Cevap :
Sebit’ten her yaşa özel Vitamin
Cenk Yapıcı1996 yılında kurulan Sebit’i ilk kez 1998 yılında, ilk ciddi ürünü olan Akademedia’yı piyasaya sunduğunda tanımıştık.
O günden bugüne bilişim ve eğitimi bir araya getirerek çok iyi işler çıkaran Sebit, öğrencilerin okul yaşamına destek olmak amacı ile yapılmış, 4. sınıftan 10. sınıfa kadar müfredatı kapsayan Vitamin’le hem ulusal hem de uluslararası düzeyde başarıdan başarıya koşuyor. Sebit Genel Müdürü Ahmet Eti ile, artık geride kalan 2009 yılını ve devam edenlerle birlikte yeni projeleri konuştuk.
Sebit hakkında genel bir bilgi alabilir miyiz? Sebit kurulduğundan bugüne dek ne gibi aşamalar kaydetti?
Biz bir eğitim şirketiyiz. Teknolojiyi kullanarak eğitimi daha etkin hale getiren çözümler üretiyoruz. Ürettiğimiz çözümler bilginin daha kolay öğrenilebilmesi, bilgiyi oluşturan temel kavramlara hâkim olmak üzerine. Çalışmalarımız ilk olarak 1988 yılında TÜBİTAK’ın içinde bir araştırma laboratuarında başladı. Eğitimde teknoloji kullanımı ve Türkçe içerik geliştirme konusunda kurulmuş olan Bilgisayar Destekli Eğitim Laboratuarı, sekiz yıllık ARGE çalışmasının ardından TÜBİTAK Bilim Kurulu kararı ile 1996 yılında özelleştirildi ve eğitim teknolojilerinde edinilen ciddi birikim ile Sebit kuruldu.
Sebit 1998 yılında ilk ürünü olan Akademedia’yı çıkarttı. Akademedia, lise müfredatındaki tüm konuları kapsayan, üniversiteye hazırlık paketiydi. Akademedia’nın temelleri TÜBİTAK’ta başlattığımız çalışmalar ile atılmıştı. 1990’da kendimize on yıllık bir ARGE planı yapmış ve 2000’li yıllarda çocukların kullanacağı yazılımları üretmeyi hedeflemiştik. Bu doğrultuda ortaya çıkan ve dünyada eğitim alanında bu kapsamda ve kalitede yapılan ilk ürün olan Akademedia kuvvetli eğitsel altyapısı, yüksek kalitedeki içerikleri ve görselleri ile uzunca bir süre dünyanın en iyi ürünleri arasında gösterilmişti.
2000 yılından itibaren daha küçük parçalara bölünen Akademedia, yeniden yapılandırılarak Vitamin markası altında tekrar kullanıcının karşısına çıktı. İlk nesil ürünlerimiz olarak tanımlayabileceğimiz CD ortamında kullanılan Akademedia ve ilk sürümüm Vitamin’de tamamen Türkiye müfredatına uygun bir ürün yapmıştık. Daha sonra Çin’de ve ardından Malezya’da yaptığımız projelerde bu ürünü, o ülkelerin müfredatlarına uygun hale getirmemiz gerekti. Farklı müfredatları esas alarak yaptığımız bu üretimler için müthiş bir çaba ortaya koyduk. Bu tecrübeler bizi fen ve matematik dersleri için bütün dünyada modellenebilir bir ortak nokta aramaya yönlendirdi. Buradan hareketle pek çok müfredatı inceledik, ortak ele alınabilecek konular tespit ettik ve böylece yeni bir ürün modeli ortaya çıkarttık. Matematik ve fen dersleri içindeki konuları, kendi içlerinde bölünebilir en anlamlı parçalara ayırarak bir kütüphane modeli oluşturduğumuz bu tasarımla ilk olarak Amerika’da Adaptive Curriculum’ı ürettik. Bu model dünyanın farklı yerlerinden gelen talepleri hızlı ve etkin karşılayabilir olmamızı sağladı ve ikinci nesil ürünlerimiz böylece ortaya çıktı. İkinci nesil ürünlerin bir diğer önemli özelliği de, İnternet yüksek kalitede görsel malzeme taşıyabilecek hıza ulaştığı için, bu ürünlerin de İnternet’e taşınmış olmaları ve birer haberleşme ortamı haline gelmeleri.
