Merhaba;
Geçişli Fiil
>> Belirtili veya belirtisiz nesne olsun genel olarak nesne alabilen fiillere geçişli fiil denir.
Örnek
=> Vazoyu ben kırdım. ( Vazoyu ; belirtili nesne -neyi?- , ben; özne. kırdım;yüklem. )
Geçişsiz Fiil
>> Nesne gerektirmeyen yani nesnesi olmayan cümlelere geçişsiz fiil denir.
Örnek
=> Çocuk erkenden uyudu. ( Çocuk ; özne -kim?- , erkenden; zarf tümleci. sararmış;yüklem. )
Not
>> Cümlede nesne görmediğimizde yüklemden önce "Onu " kelimesini getiririz, bu kelime cümleye uyum sağlarsa bu cümleyi geçişli fiil sayarız. Uyumlu olmazsa geçişsiz fiildir.
Örnek
=> Akşama kadar bekledim. ( Gizli özne;ben, akşama kadar ; zarf tümleci , (onu) bekledim. Geçişli fiil. )
Oldurgan Fiil
>> Geçişsiz fiillerin geçişli hale getirilmesine oldurgan fiil denir.
Örnek
=> (Onu) Uyu-du-m ;geçişsiz fiil
- (Onu) Uyu- t-tu-m ; geçişli fiil.
<< Geçişsiz fiil + -r,-t,-tır = Geçişli fiil => Oldurgan Fiil.
Ettirgen Fiil
>> Geçişli fiillerin geçişlilik derecesini arttıran yani işi, hareketi, oluşu başka bir varlığa yaptıran fiillerdir.
Örnek ektedir.
Etken Fiiller
>> Gerçek öznesi olan fiillerdir. ( Gizli özne de gerçek öznedir. )
Örnek
=> Annesi kıyafetlerini hazırladı. ( Annesi;gerçek özne. hazırladı;yüklem. )
Edilgen Fiiller
>> Gerçek öznesi olmayan fiillere edilgen fiil denir. Kısacası sözde özne alan fiiller edilgen fiildir.
Not
>> Edilgen fiillerde "-l,-n " ekleri bulunur. Ayrıca yüklemden önce " Başkaları tarafından (Birileri tarafından ) " sözcük grubu getirirsek sözde özneyi buluruz.
Örnek
=> Ahmet sınıftan atıldı. ( Ahmet ; sözde özne, atıldı; yüklem. )
Dönüşlü Fiiller
>> İşi yapan (özne) ve yaptığı işten etkilenen *gerçek bir öznenin bulunduğu fiillerdir. Akılda kalması için "Kedi fiiller " deriz.
Örnek
=> Ayşe yıkandı. (Yıkanan Ayşe, yıkandıktan sonra etkilenen de Ayşe. )
İşteş Fiiller
>> Eylemin birden fazla özne tarafından yapıldığını anlatan fiillerdir.
Özellikleri;
1) Birden fazla gerçek özne vardır.
2) Yüklemde "-ş,-ış,-iş,-üş " ekleri yer alır. Kısacası "-ş " eki alır.
3) Eylem birlikte ya da karşılıklı olur.
Örnek
=> Arkadaşımla mektuplaştık. ( Gizli özne;ben. Mektuplaştık;yüklem. Karşılıklı yapılan bir şeydir. )
Başarılar.
