Ön-Türkçe olarak adlandırılan Orta ve Doğu Asya Türkçe’sinin birçok ağız ve lehçeleri bulunur. Bunlardan başlıcaları Uygur, Mançu (Kore), Hyung-Nu, Çukçi, Yakut, Tunguz ve Aynu lehçeleridir. Tüm bu ağızları Haluk Tanju “Tunçderililer” adlı bir kitapta incelemiştir. Bu ana lehçe ve ağızları konuşan Türk toplumlarının adlarına bazı örnekler sunayım: Hun, Özbek, Tatar, Peçenek, Balkır, Atasuan, Türkmen, Altay, Buryat, Evenk, Hazar, Tacik, Gilyak, Aluç..
Amerika’da konuşulan diller ise çok değişik isimler altında bilinmektedir. Bunlardan bazıları: Yurok, Mohowk, Yana, Çukatek, Tikuie, Yağhan, Yuçi, Kayapa, Kişe, Takana, Nonuya, Taos.....vs.
