Avrupa'da görülen reform hareketinin sonuçları ?
Reform 15.ve16. yüzyıl boyunca önce İtalya'da sonra tüm Avrupa'yı etkileyen dinsel bir harekettir. Bu hareket Katolik kilisesinin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşmasına karşı gelişmiş ve hristiyanlığın en büyük 3 mezhebinden protestanlığın oluşmasını sağlamıştır. İlk defa Almanya’da görülürsonrasında ise Fransa İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur.
Orta Çağ boyunca zenginleşen ve gücünü artıran kilise ile papalık siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlamış reform öncesinde birçok din adamının tepkisini çekmiştir. Reform hareketleri ilk defa Almanya’da Martin Luther ile başladı. Alman imparatoru Şarlken Luther’i ve taraftarlarını 1529’da protesto ettiği için Almanya’da yeni oluşan bu mezhebe Protestanlık denir. Protestanlar ve Katolikler arasında mücadeleler Ogsburg Antlaşması ile sona erdi (1555).Buna göre; Protestanlık Mezhebi ve Kilisesi kesin olarak kabul edilmiştir.Alman prensleri istedikleri mezhebi seçme ve kendi topluluklarına kabul ettirme konusunda serbest oldular. Prensler kendi ülkelerinde din işlerinin mutlak hakimi haline geldiler. Prenslerin mezheplerini kabul etmeyen Almanların başka yerlere göç etmesine izin verildi. Almanya'da başlayan Reform hareketleri İngiltere Fransa İsveç Norveç ve Danimarka gibi ülkelere de yayılmıştır. Fransa’da ise Reform hareketlerini başlatan Jean Calven’dir. 1598 yılında Kalvenizm ve diğer mezhepler Fransa’da serbest bırakılmıştır.
Nedenleri
* Katolik Kilisesi'nin bozulması ve ıslahat fikrinin yayılması.
* Hümanizm sayesinde Hıristiyanlığın kaynaklarına inilmesi İncil'in milli dillere çevrilerek temel ilkelerin ortaya konulması.
* Matbaanın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik Mezhebi'nin sorgulanmaya başlanması.
* Endüljans sorununun ortaya çıkması para karşılığında kilisenin günahları affetmesi.
* Rönesans hareketlerinin etkisi.
* Reform hareketlerinin ilk defa başladığı Almanya'da siyasal birlik olmaması ve Almanya'daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi.
Sonuçları
* Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. Katolik ve Ortodoks Mezhepleri yanında Protestanlık Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı mezhepler arasında çatışmalar başladı.
* Din adamları ve kilise eski itibarını kaybetti.
* Katolik Kilisesi kendisini yenilemek ve düzenlemek zorunda kaldı.
* Eğitim-öğretim faaliyetleri kiliseden alınarak laik bir eğitim sistemi kuruldu.
* Katolik Kilisesi'nden ayrılan ülkelerde kilisenin mallarına ve topraklarına el konuldu.
* Papa ve kilisenin Avrupa Ülkelerinin kralları üzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa'da siyasal bölünmeler yaşandı. Çünkü Ortaçağ'da Papa Avrupa krallarına taç giydirerek onların krallıklarını onaylıyor ve yönlendirebiliyordu. Papanın bu gücü kaybetmesi Haçlı Seferleri'nin düzenlenmesini engellemiştir.
* Katolik kalan ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon Mahkemeleri kuruldu.
* Protestan krallar ve prensler din işlerinin mutlak hakimi oldular.
* Reform hareketleri Avrupa'yı siyasi yönden zarara uğratmıştır. Şarlken'in Osmanlı Devleti üzerine yapmayı planladığı Haçlı Seferi bölünmelerden dolayı gerçekleşmemiştir.
* Mezhep savaşları Osmanlı Devleti'nin Avrupa'da ilerlemesini kolaylaştırmıştır.
Katolik Kilisesi'ndeki birlik bozuldu yeni mezhepler ortaya çıktı.
* Kiliseye ve din adamlarına olan güven iyice azaldı.
* Katolik Kilisesi'ne bağlı din eğitimi veren okulların yanında laik esaslara dayalı eğitim veren yeni okullar açıldı. Böylece eğitimde laikleşme süreci başladı.
* Kilise denetiminde bulunan topraklara köylüler el koydu.
* Kiliseye ait mallar yağmalandı.
* Bilimin üzerindeki din baskısı kalktı.
* Bilim rönesansı doğdu.
* Katolik Kilisesi kendisini düzeltme ve koruma yoluna gitti.
* Engizisyon Mahkemeleri yoğun bir biçimde çalıştı.
* Cizvit tarikatı kuruldu.
* Reform hareketlerinin Avrupa'da mezhep birliğini bozması, Osmanlı Devleti'nin Avrupa içlerinde ilerlemesini kolaylaştırmıştır.
* Yeniçağ Avrupa'sında meydana gelen Coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform hareketlerinin ortak sonucu gelişmeyi engelleyen uygulamaların ortadan kalkmasıdır.
* Böylece Avrupa'da "Aydınlanma çağı" başlamıştır.
Osmanlı Devleti Reform hareketlerini yakından takip etmiş; Kanuni özellikle Almanya'da Şarlkene karşı mücadele eden Protestanlara destek vermiştir.