Cevap :
Çorum adına ilişkin bir rivayet
Rivayete göre,Selçuklu sultanı Kılıç Arslan’ın oğlu Yakup Mirza onmaz bir derde yakalanır.Hekimler “Çorum’a gönder oranın havası suyu iyi gelir” derler.Gerçekten de Yakup Mirza birkaç ay kaldıktan sonra iyileşir.Bunun üzerine sultan ülkedeki tüm sayıları (çorlu) buraya gönderir.Kentin adı da Çorum olur.Anlatılan bu rivayet “Evliya Çelebi Seyahatnamesinde” yer alır.
Koyun Baba rivayetleri
Koyun Baba’nın asıl adı Seyit Ali’dir.Peygamber soyundan geldiği ileri sürülür.Bursa’da bir süre çobanlık yaptığı sırada ağayla her iki kuzudan birini almak üzere anlaşır.Bir süre sonra kırk kuzusu olur.Bunları alarak Osmancık’a yerleşir.Her yirmi dört saatte bir melediğinden adı “Koyun Baba” kalır.
Yörede ermiş sayılan Koyun Baba üzerine çok rivayetler vardır.Bunlardan birisi şöyledir :
Koyun Baba’nın üç köpeği vardır.Bunlara Kara Kadı, Sarı Kadı, Ala Kadı adını verir.Bağdat Kadısı Osmancık’tan geçerken bunu duyar ve padişaha şikayet eder.Padişah Koyun Babayı çağırır, köpeklerine neden böyle adlar koyduğunu sorar.Koyun Baba da:
-Kadılar haram helal bilmezler,benim köpeklerim bilir.İsterseniz deneyelim der.Padişah denemeye karar verir.
Koyun Baba yirmisi helal,yirmisi haram kırk kap yemek getirilmesini ister.İstenenler getirilince köpekleri çağırır,yemekleri önlerine serer.Hayvanlar helal yemekleri yer öbürlerine dokunmazlar.
Padişah çok şaşırır.Koyun Baba’yı mükafatlandırmak ister dileğini sorar.Koyun Baba:
-Hazineden bişey istemem Sarıalan ile Saltukalan’ı köpeklerime yallık verirseniz yeter der.Dileği yerine getirilir.
Koyun Baba kendisini padişaha şikayet eden kadıya şöyle bir bakar ve adam ölür.
Koyun Baba Köprüsüne ilişkin bir rivayet
Fatih Sultan Mehmet Otlukbeli’ne giderken Koyun Baba’ya uğrar hayır duasını alır.Savaşta Uzun Hasan’ı yener.Dönüşte vezirini göndererek Koyun Baba’nın bir dileği olup olmadığını sordurur.Koyun Baba :
-“Eğer bir hayır yapmak istiyorsa Kızılırmak üstüne köprü gerekir,onu yaptırsın bir de kışlak ve yaylak yerlerimizi,koyunlarımızı vergiden bağışlasın ki misafirlerimizi daha iyi ağırlayabilelim” der.
İstekleri yerine getirilir.Ancak köprü yapılmadan Fatih vefat eder.Babasının ölüm haberini alan ll.Beyazıt Amasya’dan yola çıkar.Osmancık’a geldiğinde ırmak kıyısında sürüsünü yayan Koyun Baba’yı görür.Kendisini karşıya geçirmesini ister.Koyun Baba :
-“Olur ama bu ırmağa bir köprü yaptırırsan”der.
Şehzade söz verir.Koyun Baba şehzadeye gözlerini kapamasını ve söylemeden açmamasının söyler.Şehzade denileni yapar.Gözlerini açtığında İstanbul'dadır.Koyun Baba yok olmuştur.ll. Beyazıt tahta geçtikten bir süre sonra düşünde Koyun Baba’yı görür.Koyun Baba köprüyü yaptırmasını istemektedir.Ertesi gece yine aynı düşü görür.Bunun üzerine gerekli araç-gereç ve ustalar Osmancık’a gönderilir ve köprünün yapımına başlanır.Koyun Baba’nın da geyiklerle köprüye taş taşıdığı söylenir.
