'Sanat sanat içindir' düşüncesini savunanlar için, sanatın tek amacı vardır, o da sanatın kendisidir. Sanatın başka amacı olamaz. Başka amaca yönelen her eğilim sanatı öldürür. Sanat, ne kişisel ne de toplumsal yararı dikkate alır. Tek hedefı vardır: güzel biçimleri yaratmaktır. Herhangi başka amaca hizmet etmek, sanata yabancıdır.
Bu eğilim, 'yararlı olan her şey çirkindir', diyecek kadar ileri gider.
'Sanat toplum içindir' diyen eğilim itiraz eder: 'Sanatı da sanatçıyı da yaratan toplumdur. Toplum olmasaydı sanat olmazdı. O toplumun bir parçası olan sanatçı da toplum için sanat üretir. Sanat, toplum içindir. Nasıl ki, 'bilim için bilim', 'felsefe için felsefe' olmazsa, 'sanat için sanat' da olamaz. Dünyada her şey insanlar için vardır. Sanat, topluma faydalı olursa bir değeri vardır. Topluma hizmet etmeyen bir sanatın değeri yoktur.
Şimdi karmaşık ve zor soruyla karşı karşıyayız: Bu iki karşıt anlayıştan hangisi doğrudur? Bu iki anlayış karşısındaki tavır ne olmalı? Peki bizim duruşumuz nedir?
Marksist görüş, soruna bu ikilemin dışından bakar, bu ikilemin dışında bakalabileceğini de göstermiştir. Marksistler, bir sanatçıyı, dışa vurduğu duygu ve düşünceler yüzünden suçlamaz. Bir sanatçının neden şu ya da bu eğilimi savunduğunu inceler. Eğilimleri ortaya çıkaran koşulların nesnel bir analizini yapar.
