Cevap :
Sürtünme kuvveti, temas halinde olan iki nesneninarasında oluşan ve harekete karşı koyan kuvvete verilen isimdir. Bu kuvvetin ortaya çıkması için hareket gerekmez ancak hareketin olduğu durumlardaki (kinetik) sürtünme kuvveti, hareketin olmadığı durumdan (statik) farklıdır.
Bir masayı yatay olarak hareket ettirmeye çalıştığımızı düşünelim. Önce biraz zorlanırız ama masa hareket etmeye başladığında kolay bir şekilde onu sürükleyebiliriz. Bu, hareketliyken sürtünme kuvvetinin durgunkenkine göre daha az olduğunu gösterir ayrıca bu sonuçtan, sürtünmeyi kinetik sürtünme kuvveti vestatik sürtünme kuvveti olmak üzere ikiye ayırmak gerektiği anlaşılır.
Sürtünme Kuvveti
Sürtünme Kuvveti
Sürtünme Kuvveti Nedir – Sürtünme Kuvvetinin Önemi Nedir – Sürtünme Kuvveti Hakk��nda
Eylemsizlik ilkesine göre, cisimler bir etki olmadıkça duruyorlarsa durmaya, hareket halinde iseler sabit hızla ilerlemeye devam ederler.
Ancak günlük yaşamda olaya karışan dış etkiler nedeniyle bunun böyle olmadığı gözlenir. Örneğin yatay düzlemde yuvarlanan bir pinpon topu bir süre ilerledikten sonra yavaşlar ve durur.
Topun yavaşlamasının nedeni, top ile üzerinde hareket ettiği yüzey ve hava arasında bir sürtünme kuvveti olmasıdır.
Bir dağcı bisiklet sürerken veya tırmanırken sürtünme kuvveti uygulanır.
Çocuklar ve sporcuların daha hızlı hareket edebilmeleri için sürtünme kuvveti az olmalıdır. Dolayısıyla sürtünme kuvveti istenmez.
Sürtünme kuvvetini günlük yaşamda birçok yerde gözlemleyebiliriz. Bazen bu kuvvet bir gereksinim olurken, bazen de hiç arzu edilmez ve azalması için uğraşılır. Yürüyebilmemiz, yazı yazabilmemiz, içi su dolu bir bardağı elimizde tutabilmemiz gibi birçok hareket sürtünme kuvvetinin varlığı sonucu gerçekleşir. Yolların buz tutup kayganlaştığı günlerde arabaların lastiklerine zincir takılır ve sürtünme kuvveti artırılarak, arabanın kontrollü hareketi sağlanır. Sürtünmenin istenmediği durumlar da vardır. Bir arabanın motorundaki parçalar, araba çalışırken birbirine sürtünür. Bu sürtünmeyi en aza indirgemek için makine yağları kullanılır. Pürüzlü yüzeyler üzerinde bir cismi hareket ettirmek zordur. Cisme etkiyen sürtünme kuvvetini azaltmak için yer yüzeyi parlaklaştırılır, pürüzsüz hale getirilebilir. Birçok ağır cisim hareket ettirilirken yerle arasına silindirik veya küresel cisimler konularak sürtünme kuvveti azaltılır ve hareket daha kolaylaşır.
Cisimlerin hareketini zorlaştıran, hareket yönüne zıt yönde cisimlere etkiyen kuvvete sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvveti Fs ile gösterilir.
Bir cismin hareket edebilmesi için cisme uygulanacak kuvvetin en az sürtünme kuvveti kadar olması gerekir. Bu durumda cisim (üzerine etkiyen kuvvet sıfır olacağından) kazandığı hız sabit kalarak şekilde hareket eder.
Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri
1. Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeylerin cinsine bağlıdır. Cisme etkiyen sürtünme kuvveti yüzeylerin cinsine göre değişir.
2. Sürtünme kuvveti (yatay düzlemde) cismin ağırlığıyla doğru orantılı değişir.
3. Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeylerin büyüklüğüne bağlı değildir.
4. Sürtünme kuvveti daima harekete zıt yöndedir.
5. Sürtünme kuvvetinin hareket ettirici özelliği yoktur. Pasif kuvvettir, var olan hareketi önler.
