Cevap :
1. İklimin üretim, tüketim ve dağıtıma etkisi nasıldır?
İklim, bazı sanayi kollarının yer seçiminde dolaylı etkiye sahiptir. Ham madde olarak tarımsal ürünlerin kullanıldığı tesisler, iklim koşullarının bu maddeleri etkilemesi nedeniyle dolaylı yoldan etkilenir. Bazı tesisler üzerinde ise doğrudan etkiye sahiptir. Uçak sanayi üzerine etkisi doğrudandır. Örneğin, ABD'de uçak motoru, pervane gibi parçaları imal eden tesisler ülkenin kuzeydoğusunda faaliyette bulunurken gövde imal eden fabrikalar ve birleştirme tesisleri ılıman iklim koşullarının etkili olduğu güneybatıda yer almıştır. Bunun nedeni tecrübe uçuşları yapabilmek ve malzemelerin açık havada ucuza depolanabilmesidir. Milyonlarca m2 yer kaplayan tesislerin ısıtılmasında da maliyet en aza indirilmektedir.
Gemi tezgâhları da iklimden doğrudan etkilenir. Şiddetli soğuklarda gemi inşa faaliyetlerinin durması, yazın sıcakta demir-çelik aksamının ısınması çalışma koşullarını güçleştirir.
İklim koşulları çalışanlar üzerinde de etkilidir. Şiddetli sıcaklar, verimi düşürürken şiddetli soğuklar ısıtma sorunu nedeniyle maliyeti artırır.
Ormancılık, hayvancılık ve tarımsal faaliyetlerde iklim koşullarına bağlıdır. Bol yağış alan yerlerde ormancılık daha çok gelişmiştir. Mera hayvancılığı, bitki örtüsüne dolayısıyla iklime bağlı bir etkinliktir. Gür otlakların bulunduğu yerler, hayvancılığın gelişmiş olduğu alanlardır. Yine tarımsal faaliyetlerde iklim koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Ulaşımda iklim özelliklerinden büyük ölçüde etkilenir. Sis olayı, kar yağışı ve buzlanma gibi iklim koşulları ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Deniz ulaşımında havanın fırtınalı ya da durgun olması büyük önem taşır. Ulaşım ticaret faaliyetlerini doğrudan etkiler. Çünkü malların pazara ulaştırılması ulaşıma bağlıdır.
Temel ihtiyaçlar arasında yer alan giysi coğrafi koşullara bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin giysi, orta ve soğuk kuşakta yaşamsal bir öneme sahipken Ekvator’da hiçbir önem taşımaz. Bu nedenle ekvatoral bölgede iç pazara yönelik giysi üretimi sınırlıdır. Buna karşılık soğuk yerlerde ise iç pazar için ince giysiler üretilmez. Orta kuşakta ise ihtiyaç duyulan giysi her mevsim değişir. Buna göre bu ürünlerin tüketimi de coğrafi bölgelere göre değişiklik gösterir.
2. Yer şekillerinin üretim ve dağıtıma etkisi nasıldır?
Yer şekilleri, ulaşımı etkilediği için dolaylı olarak üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerini de etkiler. Ham maddenin gerek işleneceği tesise götürülmesi gerekse mamül ürünün tüketiciye sunulabilmesi ulaşımla bağlantılıdır. Dağlık ve engebeli alanlar, ulaşımda zorluklara sebep olacağından fabrika yapımı için uygun değildir.
Kara yolları ve demir yolları güzergâhları yer şekillerinden etkilenir. Dağlık alanlar ve yüzey şekilleri ulaşımda aksamalara neden olur. Bunun yanında üretim esnasındaki enerji ihtiyacını karşılamak ve ürünlerin pazarlara ulaştırılmasını sağlamak için karmaşık ulaşım ağları geliştirilmiştir.
Yer şekilleri iklim üzerinde de etkilidir. Soğuk iklim bölgelerinde ve şiddetli kış şartlarında ulaşımda aksamalar meydana gelir.
3. Tüketim, üretimi nasıl etkiler? Örnek vererek açıklayınız.
Üretim miktarı üzerinde etkili olan en önemli faktör o ürüne olan taleptir. Talep arttıkça üretim miktarında artış olur. Bir ürüne olan talebin artması ve tüketim alanlarının genişlemesi, üretim miktarını artırır ve üretim yapılan alanların genişlemesinde etkili olur.
Örneğin; buğdayın tüketim alanının geniş olması ve uzun müddet saklanabilmesi buğdayı dünya çapında çok üretilen bir ürün haline getirmiştir. Aynı şekilde kahveye olan talebin artması onun ana vatanı dışında Yemen, Hindistan, Doğu Hint Adaları, Kolombiya, Meksika, Ekvator ve diğer Orta Amerika ülkelerinde yetiştirilmesine neden olmuştur.
Tarım ve hayvan ürünlerine olan tüketim talebi herhangi bir sebeple azalırsa üretimde azalır. Örneğin; büyükbaş hayvanlar arasında ortaya çıkan deli dana hastalığı, büyükbaş hayvancılığı olumsuz etkilemiştir. Yine kuş gribi hastalığı, kümes hayvancılığını olumsuz etkilemiştir.
4. Dağıtım, tüketimi nasıl etkiler? Açıklayınız.
Ürünlerin bozulmadan geniş pazar payı olan alanlara ulaştırılması tüketimi artırır. Örneğin; deniz ürünleri çok çabuk bozulduğu için başlangıçta yakın pazarlara ulaştırılmışlardır. Ancak teknolojik gelişme ile birlikte soğutucu taşımacılık (frigofrik) sistemlerinin gelişmesiyle bu ürünler bozulmadan uzak pazarlara ulaştırılmıştır. Dağıtım sisteminin gelişmesiyle bu tür ürünlerin tüketimi artmıştır.
Dolayısıyla özellikle bozulabilir ürünlerin gelişmiş dağıtım sistemleriyle tüketiciye ulaştırılması ürünlerin tüketimini artırmaktadır.
5. Üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen beşeri faktörlerin başlıcaları nelerdir?
Üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen beşeri faktörler:
Üretimi etkileyen beşerî faktörler;
Sermaye birikimi
Sanayinin etkisi
İş gücü kaynakları
Teknolojik gelişme
Tarımsal faaliyetler