2007 yılında Türk Telekom bünyesine katılmamızla birlikte dünyada yaygınlaşma ve yeni iş modelleri geliştirme konusunda çok ciddi mesafe katettik. Türk Telekom uzun süredir Türkiye’de eğitime katkı anlamında birçok çalışma yapıyor ve bu katkıları daha anlamlı ve kalıcı hale getirmek istiyordu. Geçtiğimiz yıl Vitamin, Türk Telekom aracılığı ile kamuya bağlı tüm ilköğretim okullarına ve bu okullardaki tüm öğretmenlere bağışlandı. Bunu takiben, öğretmenler için düzenlenen eğitimlerle de bu bağışın etkisi arttırıldı.
2009 yılı Sebit için nasıl geçti?
Arkamızda hissettiğimiz Türk Telekom gücü ile 2009 yılı bizim için uluslararası alanda tanındığımız bir yıl oldu. Eğitim teknolojilerinin okul uygulamaları alanında inovasyon yapan dünyadaki lider şirketlerden biri haline geldik. Vitamin, bir telekom ürünü olarak kabul edildi ve dünyanın pek çok ülkesindeki telekom şirketleri yarattığımız ürünleri katma değerli hizmet olarak müşterilerine sunmayı kendileri için önemli bir fırsat olarak gördüler. 2010 bizim için bu alanda büyüme yılı olacak.
Genel özellikler
1-Hücre zarından geçebilirler
2-Sindirim enzimlerinden etkilenmezler
3-Kanda görülürler
4-Vücudumuzdaki yaşamsal olayları denetlerler
5-Karaciğerde A ve Deride D vitaminleri (öncül maddelerden) üretilebilir
6-A-D-E-K vitaminleri yağda çözünür ve vücudumuzda biriktirilir
7-B-C vitaminleri suda çözünür vücudumuzda biriktirilmez. Vücudumuzda en çok eksikliği görülen vitaminlerdir.
8-Bazıları Işık bazıları ısıdan etkilenebilir.
9-İnsan A ve D vitamini hariç diğer vitaminleri dışarıdan hazır olarak almak zorundadır
10-Yeterli gün ışığı almayan bölgelerde D vitamini yetersizliği görülür
Not:Çeşitli biyokimyasal olaylarda varlığı gereken ve vücut tarafından sentez edilmediği için besinlerle alınması gereken organik bileşiklerdir. Vitaminler yağda ve suda çözünmeleri bakımından sınıflandırılırlar ve adlandırılmaları alfabetik olarak yapılır.Yağda çözünenler:A-D-E-K ve Suda çözünenler B-C.Vitaminlerin besinlerle yeterli alınmaması bazı sağlık sorunlarına yol açar.
Tiamin(B1)
• Suda kolay çözünür
• Kaynatmaya karşı dayanıklıdır
• pH değişimine hassastır
• Karaciğer,maya ve hububatta çok bulunur
• Karbonhidrat metabolizmasında rol oynar
• Karbonhidrat ve proteinlerden yağların sentezi için gereklidir
• Sinir dokusunun oksijen alma yeteneğini artırır
Yetersizliği
• Mide ve barsak bozuklukları meydana gelir
• Barsaklarda iltihaplanma ve kabızlık görülür
• Alyuvarlarda pentoz fosfat birikimi olur
• Beriberi (Kalp damar sistemi hastalığı,sinirsel bozukluklar,kas zayıflğı ve halsizlik ) görülür
Riboflavin(B2)
• Suda kolay çözünür
• Işığa dayanıksızdır
• Sakatatlarda, yumurta,süt peynir,maya,tahıllar ve yeşil yapraklı sebzelerde çok bulunur.
• Solunum reaksiyonlarında görevli enzimlerin yapısına katılır
• Gelişim üzerine etkisi fazladır
• Hemoglobin sentezinde rol oynar
Yetersizliği
1. Deri ve sindirim kanalı mukozasında bozukluklar oluşur
2. Gözde sklera ve korneada damarlaşma görülür
Niyasin
• Suda olay erir
• Hava ve sıcağa dayanıklıdır
• NAD ve NADP nin oluşumunu sağlar
• Karaciğer,et,balık,buğday ve çavdarda bulunur.