Köprünün yapımı sırasında dervişlerden biri Koyun Baba’ya ölünce nereye gömülmek istediğini sorar.O da “Bu taşın düştüğü yere” diyerek ağır bir taşı fırlatır. Öldüğünde ll. Beyazıt onu taşın düştüğü yere gömdürür ve buraya bir türbe yaptırır.
COĞRAFİ KONUM
Çorum ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.Yüzölçümü 12.820 km² dir.
Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. 28 sn. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk.20 sn. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır.
Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 801 m.dir.
Ankara' ya 244, İstanbul' a 608, Amasya' ya 92, Sinop' a 294, Samsun' a 172, Tokat' a ise 188 km. mesafededir.
İlçelerin İl merkezine uzaklıkları ise; Alaca 52, Bayat 83, Boğazkale 87, Dodurga 42, İskilip 56, Kargı 106, Laçin 29, Mecitözü 37, Oğuzlar 68, Ortaköy 57, Osmancık 59, Sungurlu 72 ve Uğurludağ 66 km'dir.
İLİN FİZİKİ COĞRAFYASI
Jeolojik Yapı
Bölgenin jeolojik yapısında iki ana kütle (kayaç) grubu göze çarpar.Bunlardan birincisi “Metamorfik seri” (başkalaşmış kayaçlar), ikincisi ise, “Tortul Kütleler” dir. İlin asıl jeolojik karakterini 3. jeolojik zamanın sonları ile 4. jeolojik zamanda meydana gelen oluşumlar meydana getirmektedir.
Bununla birlikte, jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen Arkean ve Prekambrien devirlerine ait Çorum Merkez İlçe, Alaca, İskilip, Osmancık, Mecitözü ve bilhassa Kargı ilçelerinde çeşitli metamorfik (başkalaşım) topraklarına rastlanılmıştır. Özellikle 3. jeolojik zamanın kütlelerinden olan jips (kireçtaşı) ve kayatuzu yatakları ile karbon miktarı % 75 kadar olan zengin linyit kömürü yataklarına (Osmancık, Dodurga yöresinde 30 milyon ton rezervinde ayrıca Alpagut-Zambal-Karakaya-Ayva ve Ovacık Köyünde) rastlanmaktadır.
Yine bu zamanın püskürük kütlelerinden olan Trakit, Granit, Bazalt ve Andezit gibi kütle arazisine de Çorum merkez ilçesinde, Kargı, Sungurlu, Alaca, Mecitözü, Osmancık ve İskilip ilçelerinde rastlanmaktadır. Tortul kütlelere ise ilin çoğu yörelerinde rastlanmaktadır.
Çorum; Alp-Himalaya Orojenezi (Dağ oluşumu) olarak bilinen sistem içerisinde yer alan K.A.F. (Kuzey Anadolu Fay Hattı) üzerinde yer almaktadır. K.A.F. il merkezinin 20 km. kuzeyinden geçmektedir.
Yeryüzü Şekilleri
Dağlar
İl sınırları içerisinde bulunan dağlar, genel olarak yüksek sayılmayacak niteliktedir. Ortalama yükseltileri 1500 m. dolayındadır. Bunlar Orta Karadeniz Bölümündeki Canik Dağları ile Ilgaz ve Küre Dağlarının başlangıç noktalarını teşkil eden silsileler şeklinde güneye doğru (Bozok Yaylasına) gittikçe alçalırlar. Yükseklikleri 1000-2000 m. arasında değişen tepeleri ile bir taraftan Kızılırmak vadisi kıyılarında, diğer taraftan Yeşilırmak’ın Çekerek Suyu kıyılarında uzayıp giderler. Çorum dağlarının yüksek kısımları İskilip-Osmancık ve Kargı ilçeleri toprakları üzerindedir.
