kitab
ın kapağ
ı, çocuklar
ın kıyafetler
i, üzüm
ün çöp
ü, aşk
ın büyü
sü
Tamlayanı zamir olan tamlamalar da belirtili isim tamlamasıdır:
benim saatim,
senin okulun,
onun kalemi,
bizim evimiz,
sizin sokağınız,
onların niyeti
Belirtisiz isim tamlaması [değiştir]
Belirtisiz tamlamada tamlayan ek almaz, yani yalın haldedir; tamlanan ise -i iyelik ekini alır:[1]
şeker bal
ı, sel felâket
i
Tamlanan isim ile iyelik eki arasına "s" veya "y" yardımcı ünsüzleri girebilir:
portakal su
yu, masa lamba
sı, su kuyu
su
Belirtisiz isim tamlamalarının pek çoğu kalıplaşmış sözcük grubudur ve cümlede bileşik isim gibi görev alır:
tiftik keçisi, millî eğitim bakanı, bilgisayar programı, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Cami, sanayi gibi bazı Arapça kökenli sözcükler tamlanan olarak kullanıldıklarında hem "-i" hem de "-si" şeklinde yazılabilirler. Örneğin uçak sanayii ve uçak sanayisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[2]Aynı şekilde Beyazıt Camii ve Beyazıt Camisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[3]
Zincirleme isim tamlaması [değiştir]
İkiden fazla ismin anlam bütünlüğü oluşturacak çekilde bir araya gelmesiyle oluşturulan tamlamalardır:
Okulun bahçe kapısı
Bazen hem tamlayan hem de tamlanan kendi içinde isim tamlamasıdır:
Yatak odasının pencere pervazı ("yatak odası" + "pencere pervazı")
Bazen araya sıfat girebilir. Bu durumda genellikle sıfat alan sözcük sıfat tamlamasına dönüşür. Ancak sözcük grubunun tamamı isim tamlamasıdır; zira sıfat çıkarılsa dahi isim tamlaması olarak kalır:
Elma ağacının kalın gövdesi ("kalın" sıfat)
Elma ağacının gövdesi
Belirtili ve belirtisiz olma durumu öncelikle tamlayan ve tamlananın kendi içerisinde değerlendirilir. Daha sonra tamamının belirtili veya belirtisiz olduğuna bakılır.:
çocuk edebiyatı dizisi ("çocuk edebiyatı" belirtisiz, "dizisi" kendi içinde tamlama değil, tamamı belirtisiz [... dizisi])
Murat'ın babasının evrak çantası ("Murat'ın babası" belirtili, "evrak çantası" belirtisiz, tamamı belirtili)
