Kromozomlar eşey kromozomları ve vücut kromozomları olmak üzere iki gruba ayrılır.
Eşeyi (cinsiyeti) ve diğer bazı özellikleri belirleyen genleri taşıyan kromozomlara gonozom (eşey kromozomları) adı verilir.
Eşey kromozomu dışındakilere ise otozom (vücut kromozomları) adı verilir
Bir kromozom takımında (n) genellikle bir gonozom bulunur.
Canlıların diploit hücreleri ikişer adet gonozoma sahiptir.
İnsanların vücut hücrelerinde bulunan 2n = 46 kromozomun 44 tanesi otozom, 2 tanesi gonozomdur.
Gonozomlar X ve Y kromozomu olarak iki çeşittir ve üzerinde eşeyi belirleyen genleri taşırlar. İnsanda eşey, babadan gelen spermlerin taşıdığı gonozomla belirlenir. Sperm X kromozomu taşıyorsa dişi, Y kromozomu taşıyorsa erkek bireyler oluşur.
Buna göre vücut hücrelerinde dişilerin kromozomları 44 + XX, erkeklerin kromozomları 44 + XY şeklindedir. Gametlerde n = 23 kromozomun 22’si otozom 1’i gonozomdur. Yumurta 22 + X, spermler ise 22 + X ya da 22 + Y’dir.
Otozomlar canlının göz rengi, saç şekli, kan grubu gibi kalıtsal özelliklerine ait genleri taşır.
Çoğu diploit canlının otozom sayısı vücut hücrelerinde 2n – 2, üreme hücrelerinde ise n -1’dir. İnsanın vücut hücrelerinde 22 çift (44) otozom vardır.
Otozomal kromozomlar tam homolog olduğundan her özellik iki alelle belirlenir. Otozomal özelliklerin erkek ve dişilerde görülme şansı eşittir.