Cevap :
YEREL SAAT HESAPLAMALARI
Verilen iki meridyen arasındaki zaman farkını bulmak için şu şematik formül kullanılır.
•İki merkez arasındaki meridyen farkı bulunur. Aynı yarım küredeyseler büyük
değerden küçüğü çıkarılır. Farklı yarım küredeyseler iki değer toplanır.
•Bulunan meridyen farkı yerel saat farkı olan 4’ ile çarpılır.
Yukarıdaki şekilde gün içerisinde güneşin hareketini izleyebilirsiniz.Sağ taraftan itibaren birinci konum sabah 06 00 ve devamında sırayla 8-10-12-14-16-ve akşam batış 18:00 olarak yorumlanabilir.
1. Yerel Saat Problemleri: Yerel saat problemlerini çözmek için şu yol takip edilir.
a. Verilen iki nokta arasındaki meridyen farkı bulunarak sabit yerel saat farkı olan 4 ile çarpılır.
b.Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için, doğuda yerel saat daima ileri, batıda yerel saat daima geridir.
c. Doğudaki bir noktanın yerel saati verilip, batıdaki bir noktanın yerel saati istenirse aradaki zaman farkı bulunur, doğunun saatinden çıkarılır.
Örnek: 42° D boylamındaki Siirt’te yerel saat 11:10 iken, 29° D boylamındaki İstanbul’da yerel saat kaç olur?
(42-29) X 4 => 13 X 4 = 52
11:10 – 00:52 = 10:18 İstanbul’da saat 10:18 olur.
d. Batıdaki bir noktanın yerel saati verilip, doğudaki bir noktanın yerel saati istenirse, aradaki zaman farkı bulunup batının saati ile toplanır.
Örnek: 30° D boylamındaki İzmit’te yerel saat 09:20 iken 44° D boylamındaki Iğdır’da yerel saat kaçtır?
(44-30) X 4 => 14 X 4 = 56
09:20 + 00:56 = 10:16 Iğdır’da saat 10:16 olur.
2.Güneş Problemleri: Güneş problemlerini çözmek için şu yol takip edilir.
a.Verilen iki nokta arasındaki meridyen farkı bulunarak sabit yerel saat farkı olan 4 ile çarpılır.
b.Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için,doğuda Güneş erken doğar erkenbatar, batıda Güneş geç doğar geç batar.
c.Doğudaki bir noktada Güneş’in doğuş saati verilip, batıdaki bir noktada Güneş’in doğuş saati istenirse aradaki zaman farkı bulunur, doğunun saati ile toplanır.
Örnek: 42° D boylamındaki Siirt’te 05:30’da doğan Güneş, aynı enlem ve 29° D boylamındaki Denizli’de kaçta doğar?
(42-29) X 4 => 13 X 4 = 52
05:30 + 0:52 = 06:22 Güneş Denizli’de 06:22’de doğar.
d.Batıdaki bir noktada Güneş’in doğuş saati verilip, doğudaki bir noktada Güneş’in doğuş saati istenirse, aradaki zaman farkı bulunup batının saatinden çıkarılır.
Örnek: 33° D boylamındaki Ankara’da 17:30’da batan aynı enlem ve 42° D boylamındaki Erzurum’da kaçta batar?
(42-33) X 4 => 9 X 4 = 36
17:30 - 00:36 = 16:54 Erzurum’da Güneş 16:54’te batar.
Doğu boylamında yerel saat 15.00 iken 45° batı boylamında yerel saat kaç olur?
A) 9.00 B) 9.30 C) 10.10 D) 10.30 E) 10.45
Çözüm:
Saati verilen nokta başlangıç meridyenine göre doğuda, saati istenen yer başlangıç meridyeninin batısında yer aldığı için, iki nokta arasındaki toplam meridyen sayısı bulunur, iki meridyen arası dört dakika olduğu için; dörtle çarpılır, aradaki zaman farkı dakika cinsinden bulunur, saate çevrilir. Zamanı istenen nokta, zamanı verilen noktaya göre batıda olduğu için; verilen zamandan çıkarılarak bulunur.
45° + 45° = 90°
90 . 4 = 360
360 : 60 = 6 saat
15 – 6 = 9
Yanıt A
Örnek:
15° Doğu boylamında saat 12:40 iken 35° Doğu boylamında saat kaçtır?
Çözüm:
Verilen yerler aynı yarıkürede olduğu için;
35 – 15 = 20 x 4 = 80 dk
1 saat 20 dakika bulunur. Bu fark 12 40′ın üstüne eklenir.
Çünkü saati istenen yer daha doğudadır.
Örnek:
27° Batı boylamında saat 11:20 iken saati 12:40 olan yerin boylamı nedir?
Çözüm:
Önce zaman farkı bulunur
dakika bulunan saat farkı 4′e bölünür ki aralarındaki boylamın farkı bulunsun, 80 ÷ 4 = 20 boylam fark var. İstenilen yerin saati daha ileri olduğu için doğuda olmalı yani 27° B – 20 = 7° Batı
Örnek:
Türkiye’de yerel saat kullanılsa, 33° Doğu boylamında yer alan Ankara’da saat 09.00 iken Siirt’te 09.36 olur.
Buna göre, Siirt hangi boylam üzerindedir?
A) 38° Doğu B) 39° Doğu C) 40° Doğu D) 41° Doğu E) 42° Doğu
Çözüm:
09.36 – 09.00 = 0.36 dakika yerel saat farkı vardır.
36 ÷ 4 = 9 meridyen farkı vardır.
Siirt doğuda olduğu için toplanır.
33 + 9 = 42° Doğu meridyenindedir.
Örnek:
Yerel saati, başlangıç meridyenindeki yerel saatten 200 dakika ileri olan bir yerin boylamı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 15° Doğu B) 15° Batı C) 30° Doğu D) 50° Doğu E) 50° Batı
Çözüm:
200 ÷ 4 = 50 meridyen farkı vardır. Yerel saat ileri olduğu için doğudadır.
Yanıt D
Güneş Ekvator üzerindeyken biri Kuzey diğeri Güney yarımkürede olan iki noktada güneşin aynı saatte doğması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Yükseltilerinin aynı olmasına
B) Aynı boylam üzerinde bulunmalarına
C) Enlem derecelereinin aynı olmasına
D) Yerşekillerinin benzer olmasına
E) Dönenceler arasında bulunmalarına
Çözüm:
Güneş ışınları Ekvator’a dik düştüğü gün Dünya’nın her yerinde gündüz – gece eşit olur. Aynı boylam üzerindeki noktalarda Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar.
Yanıt B
Örnek:
Türkiye’nin her yerinde 45° Doğu meridyenin yerel saati kullanılmaktadır.
Güneş, 21 Mart’ta 44° Doğu meridyenindeki Iğdır’da saat 4.20′de doğduğuna göre, 29° Doğu meridyenindeki İstanbul’da, aynı gün saat kaçta batar?
A) 15.20 B) 16.45 C) 17.20 D) 18.45 E) 19.00
Çözüm:
Iğdır’da 4.20′de doğan güneş 12 saat sonra batar. 12.00 + 4.20 = 16.20
İstanbul 44 – 29 = 15 meridyen = 1 saat yerel saat vardır.
İstanbul daha batıda olduğu için güneş 1 saat geç batacaktır.
Yanıt C
