Komşuluk İlişkileriÜlkemizde son elli yıldır uygulanan ekonomik ve sosyal politikalar ve siyasi tercihler nedeniyle kırsal kesimden kentlere doğru oluşan göç hareketleri sonucu, kentlerin yapısı bozulmuş ve sorunları neredeyse çözülemez noktalara ulaşmıştır. Daha da önemlisi bu sorunlar ve zorluklar, insanımızın önceden edindiği bize has bazı değer yargılarının aşınmasına veya değişime uğramasına önemli bir etken olmuştur.
Bu oluşumu salt bir nedene bağlamak doğru bir yaklaşım olmaz sanırım. Benzer aşınma ve değişimlerin az da olsa kırsal bölgelerde de yaşandığını düşünürsek, daha başka etkenleri de sıralamak mümkün olabilir.
Doğal olarak komşuluk ilişkileri de bunlardan nasibini almıştır. Komşuluk ilişkilerini düzenleyen yazılı veya yazılı olmayan birtakım kurallar vardır. Bu bağlamda yasaları, toplumsal ve dini kuralları sayabiliriz. Acaba bugün, kentlerimizde ve kırsal kesimde komşuluk ilişkileri hangi boyutlardadır ve ne gibi sorunlar yaşanmaktadır? Yasalar ve diğer kurallar bu ilişkileri düzenlemeye yeterlimidir? Yapacağımız ciddi değerlendirmelerin hepimize katkısı ve yararı olacağı kanısındayım.
Gözlemlediğim kadarı ile komşuluk ilişkileri yavaş yavaş ölmekte.İnsanlar birbirlerine karşı yabancılaşmakta. Artık aynı apartmanda oturan insanlar bile neredeyse birbirlerini tanımamakta. Küçüklüğümden hatırlarım memur çocuğu olduğumdan dolayı çok ev değiştirdik yeni bir eve taşındığımız zaman o evde ikamet edenler hoşgeldine gelirler yardıma ihtiyaç olup olmadığını sorarlar ve yemek getirirlerdi.Günümüzde bu kalmadı galiba.Gece gezmeleri yapılırdı apartman içinde bu da yok olmak üzere.Ben bu tür ilişkilerin azalmasını biraz da ekonomik duruma bağlıyorum.Akşam evde misafir ağırlamak demek maddi külfet demek mesela. Gelen misafiri kuru çayla göndermek olmaz çayın yanına birtakım hazırlıklar yapmak gerek bu da doğal olarak maddi konuya giriyor Küçük şehirlerde gene az da olsa komşuluk ilişkileri sürmekte.İstanbul gibi büyük kentlerde ise gözlemlediğim kadarıyla tamamen ölmüş.Nereden biliyorsun diyecek olursanız İstanbul'da ikamet eden akrabalarıma ziyaretlerimden edindiğim izlenimler.Aynı apartman sakinlerinin araba park yeri meselesinden dolayı yumruk yumruğa kavga etmesine ramak kalmasına şahit olmuştum. Komşuluk değerleri ve insanların sahip oldukları hakların korunması ve bunlara saygı gösterilmesi günümüzde artık amacını yitirmektedir.
Bununla ilgili bir çok etken vardır. Eskiden mahallelerdeki, sokaklardaki yerleşim genellikle müstakil, bahçeli kişiye özel mülkiyetlerdi. Ancak zamanla sanayileşme ve ticaretin kırsal bölgelerden merkezi yerleşim bölgelerine kayması ile adeta bir iç göç artışının yaygınlaşmasına neden oldu. Tabi bunun akabinde de arsalardan rant sağlanması gibi çarpıcı bir durum ortaya çıktı.
Eskiden müstakil evlerden oluşan sokaklarda belli sayıda insanlar yan yana, bahçeli evlerde sosyal açıdan birbirleriyle daha yakın ve samimi bir yaşam sürerlerken her anı, acıyı ve mutluluğu birbirleriyle paylaşırken birden bire yeni yapılaşmalarla kopmaya başladılar. O samimi ortamların, paylaşımların yer aldığı sokaklar birbirlerine paralel, karşılıklı birer taş orman olma özelliğine büründü. 100 - 150 kişinin yaşadığı sakin sokaklarda birden bire neredeyse bir köy nüfusuna varan konutlarla dolu bir sokakta yaşam başladı.
Artık çevremizde yemyeşil bahçeleri olan, çeşit çeşit çiçeklerin yetiştiği evler yerine, önlerinde bir araç yığıntısı, kirlileşme ve gürültüye sebebiyet veren çok katlı apartmanlar ortaya çıktı. Komşuluktan kopan insanlar artık birbirlerine hal hatır sormak yerine, araçlarının park yeri nedeniyle yada çocuklar nedeniyle kavgalar etmeye başladılar. Çok katlı binalarda komşuluk hakları diye bir kavram artık ortadan kayboldu. Birbirlerini rahatsız etmek için adeta yarışan, birbirlerinin haklarına saygı göstermeyen bir topluluk doğdu adeta. Sayısı bakımından bir rakam veremeyeceğim ama her halde bu yapılaşmaların başlamasıyla adliyelerde sırf komşu haklarının ihlali nedeniyle bir sürü davalar açılmaya başlandı.
Aynı apartmanda oturup daha henüz isimlerini bile bilmedikleri komşulara sahip oldu insanlar. Şimdi yanındaki, altındaki ya da üstündeki komşularını tanımadan, onlara en acil durumlarda yardım için nasıl başvurabileceklerini düşünür oldular. Sonuçta da eski bir deyim yavaş yavaş yok olmaya başladı. "EV ALMA KOMŞU AL"
