Cevap :
6- UYGARLIKLAR BEŞİĞİ ANADOLU
Afrika, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine yaklaştıran ve önemli bir geçiş bölgesi olan Anadolu, iklimi ve verimli toprakları sayesinde hep önemli bir cazibe merkezi olmuş ve tarih boyunca pek çok medeniyete beşiklik yapmıştır. Anadolu’da yaşayan kavim ve toplulukların oluşturduğu kentler, bir-biriyle kültür ve ticaret ilişkileri kurmuş, zaman içinde Anadolu’da ortak bir kültür oluşturulmuştur. Ayrı-ca küçük idare birimleri, yerini, kurulan büyük devletlere bırakmıştır. Bu nedenle Anadolu’ya “Uygar-lıklar Beşiği” adı verilmiştir.
Sosyal Bilgiler öğretmeni, sınıftaki öğrencileri grup çalışması yapmak üzere beş kişilik gruplara ayı-rarak, İlkçağ Anadolu Uygarlıklarından birini araştırmakla görevlendirmiştir.
İlk grup Hititler ile ilgili sunumları yapmak için söz aldı.
1. HİTİTLER
Anadolu uygarlığı içinde önemli bir yere sahip olan Hititler, M.Ö. 2000 yılı başlarında Orta Anadolu’ya yerleşmiş ve bu topraklar üzerinde M.Ö. VII. yüzyıla kadar siyasi varlıklarını sürdürmüşlerdir. Anado-lu’ya nereden geldikleri konusunda çeşitli görüşler olmakla beraber, muhtemelen Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya girdikleri kabul edilmektedir. Anadolu medeniyetleri hukuk sistemlerinde genellikle Sümer-lerden etkilenmiştir. Hititlerde de mülkiyet hakkı devlet güvencesindedir. Pek çok cezanın karşılığı ka-nunlarla tespit edilen bir maddi bedel ile ödenirdi.
2. FRİGLER
Frigyalıların, Hitit Devleti’nin yıkılmasını sağlayan göçler sırasında (MÖ 1200 ) Anadolu’ya geldikleri sanılmaktadır. Önceleri Sakarya ırmağıyla Büyük Menderes ırmağının yukarı bölgelerine yerleşen Frigler başkent Gordion olmak üzere Frigya Devleti’ni kurdular. Hititlere saldırıp onları ortadan kaldırdıktan sonra sınırlarını doğuda Kapodokya, güneyde Çukurova’ya kadar genişlettiler.
Madencilik, ağaç işçiliği, tekstil, altın, gümüş işlemeler gibi alanlardaki üretimleriyle hem ticaret hemde sanatta bütün Anadolu kültürlerini etkilediler. Frigler tarıma büyük önem vermişlerdir.
3. LİDYALILAR
Anadolu’nun batısında Gediz ve Menderes ırmakları arasında kalan bölgeye eskiden Lidya, bu topraklarda oturanlara Lidyalılar denilmiştir. Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kent-lerinden olan Sard’dır.
Boş bırakılan yerlere sizce hangi sözcükler gelmelidir?
Anadolu’daki ticaretin canlanmasında ünlü __________________’un büyük etkisi vardır. MÖ 2000’den itibaren ticaret kervanlarının kullandığı bu yol Mezopotamya’dan başlayıp Gordion, _______, _________ ve _________ üzerinden ___________ Denizi’ne ulaşmaktaydı.
Lidyalılar değiş tokuş temeline dayanan ticareti kaldırarak ilk kez parayı kullanmaya başlamışlardır. İlk madensel para Lidya’da basılmıştır. Lidya ile ticareti olan devletlerde bu para geçerli olmuştur. Lidya o dönemlerin en zengin ülkesiydi. Bunun başlıca nedenleri; arazinin verimliliği, bölgedeki akarsu yataklarında altının bolluğu ve başkent Sardes’in doğu – batı ticaret yolu olan ________’nun üzerinde bulunmasıydı.
Şimdi sıra İyonlar’ın sözcüsünde
4. İYONLAR
İyonya, İzmir ile Büyük Menderes nehri arasında kalan kıyı bölgesine İlkçağ’da verilen isimdir. M.Ö. XII. Yüzyılda Yunanistan’da yaşayan Akaların bir kısmı, koloniler kurmak amacıyla Anadolu’nun batı kıyılarına yerleşmişler ve burada bir çok şehir kurmuşlardır. Bunların en önemlileri __________, ____________ ve _________ ’dir. İyonya bölgesinde yaşadıklarından dolayı bu şehir devletlerine genel olarak İyonyalılar denilmiştir.
Ön Asya ticaret yollarının sona erdiği bu topraklarda İyonyalılar çok kısa sürede zenginleşmiş ve ileri bir medeniyet oluşturmuşlardır. İyonyalılar ayrı ayrı şehir devletleri halinde yaşadıkları için, birleşerek tek bir devlet düzeni kuramamışlardır. İyon kent devletleri M.Ö. 7.yüzyılda Lidya egemenliğine girmiş-tir. Efes, Foça, Milet kentleri Lidya-lılardan sonra Pers, Makedon ve Roma ordularının saldırısına uğ-ramıştır. Denizcilikte ileri gitmiş olan İyonyalılar da Kral Yolu’nda egemenliğin Lidyalılara geçmesi üze-rine Akdeniz, Marmara ve Karadeniz kıyılarında ____________ denilen ticaret merkezleri kurmuş-lardır.
