Osmanlı Devleti nde Süryanilerin Durumu
Osmanlı Devleti nde yaşayan topluluklardan biri de Süryanilerdir Süryanilerin etnik kökenleri hakkında farklı görüşler vardır. Bunlardan biri Süryanilerin Aramilere dayandığı diğeri ise Asurlulardan geldiğidir Hz. İsa nın havarisi Petrus MS 37 yılında Antakya da kilise kurdu ve Hristiyanlık bu bölgede yayılmaya başladı. Böylece Süryaniler Hristiyanlıkla ilk defa bu tarihte tanıştılar.
Süryaniler Roma Kilisesi nin uyguladığı baskılar nedeniyle bu kiliseden ayrılarak 543 yılında Antakya Patrikliği adıyla Süryani Yakubi Patrikliği ni kurdular. Roma Kilisesi nin tek güç olma isteği, baskıların artarak devam etmesi nedenleriyle Antakya yı terk ederek Güneydoğu Anadolu ya göç etmek zorunda kaldılar Zaman içerisinde Süryanilerden farklı mezhepleri kabul edenler olmuştur. Süryaniler en zor dönemlerini Bizans İmparatorluğu zamanında yaşamışlardır. Bizans ın Süryanileri
asimile etme politikası zaman içerisinde baskı ve katliamlara dönüşmüştür. Süryaniler, Bizans döneminde özelikle Doğu Anadolu da ticaret ve tarımla uğraşmışlardır. Süryaniler bu dönemde dinî mekânlarını eğitim vermek için de kullanıyordu.
XI. yüzyılda Anadolu da birçok Süryani yaşamaktaydı. Ermenilerin Süryaniler üzerindeki etkisi nedeniyle Süryani nüfusu hızlı bir şekilde azalmaya başladı. Selçukluların Anadolu ya akınlar düzenledikleri ilk yıllarda Süryaniler Bizans ve Ermenilerin baskısı altında bulunuyordu. I. Kılıçarslan Malatya yı kuşattığında şehrin yöneticilerinin baskısından bunalmış olan Süryaniler kenti Türklere teslim etmek istemişlerdir. Selçuklu Devleti hâkimiyeti altındaki Süryanilerin dinlerine ve inançlarına karışmamış hiçbir baskı ve zulüm yapmamıştır.
Osmanlı döneminde ise diğer tüm gayrimüslim unsurlara verilen inanç özgürlüğü Süryanilere de verilmiş dinî yaşamlarına müdahale edilmemiştir. Süryanilere ait olan kiliseler Ermeni Patrikhanesi ne bağlanarak Osmanlı Devleti ile olan ilişkileri bir düzene koyulmuştur.
I. Dünya Savaşı sürecinde özellikle Rusların ve Avrupalı devletlerin kışkırtmasıyla Süryaniler ayaklandılar. Fakat bu ayaklanmalarda başarılı olamayınca Süryanilerin büyük kısmı Osmanlı topraklarından ayrıldılar. İngiltere petrol kaynaklarına giden yollarda üstünlük sağlamak amacıyla 1924 yılında Süryani azınlığı ayaklandırdı. Olaylar kısa sürede büyüdü Hakkâri valisini esir alan isyancıların ağustos ayında çıkardığı ayaklanma ekim başında bastırılabildi. Bu ayaklanmadan sonra Nasturi denen azınlık grubunun tamamı Türkiye den ayrıldı.
Lozan Antlaşması na göre Süryaniler Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayıldılar Bu nedenle kanun önünde eşitlik ilkesinden yararlanma hakkını elde ettiler Süryani göçü ekonomik nedenlerle son yıllarda artmıştır özellikle yurt dışına göç eden Süryaniler Batı nın ekonomik refahı içinde yaşamak için o devletlerin siyasi ve dinî çıkarlarına alet olmaktadırlar 1915 te sözde Süryani soykırımı yapıldığını söylemektedirler Süryaniler I. Dünya Savaşı nda Rusları destekleyerek taraf olmuşlardır Süryanilerle mücadele savaş şartları içinde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla soykırım söz konusu değildir
Süryaniler hiçbir sorunla karşılaşmadan dinî ve sosyal faaliyetlerini gerçekleştirmişlerdir. Günümüzde gayrimüslim vatandaşlarımız çoğunlukla kentlerde yaşamaktadır Ekonomik faaliyetlerini rahatça sürdürebilmektedirler Sayıları yurt dışına yaptıkları göçlerle azalan Süryaniler özellikle Mardin civarında yaşamaktadırlar
