Açıklama:
Hal Eki:
İsimlerin cümle içerisinde yüklendikleri görev ve anlamlarını belirleyen eklere hal ekleri denmektedir. Diğer bir ifade ile dilimizdeki ismin halleri sözcükleri belirtme, yönelme, bulunma açısından tanımlayan eklerdir. Kısaca cümledeki ismin görevini ve anlamını belirlemektedir.
Hal Ekleri Nelerdir
- Hal ekleri kendi içerisinde 5 farklı çeşide ayrılır. Bunlar yalın hali, belirtme veya yükleme hali, yönelme hali, bulunma hali ve ayrılma halidir. Hal eklerinin anlamları şu şekilde açıklanmaktadır:
1. Yalın Hali: İsimlerin hal eki almamış durumudur. Fakat bir isim hal eki dışında bir ek alması bu kelimeyi yalın hali özelliğini değiştirmez. Çoğul, iyelik, tamlama gibi hal ekleri olmayan ekler alan kelimeler de yalın durumunda sayılmaktadır.
- Eve çok geç kaldım.
Eve kelimesinde kullanılan -e eki yönelme hali olarak kullanılmıştır.
2. Belirtme veya Yükleme Hali: Belirtme hali ekleri -ı, -i, -u, -ü ekleridir. Bu hal ekine ismin i hali de denmektedir. Belirtili nesneyi bulmak için neyi sorusu sorulmalıdır.
-Bu düşünceni herkes bilmesin
Burada düşünceni kelimesi aldığı -i eki ile belirtme hali olarak kullanılmıştır
3) Yönelme Hali: Yönelme hali ekler -a, -e ekleridir. İsmin bu haline e hali de denmektedir. Cümlede isme yönelme anlamı katar. Neye veya Kime soruları ile bu kelime bulunabilir.
- Eve çok geç kaldım.
Eve kelimesinde kullanılan -e eki yönelme hali olarak kullanılmıştır.
4) Bulunma Hali: Bulunma hali ekleri ise -de, -da, -te, -ta ekleridir. Buna ismin de hali de denilebilir. Cümle içerisinde ismin bulunduğu yeri ifade etmektedir.
- Sabah pastanede oturuyorlardı.
Pastanede kelimesinde kullanılan -de eki ile bulunma hali olarak kullanılmıştır.
5) Ayrılma Hali: İsmin -de, -den, -te, -ten eklerinden birini almış şeklidir. Den hali de denilebilir. Bu ek ile ismin cümlede bir yerden ayrılma durumunu ifade etmektedir.
- Dostumdan başka kimseye güvenmem.
Dostumdan kelimesinde kullanılan -dan eki ile ayrılma hali olarak kullanılmıştır.
