Anadolu’da İpek Yolu;
Kuzeyde : Trabzon, Gümüşhane, Erzurum, Sivas, Tokat, Amasya, Kastamonu, Adapazarı, İzmit, İstanbul, Edirne,
Güneyde : Mardin, Diyarbakır, Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş, Kayseri, Nevşehir, Aksaray, Konya, Isparta, Denizli, Antalya
merkezlerini izlemektedir.
Ayrıca, Erzurum, Malatya, Kayseri, Ankara, Bilecik, Bursa, İznik, İzmit, İstanbul güzergahının da kullanıldığı bilinmektedir.
Selçuklular, Anadolu’daki ticari faaliyetleri canlı tutmak amacıyla,yabancılarla anlaşmalar yapmışlar, ticaret yapan kimselere,yolculuklarında karşılaşabilecekleri soygunlara ve her türlü zararakarşı devlet güvencesi vererek, ilk “Devlet Sigorta Sistemi”nibaşlatmışlar ve gümrük vergilerinde uyguladıkları indirimlerle ticarihayatı özendirmeye çalışmışlardır.
Kervansaraylar, bu canlı ticari ortamda önemli görevler yüklenmişkuruluşlardı. Issız yollar üzerinde kaleyi andıran görünümleri, zengintaş süslemeleri, gelişmiş mekan tasarımları ile mimari açıdan da çoketkileyici olan kervansaraylar, seyahat ve ticareti güven altına alan,sosyal dayanışmayı sağlayan, gelenlerin mallarını pazarladıkları durakyerleri, ordunun sefer zamanında ikmalini kolaylaştıran üs’lerdi.Genellikle, yürüyüşle 8-10 saati geçmeyen, 30-40 km aralıklarla inşaedilmişlerdir. Her türlü hizmetin vakıf olarak karşılandığı buyapıların içinde nalbant, araba ve koşum takımı onarıcıları, doktor,veteriner ile hamam, çeşme, mescit gibi bölümler bulunmaktaydı.
İPEK YOLU PROJESİ
Bakanlığımızın, turizmin ülke sathına ve tüm yıla yaygınlaştırılmasıpolitikası çerçevesinde yürüttüğü çalışmalardan birisi olan “İpek YoluProjesi” ile, kültürel mirasımızın en önemli unsurlarından olan ve çoğudoğaya ve çevresel etkenlere yenik düşmüş bulunan bu hanların(kervansarayların) korunması, bir koruma -kullanma dengesi içindeyaşatılarak “Tarihi İpek Yolu”nun canlandırılması planlanmıştır.
Bu kapsamda yapılan ön çalışmalarda, ana tur güzergahları ile çakışanİpek Yolları üzerinde yer alan 11 kervansaray belirlenmiştir. Bunlar;
1- Sultan Hanı (Aksaray)
2- Sarı Han (Nevşehir)
3- Şarapsa Han (Antalya)
4- Ak Han (Denizli)
5- Ağzıkara Han (Aksaray)
6- Alara Han (Antalya)
7- Silahtar Mustafa Paşa
Kervansarayı (Malatya)
8- Çardak Han (Denizli)
9- Susuz Han (Burdur)
10-İncir Han (Burdur)
11-Alay Han (Aksaray) dır.
Adı geçen kervansarayların turizm amaçlı kullanılabilmelerine olanaksağlayacak bir işbirliği protokolü Vakıflar Genel Müdürlüğü veBakanlığımız arasında 22 Şubat 1993 tarihinde imzalanmıştır. Buprotokol ile, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından idare edilen eskieser nitelikli hanların (kervansaraylar), adı geçen Genel Müdürlüktarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre ve Bakanlığımızişbirliği ile ihale edilerek, restore et-işlet-devret modeliçerçevesinde turizme kazandırılmaları hedeflenmiştir.
Protokol esasları gereği, yatırım projeleri Kültür Varlıkları KorumaKurulunca onaylandıktan sonra mülga Turizm Bakanlığından Turizm YatırımBelgesi ve daha sonra Turizm İşletme Belgesi alacaklardır.
Protokolün imzalanmasını takiben Eylül 1994'te bir ihale yapılarak,Nevşehir'deki Sarı Han turizm amaçlı kullanılmak üzere kirayaverilmiştir. Haziran 1998’de 7 kervansaray (Denizli-Ak Han ve ÇardakHan, Burdur-Susuz Han ve İncir Han, Antalya-Alara Han, Aksaray-AlayHan, Malatya-Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı) için açılan ihalede deAntalya’daki Alara Han, günübirlik tesis olarak restore edilmek vekullanılmak üzere, bir yatırımcıya tahsis edilmiştir. İki han 2001yılında Turizm İşletme Belgesi alarak hizmete açılmışlardır.
Protokolde yer alan diğer kervansarayların turizm amaçlıdeğerlendirilmelerini sağlamak üzere zaman içerisinde yeniden ihaleleriplanlanmıştır.
