Vücudumuzda, sıvı olan tek doku kandır. Bir miktar kan, bir tüpte bekletilirse iki kısma ayrıldığı görülür: Altta koyu kırmızı renkli çökelti ve üstte açık sarı renkli bir sıvı. Sıvı kısım kanın ara maddesi olup, plazma adını alır. Çökelti kısmı ise kanın canlı bölümü yani kan hücreleridir.
O halde kanı plazma ve kan hücreleri olmak üzere iki kısımda inceleyebiliriz. Ortalama ağırlıktaki bir insanda yaklaşık 4,5 -5 litre kan bulunur. Kanın % 55’ini plazma, % 45’ni kan hücreleri oluşturur.
1-Plazma: Sarımtırak renkli bir sıvı olup çoğu sudan ibarettir. Geriye kalan bölümde besinler, enzimler, hormonlar, mineraller, atık maddeler (karbondioksit, üre) , serum proteinleri (albümin, fibrinojen ) ve antikorlar bulunur. Plazmaya kan serumu da denir.
2-Kan Hücreleri: Üç farklı tipte kan hücresi vardır:
I-Alyuvarlar(Eritrositler):
Kanda en fazla bulunan, yuvarlak şekilli ve kırmızı renkli hücrelerdir.(1mm3kanda 4,5- 5 milyon olup, kanın E ini oluşturan kan hücrelerinin D’ü alyuvardır.)
Kırmızı kemik iliğinde, dalakta ve karaciğerde üretilirler. Yaşlı hücreler dalak ve karaciğer tarafından parçalanırlar.
Memelilerde ilk üretildiklerinde çekirdeklidir. Sonradan çekirdekleri kaybolur. Diğer omurgalılarda çekirdeklidir.
Hücre zarları ince ve esnektir. Bu nedenle kolaylıkla şekil değiştirebilir ve en ince kılcal damarlara girebilirler.
Alyuvarların ömrü 3- 4 aydır. Eksikliğinde anemi (kansızlık) görülür. Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça oksijen miktarı azaldığından, alyuvar sayısı artar.
Alyuvarların sitoplâzmasında hemoglobin bulunur. Hemoglobin kana kırmızı rengini verir ve hücrelere oksijen taşımak ve hücrelerde açığa çıkan karbondioksiti alarak dışarı atılacağı organlara götürmekle görevlidir.
Hemoglobin demirli bir proteindir. Kolaylıkla oksijenle birleşir ve oksihemoglobin haline gelir. Oksihemoglobin bulunduran kanın rengi açık kırmızıdır. (Temiz kan)
Oksihemoglobin taşıyan alyuvarlar dokulara ve hücrelere gelince taşıdıkları oksijeni verirler. Ve tekrar hemoglobin haline dönerler. Bu hemoglobin hücrelerde açığa çıkan karbondioksit ile birleşerek karbohemoglobin halini alırlar. Karbohemoglobini çok alyuvar taşıyan kan koyu kırmızıdır (Kirli kan). Bu kan akciğerlere giderek orada temizlenir.
