MEVSİMLER VE ÖZELLİKLERİ
Mevsimler güneşin gün dönümü ve gece gündüz eşitliği noktaları arasından geçişleri arasındaki sürelerdir Mev-simlerin oluşmasının temel sebebi eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş çevresindeki hareketidir Her iki yarım kürede de mevsimler birbirinin tersi olarak yaşanır KYK yazı yaşarken GYK kışı yaşamaktadırAynı şekilde birinde sonbaharı yaşanırken diğeri de ilkbahar yaşanır
Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketine bağlı olarak dört önemli gün ortaya çıkar Bu günler mevsimbaşlangıcı olduğu için Gündönümü adı da verilir 21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks tarihleri 21 Aralık ve 21 Haziran Solstis tarihleridir
Eğer eksen eğikliği olmasaydı Dünya güneş etrafında do-lanırken güneş ışınlarının yere düşme açısıdeğişmeyecek sıcaklık değişimleri gerçekleşmeyecek böylece mevsimler de oluşmayacaktı
Gündönüm (solstis) tarihleri gündüz sürelerinin uzamaya veya kısalmaya döndüğü tarihlerdir Ekinoks tarihleri ise güneş ışınlarının ekvatora dik düştüğü ve bütün dünyada gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihlerdir
21 MART (İLKBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir
1 Güneş ışınları ekvatora dik düşer
2 Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır
3 Güneş her iki kutuptan da görünür KKN’nda güneş doğmaya; GKN’nda güneş batmaya başlar
4 Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar Güney Yarım Küre’de sonbahar başlangıcıdır
5 Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer
6 Kuzey Yarım Küre’de gündüzler gecelerden; Güney Yarım Küre’de geceler gündüzlerden daha uzun olur
7 Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup aynı anda batar
8 Gölge boyu ekvatorda 0 Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur
21 HAZİRAN (YAZ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle KYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik gelir
1 Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik düşer
2 Ekvatordan güneye gidildikçe geceler uzar gündüzler kısalır
3 Ekvatordan kuzeye gidildikçe gündüzler uzar geceler kısalır
4 Kuzey Yarım Küre’de yaz Güney Yarım Küre’de kış başlangıcıdır
5 Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer
6 Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken Güney Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır
7 Güneş KYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek GYK’nde en alçak konumuna gelir
8 Gölge boyu KYK’nde en kısa GYK’nde en uzun durumdadır
9 KYK’de en uzun gündüz en kısa gece; GYK’de en kısa gündüz en uzun gece yaşanır
10 Bu tarihten sonra KYK’de gündüzler kısalmaya geceler uzamaya; GYK’de gündüzler uzamaya geceler kısalmaya başlar
11 Bu tarihten sonra KYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; GYK’de büyümeye başlar
23 EYLÜL (SONBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir
1 Güneş ışınları ekvatora dik düşer
2 Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır
3 Güneş her iki kutuptan da görünür KKN’nda güneş batmaya; GKN’nda güneş doğmaya başlar
4 Kuzey Yarım Küre’de sonbahar Güney Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcıdır
5 Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer
6 Kuzey Yarım Küre’de geceler gündüzlerden; Güney Yarım Küre’de gündüzler gecelerden daha uzun olur
7 Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup aynı anda batar
8 Gölge boyu ekvatorda 0 Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur
21 ARALIK (KIŞ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle GYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir
1 Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik düşer
2 Ekvatordan kuzeye gidildikçe geceler uzar gündüzler kısalır
3 Ekvatordan güneye gidildikçe gündüzler uzar geceler kısalır
4 Kuzey Yarım Küre’de kış Güney Yarım Küre’de yaz başlangıcıdır
5 Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer
6 Güney Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır
7 Güneş GYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek KYK’nde en alçak konumuna gelir
8 Gölge boyu GYK’nde en kısa KYK’nde en uzun durumdadır
9 GYK’de en uzun gündüz en kısa gece; KYK’de en kısa gündüz en uzun gece yaşanır
10 Bu tarihten sonra GYK’de gündüzler kısalmaya geceler uzamaya; KYK’de gündüzler uzamaya geceler kısalmaya başlar
11 Bu tarihten sonra GYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; KYK’de büyümeye başlar
