Haber Kipleri :
İş, oluş ve hareketleri bir zamana bağlayarak bildiren kipler haber kipleridir.
- Di' li (belirli , görülen) geçiş zaman : Bu kip, eylem tabanlarına -di eki getirilerek yapılır. İşin, oluşun, sözden önce greçekleştiğini ve kesin olduğunu bildirir.
Kitabını al-dı-m
Tatile git-tik
- Miş' li ( belirsiz) geçmiş zaman : Bu kip eylem tabanlarına -miş eki getirilerek yapılır. Eylemin geçmişte olduğunu bildirir. Ancak, eylemi anlatan kişi eylemi görmemiş; duymuş ya da sonradan farketmiştir. Olanın kesinliğinden emin değildir.
Koltukta uyu-muş-sun
Aydın, balık tut-muş
- Şimdiki zaman : Eylem tabanlarına -(i)yor eki getirilerek yapılır. İşle anlatış birliktedir.
Dersine çalışı-yor
Beni görmü-yor
- Gelecek zaman : Eylem tabanlarına -ecek (-acak) eki getirilerek yapılır. Eylemin, sözden sonra yapılacağını anlatır.
Bir ay sonra Antalya' ya gideceğiz
- Geniş zaman : Eylem tabanlarına -(i)r eki getirilerek oluşturulur. Eylemin her zaman yapılabileceğini anlatır.
Her gece kitap okur.
Babam beni bekler.
-----------------------------------------
Dilek Kipleri :
-İstek bildiren kiplerdir.
-Bir zaman kavramı taşımazlar.
4 çeşidir vardır:
1- İstek kipi : Eylem tabanına -e (-a) getirilerek yapılır. İşin, hareketin olması isteğini belirtir.
2- Dilek Şart kipi : Eylem tabanına -se (-sa) eki getirilerek yapılır. Hem dilek hem de şart bildirir.
3- Gereklilik kipi : Eylem tabanına - meli (-malı) eki getirilerek yapılır. Eylemin mutlaka olması, yapılması gerektiğini anlatır.
4- Emir (buyrum) kipi : Kip eki yoktur. Emir anlamıyla eylemleri bildirir.
