme ekleri
Bunlar büyük ünlü uyumuna göre eklenir:
Bu ekler isimlere küçültme, azaltma ve küçümseme anlamlarıyla birlikte acıma ve sevme anlamı da katar.
Ayşe-cik (sevimli ya da zavallı); abla-cığım (sevgi); kadın-cağız (zavallı).
İsmin Halleri
İsimler cümle içindeki görevlerine ve genellikle de yüklemle olan ilgilerine göre
ya da büyük ünlü uyumuna göre
çekim ekleri alarak beş halde bulunur.
Yalın halde bulunan isimler cümlede genellikle özne ya da belirtisiz nesne; -i halinde bulunanlar belirtili nesne; -e, -de ve -den halinde bulunanlar ise dolaylı tümleç görevini yapar.
Buna göre;
Yapılarına Göre İsimler
İsimler yapılarına göre üç ayrı özellik gösterir:
1. Basit (kök durumunda) İsimler
Anlamı ve yapısı bozulmadan daha küçük parçalara ayrılamayacak tek ya da birkaç heceli isimlere denir. Göz, bal, taş; kelebek, deniz, kadın isimleri kök durumundadır. Bu sözcükler ya tek heceli olduklarından parçalanamazlar ya da anlam ve yapılarını bozmadan parçalanma olanakları yoktur. Sözcükleri hecelere ayırdığımızda ortaya anlamlı ya da anlamsız parçalar çıkar:
Bu parçalardan (hecelerden) hiçbirinin sözcüklerin anlamıyla ilgisi yoktur.
2. Türemiş İsimler
İsim ve fiil soyundan sözcüklerle yansıma türünden sözcüklere yapım ekleri getirilerek oluşturulan isimlerdir. Yapım ekleri ulandıkları sözcükten apayrı bir sözcük türetir.
Belli başlı isim türetme ekleri şunlardır:
İsimler , -mak , -mek eki geldiğinde anlamsız bir sözcük çıkar ortaya.
Örnek=
Tabak-mak >> Kelime anlamsız oldu. O zaman bu kelime isimdir.
Gel-mek >> Bu kelime de ise anlamlı oldu o zaman bu kelime fiildir.
Dokun-mak >> Bu sözcükte bir fiildir.
İnsan-mak >> 1. örnekteki gibi bu kelimeye -mak eki geldiğinde
anlamsız olduğu için bu kelime bir isim.
