erzurum 'da osmanlılar zamanından günümüze toplumu etkileyen önemli olaylar(savaş,göç,yangın,doğal felaket,salgın hastalık vb. şeklinde)
Erzurum İlinde Hayat, Kaos ve Çatışma
Tarihi değerlendirmeden önce Osmanlı dönemi Erzurum vilayeti halkını tanımlamak
gerekmektedir.
Ermeniler sık sık Erzurum üzerinde hak iddia ederler, ancak 1914 yılı itibariyle
Erzurum 900 yıldan beri hiçbir zaman Ermeni idaresi altında bulunmamıştır. Daha da
önemlisi, Erzurum nüfusu büyük oranda Müslümandı. İl’de Müslüman nüfusun oranı, Ermeni
nüfusun beş katı idi. 19. Yüzyıl başlarında Ermeni nüfusun oranı biraz daha fazla, Müslüman
nüfusun oranı nispeten daha düşüktü. Fakat, Erzurum’da Ermeni nüfus yüzyıllardır hiçbir
zaman çoğunlukta olmamıştı. Osmanlı döneminde Erzurum nüfusunun en azından üçte ikisi
Müslümanlardan oluşmaktaydı.
( Osmanlılar nüfus kayıtlarını din esasına göre tuttuğu için “ Türk” kelimesinden
ziyade “Müslüman” kelimesini kullanmaktayım. Osmanlı İmparatorluğu tebaasının dili ve
etnik yapısını tam olarak bildiğini söyleyenler aslında kendi istatistiklerini uydurmaktadırlar.
Bununla birlikte eldeki bütün veriler Erzurum Müslümanlarının büyük ekseriyetle Türk
olduğunu göstermektedir. )