5. URARTULAR
Urartu Devleti, MÖ. 900 yıllarında başkenti Tuşpa ( Van ) olmak üzere Anadolu’nun doğusunda kurulmuştur. Urartu Devleti Doğu Anadolu’nun hakimiyeti için sürekli Asurlarla mücadele etmiştir. Urartularda, Frig ve Lidyalılar gibi krallıkla yönetilmiştir. Urartularda, ölümden sonraki yaşamın var ol-duğuna inanmışlar, bu nedenle mezarlarını ev biçiminde yapmışlar, içlerinede daha sonra kullanıla-cağı düşünülerek çeşitli eşyalar koymuşlardır.
MS. 915-921 yılları arasında dört yapraklı yonca biçimli haç planı şeklinde inşa edilen Akdamar Adası’ndaki Akdamar Ermeni Kilisesi’nin taş duvarlarında, İncil veTevrat’tan alıntılar, günlük olaylar ve av sahnelerinin bulunduğu kabartmalar yer alıyor.
1 İlk Çağ’da Anadolu Uygarlıkları
HİTİTLER:
· M.Ö 2000 yıllarında Anadolu’ya gelerek Kızılırmak çevresinde devlet kurmuşlardır.
· Başkentleri Hattuşaş ( Boğazköy) şehridir. Çorum yakınlarındadır.
· Hititliler Suriye’yi ele geçirmek için Mısırlılarla savaşmışlardır.Bu savaşın sonunda iki devlet
arasında Kadeş Antlaşması imzalandı.
· Kadeş Antlaşması (M.Ö 1280) Dünya tarihinde iki devlet arasında yapılan ilk antlaşmadır.
•Hitit Devleti M.Ö 1200 yılında Anadolu’ya gelen Frigyalılar tarafından yıkıldı.
FRİGYALILAR:
•M.Ö 1200 yıllarında Hititlerin yıkıldığı bölge üzerinde ve Ankara ,Eskişehir ,Afyon dolaylarında devlet kurdular.
•Devletin başkenti Ankara’nın Polatlı ilçesi yakınlarındaki Gordion şehridir.
•Frigyalılar krallarına Midas ünvanı verirlerdi.
•Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.Tarım ve hayvancılıkla ilgili sert kanunlar koymuşlar tarıma ve hayvancılığa zarar verenleri şiddetle cezalandırmışlardır.
•Frigyalılar M.Ö 7.yüzyılda Kafkaslardan Anadolu’ya gelen Lidyalılar tarafından yıkılmıştır.
LİDYALILAR:
· Gediz ve Büyük Menderes ırmakları arasında kurulmuştur.
· Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurmuşlardır.
· Başkentleri Sard şehridir.( Bugünkü Manisa-Salihli yakınlarındadır.)
· Ticaretle uğraşmışlardır.Kral Giges Efes’ten başlayıp Mezopotamya’ya kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptırmıştır.
· Ticaretteki bu gelişmeler nedeniyle Lidyalılar tarihte ilk kez parayı icad ettiler.
· Lidyalılar M.Ö 547 yılında Anadolu’yu işgal eden Persler tarafından yıkıldılar.
URARTULAR:
· M.Ö 900 yılında Doğu Anadolu’da kuruldu.
· Başkenti Tuşpa(Van) şehridir.
· Maden işlemeciliğinde ilerlemişlerdir.
· Tarımla ve hayvancılıklada uğraşmışlardır.Van ovasını sulamak için yaptıkları su kanalları günümüzde bile kullanılmaktadır.
· Urartu Devleti M.Ö 600 yılında Medler tarafından yıkılmıştır.
İYONYALILAR:
· M.Ö 1200 yıllarında Yunanistan’dan göç ederek Ege kıyılarına yerleşen Akalar tarafından kuruldu.
· Akalar Ege kıyılarında 12 ayrı şehir kurmuşlar ve şehir devletleri halinde yaşamışlardır.
· En önemli İyon şehirleri İzmir,Efes,Milet,Foça’dır.
· Her şehrin başında ayrı bir kral bulunuyordu.Bundan dolayı hiçbir zaman güçlü bir krallık kuramamışlar ve ayrı ayrı şehir devletleri halinde yaşamışlardır.Siyasi birlik yoktur.
· İyonyalılar denizcilikte ileri gitmişlerdir.Ancak zamanla Lidyalıların,Perslerin ve Romalıların egemenliğine girerek kaybolmuşlardır.
VE UYGARLIK
DEVLET YÖNETİMİ:
· İlk Çağ’da Anadolu’da kurulan bütün devletler krallıkla yönetiliyordu.
· Hititler’de kraliçelerde geniş yetkilere sahipti.
· Hititler’de Tavananna ünvanı verilen ana kraliçe, kral olmadığı zaman devleti kral adına yönetirdi.
· Hititler’de Pankuş adı verilen meclis vardı.Bu mecliste önemli devlet meseleleri görüşülürdü.Bu meclis gerektiğinde kral ve kraliçeyi yargılardı.Hatta mahkum bile edebilirdi.
· İyonlarda şehir devletleri yönetimi önce krallar sonra soylular, daha sonra demokratik hükümetler tarafından yönetilmiştir.
