HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞİ
Hücre zarı, seçici geçirgen bir yapıya sahiptir. Molekülün büyüklüğüne, yağda veya suda çözünmesine, polaritesine, ortamdaki yoğunluğuna veya türüne göre zar üze*rinden madde taşınması dört farklı şekilde gerçekleştirilir.
Pasif Taşıma
Maddelerin enerji harcamadan, yoğunluk farkından dolayı hücre zarındaki potlardan veya fosfolipit tabakadan doğrudan geçmesidir. Hücrelerde pasif taşıma üç şekilde görülür:
Difüzyon
Difüzyon, bir maddenin konsantrasyonun yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru hareketine denir Örneğin bir kokunun bütün odaya yayılması veya bir damla mürekkebin bir bardak suya atılınca bütün bardağı boyaması gibi. Aynı kural hücre için de geçerlidir. Örneğin sitoplazmada glikoz sürekli olarak tüketilmekte ve artık maddelerin yoğunluğu artmaktadır. Dış ortamda glikoz arttığında, iç ve dış ortam arasındaki yoğunluk farkı glikozun enerji harcamaksızın çok yoğun olduğu yerden az yoğun olduğu yere doğru hareketine sebep olur. Bu hareket her iki taraftaki glikoz yoğunluğu dengeleninceye kadar devam eder. Bir tarafta artı veya eksi yöndeki bir değişiklik difüzyonu yeniden başlatır.
Por içinden difüzyonla taşınacak maddenin porlardan geçecek kadar küçük olması ve suda çözünebilir olması gerekir. Büyük moleküller pordan geçemezler. Örneğin glikoz difüzyonla taşınırken, nişasta taşınamaz. Por sayısının olması difüzyon hızını artırır. Yağda çözülen maddelerin difüzyonla taşınması için büyüklük sınırı veya por kullanma gereği yoktur. Hücre zarı lipit (yağ) yapısın da olduğundan, bu maddeler zarın herhangi bir yerinden geçebilirler.