Yetersizliği
(Yetersizlik tek taraflı ve mısırla beslenmelerde görülür)
1. Sinir ve sindirim sistemi bozuklukları
2. Pellegra (Deri kurur ve sertleşir) görülür
B6 (Pridoksin,H vitamini)
• Suda ve alkolde erir
• Işığa ve u.v radyasyona karşı hassastır
• Amino asit ve potasyumun hücrelere taşınmasında rol alır
• Bitkisel ve hayvansal besinlerde bolca bulunur
• yetersizliği görülmez
Pantotenik asit
• Koenzim-a nın yapısına katılır
• Karbonhidrat protein ve yağ metabolizmasında rol alır
• Karaciğer böbrek ve yumurta sarısında bulunur
Yetersizliği
1. El ve ayaklarda karıncalanma
2. Gündüz ayakların üşümesi ve gece ısınması
Biotin
• Tuzlu suda erir
• Bitkisel ve hayvansal besinlerde bolca bulunur
• Karbonhidrat ve yağ metabolizmasına katılır
• Yetersizliği görülmez
B9 (Folik asit)
• Suda az çözünür
• Alkali ortamlarda kolay çözünür
• Amino asit metabolizmasında rol alır
• Hızlı bölünen hücreler için gereklidir
• Kan hücrelerinin oluşumunda B12 ile birlikte rol alır
• Mayalarda ve yeşil sebzelerde bol bulunur
Yetersizliği
1. Gelişmenin yavaşlaması
2. Aneminin görülmesi
B12
• Yüksek yapılı bitki ve hayvanlar tarafından sentezlenemez
• Mikroorganizmalar sentezler
• Çok az miktarlarda etkendir
• Amino asit ve protein metabolizmasında etkendir
• B9 vitamini ile beraber hızlı bölünen hücreler ve kan hücreleri yapımı için gereklidir
Yetersizliği
1. Anemi görülür
2. Sinir hücrelerinde bozulmalar görülür
C vitamini
• Bazı omurgalı ve insanlar için önemlidir.(Bazı yüksek yapılı hayvanlar ve bitkiler sentezleyebilir.
• Isıya dayanıksızdır
• Biyokimyasal reaksiyonlarda rol alır
• Yeşil sebze ve limongillerde bol bulunur
Yetersizliği
1. Skorbüt (Diş eti ve diğer organlarda gelişen kanama ) hastalığı gelişir
2. Dişler ve damaklarda yapı bozukluğu gelişir.(Bu durum hücresel yapı olan mükopolisakkaritlerin yapı bozukluğundan kaynaklanır.)
A vitamini
• Besilerle beta karoten veya A vitamini şeklinde alınır
• Gözde bulunan pigmentlerin yapısına katılır
• Omurgalıların görme olaylarında gerçekleşen biyokimyasal olaylar için gereklidir
Yetersizliği
1. Fotofobi (ışığa duyarlılık) gelişir
2. Gece körlüğü
3. Göz yaşı oluşturamama ve korneada sertleşme
4. Solunum,urogenital yollarda ve ciltte sertleşme,
5. Diş bozuklukları
D vitamini
• Hormon gibi davranan vitamindir
• Bitki ve hayvansal besinlerde bulunur
• Ca metabolizmasında etkendir
• Barsaklardan Ca emilimini kolaylaştırır
• Kan Ca seviyesinin ayarlanmasında etkendir
• İnsan ve diğer memeliler D vitamini öncül maddelerini sentezleyebilirler.Bu maddeler deride u.v etkisi ile D vitaminine dönüşürler.
Yetersizliği
1. Raşitizm (Kemik gelişiminde görülen bozukluk) görülür
2. Yetişkinlerde osteomalazi (Kemik yumuşaması) görülür
E vitamini
• Bitkisel ve hayvansal besinlerde yaygın olarak bulunurlar
• Antioksidan olduğu düşünülmektedi
• Yetersizliğine raslanmamaktadır
• Laboratuar çalışmalarında yetersizliğinde farelerde karaciğer kalp ve damar hastalıkları ve kısırlık görülmüştür.
K vitamini
• Besinlerde yaygın olarak bulunur
• İnsanlarda ince barsaklarda microorganizmalar tarafından üretilir
• Yetersizliğine raslanmaz
• Karaciğerde protrombin yapımında gereklidir
• Kanın pıhtılaşmasında rol alır
