Çekirdek hücrenin bütün hayatsal olaylarını kontrol eden merkezdir. Çekirdek bu görevi, içerisinde taşımış olduğu yönetici moleküller sayesinde gerçekleştirir. İki önemli yönetici molekül vardır. Kısaca DNA ve RNA denilen bu yapılar, hücrenin en büyük moleküleridir.
A. NÜKLEİK ASİTLERİN GENEL YAPISI
Bütün nükleik asitler nükleotid denilen yapı biriminden meydana gelmişlerdir. O halde DNA ve RNA birer polinükleotid zinciridir.
Nükleotidler, azotlu baz, beş karbonlu bir şeker ve fosforik asitten meydana gelirler.
<v:formulas>< v:formulas>
Nükleik Asitlerin Yapı Taşları
1. Azotlu bazlar: Pürin ve pirimidin bazlar olmak üzere iki gruba ayrılırlar.
Bunlardan pürin bazları iki halkalıdır. Bu bazlar hem DNA’nın hem de RNA’nın yapısında bulunan Adenin (A) ve Guanin (G) bazlarıdır.
Pirimidin bazları tek halkalıdır. Bunlardan Sitozin (S) hem DNA da hem de RNA da bulunduğu halde, Timin (T) sadece DNA da, Urasil (U) ise sadece RNA da bulunur.
2. Beş karbonlu şekerler: Riboz ve deoksiriboz olmak üzere iki çeşittirler. Riboz şekeri RNA’nın yapısında, Deoksiriboz şeker de DNA’nın yapısında bulunur.
3. Fosforik asit : DNA ve RNA aynı yapıda bulunur.
Nükleotitler, yapısında bulunan organik baza ve şekere göre isimlendirilirken, nükleik asitler sadece şekere göre isimlendirilir.
Nükleotitler alt alta dizilerek fosfat-şeker bağlarıyla birbirine bağlanırlar. Bu şekilde DNA veya RNA zincirlerini meydana getirirler.
Her nükleotidin birbirine bağlanması sırasında bir molekül su açığa çıkar (dehidrasyon sentezi). Oluşan yapı nükleotid zinciridir. RNA’lar bir zincirden oluşur.
B. DEOKSİRİBO NÜKLEİK ASİT (DNA)
Hücredeki hayati olaylar yönetir. Genelde çekirdekte bulunan DNA’nın kloroplast ve mitokondride de varlığı saplanmıştır. Ancak organellerde bulunan DNA’lar hücrenin katılım materyali sayılmazlar. Çekirdek DNA’sına bağlı olarak aktivite gösterirler.
1. DNA’nın Yapısı
DNA molekülü sarmal (=heliks) şeklinde bir moleküldür.
Merdivenin kenarlarını deoksiriboz şekeri ve fosfat molekülleri meydana getirir. İki kolun arasındaki merdiven basamaklarında her zaman Guaninin karşısına Sitozin gelirken, Adeninin karşısına daTimin gelir. Hem Adeninle Timin, hem de Guaninle Sitozin zayıf hidrojen bağları ile birbirlerine bağlanırlar.
Adeninle, Timin arasında iki tane hidrojen bağı bulunurken, Guaninle, Sitozin arasında üç tane hidrojen bağı vardır.
Tün DNA örneklerinde toplam pürün miktarı toplam pirimidin miktarına (A+G=T+S) eşittir.
Yine tüm DNA’larda Adenin miktarı, Timin miktarına (A=T), Guanin miktarı da, Sitozin miktarına (G=S) eşittir.
Yukarıdaki verilenlerden DNA’yla ilgili şu oranları çıkartabiliriz.