Merkez ilçenin kuzeyinde Eğerci Dağ sıraları, Batı yönde Alagöz ve Kösedağları yer alır. Bu iki dağ sıraları arasında Kırkdilim Boğazı bulunmaktadır.Güneyde uzanan Dört Tepe silsileleri güneydoğuya doğru uzanarak Mecitözü ve Ortaköy ilçesindeki Karadağ silsileleri ile birleşir. Aynı şekilde ilçenin güneyinde ve güney batısında uzanan dağ sıraları, Sungurlu ilçesi içindeki Kartal Dağlarına kadar uzanmaktadır.
Osmancık ilçesindeki Kızılırmak Vadisi boyunca uzanan Çal ve Ada Dağları; Kargı ilçesi sınırları içinde devam ederek Çorum’un en yüksek dağlarından olan Kös Dağlarındaki Erenler Tepesine (2097 m.) ulaşır.
Aynı dağ sıralarının güneyinde İskilip ilçesinin Teke Dağı, Kavak Dağı, Göl ve Deveci Dağları ile Çakarözü Dağlarını meydana getirdiği görülmektedir
Çorum İlinde Yüksekliği 1.700 m. yi Aşan Dağlar
Erenler Tepesi (Kargı’da Kös Dağı Üzerinde ) 2097
Türbe Tepe (Kargı’da) 1981
Kara Tepe (Mecitözü’nde) 1846
Kırklar Dağı (Mecitözü’nde) 1791
Köse Dağı (Çorum’da) 1750
Dede Çal (Osmancık’ta) 1730
Kartal Tepe (Sungurlu’da) 1700
Teke Dağı (İskilip’te) 1700
OVALAR
Çorum Ovası
Merkez İlçenin üzerinde, 780-800 m. yüksekliğindedir. Üzerinde Bayat-Ömerbey–Deliler-Gürcü-Elemin-Sarmaşa-Buluz-Celilkırı ve Yaydiğin Köyü toprakları bulunmaktadır. Ovanın doğu ve kuzey yönlerinde fay hatları vardır.
Bozboğa Ovası
Merkez İlçeye bağlı Bozbuğa-Yenice-Çayhatap-Sarimbey-Kadıkırı-Ahilyas-Harzadın-Abdalata-Büğdüz köyleri bulunmaktadır. 800-820 m. yüksekliğindedir.
Ovasaray Ovası
Çorum’a 10-12 km. uzaklıkta, Ovasaray-Kayı-Boğabağı-Maza-Sarta-Üyük-Karapınar ve Karacaköy toprakları vardır. 700-800 m. yüksekliğindedir.
Seydim Ovası
Çorum’a 15 km uzaklıkta, 950 m. yüksekliğinde, küçük bir ovadır.
Hüseyin Ovası
Alaca İlçesini ve çevresini oluşturur. 725-875 m. yüksekliğindedir.
Dedesli Ovası
Merkez İlçe’ye bağlı Dereköy-Eskiören-İğdeli ve İskilip İlçesine bağlı Tombuşoğlu Çiftliği bölgelerinden oluşur.
Irmak Ovası
Merkez İlçe ile İskilip arasında Kızılırmak’ın doğusundan batısına doğru, 500-550 m. yüksekliğindedir.
Taybı Ovası
İskilip-Sungurlu arasında 550-560 m. yüksekliğindedir.
Mecitözü Ovası
Mecitözü İlçesi ve civar köylerinin olduğu, 950 m. yüksekliğindedir.
Osmancık Ovası
Osmancık İlçe merkezinin bulunduğu Kızılırmak’ın iki yakasında, 300-350 m. yüksekliğindedir.
Düvenci Ovası
Çorum-Merzifon yolu boyunca uzanan 900 m. yüksekliğinde bir ovadır.
Hamamözü Ovası
İl merkezine 30 km uzaklıkta, 450-500 m. yükseklikte, üzerinde Osmancık’a ait köylerin bulunduğu bir ovadır.
Budaközü Ovası
Sungurlu yakınlarında, 550-580 m yüksekliğindedir.
Delice Ovası
Sungurlu İlçesi güneyindedir.
