Selam!
TÜRKİYENİN YERİ (ÖZEL KONUMU)
Türkiye Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birbirine bağlayan önemli bir kavşak noktasında kurulmuştur. Üç yanı denizlerle çevrili olan Türkiye'nin genel görünümü kabaca dikdörtgeni andırır. Asya-Avrupa arasında köprü durumundadır. Stratejik önemi büyük olan boğazlara sahiptir.
Türkiye 36° – 42° Kuzey paralelleri ile 26° – 45° Doğu meridyenleri arasında ekvatorun kuzeyinde, başlangıç meridyeninin doğusunda ve orta kuşakta kalan bir ülkedir.
Bu konumu ile Türkiye de ortaya çıkan bazı özellikler şöyledir;
En kuzeyi ile en güneyi arasından 6° enlem farkı vardır. Bu enlem farkı 666 km’lik kuşuçuşu uzaklığa neden olur.
En doğusu ile en batısı arasında 19 meridyenlik ve 76 dakikalık yerel saat farkı oluşur.
Not: Ülkemiz dönenceler dışında yer aldığı için Güneşi hiçbir zaman dik açıyla alamaz ve gölge boyu 0 m olmaz.
Ülkemiz kuzey yarım kürede yengeç dönencesinin dışında kaldığı için öğle vakti gölge yönü yıl boyu kuzeyi gösterir.
21 Haziranda en uzun gündüzü en kısa geceyi yaşar.
21 Aralıkta en uzun geceyi en kısa gündüzü yaşar
Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı azaltırken güneyden esenler sıcaklığı arttırır.
Kuzeye gidildikçe güneşin düşme açısı, sıcaklık ortalamaları denizlerin tuzluluk oranları, çizgisel hız azalırken yer çekimi, güneşin atmosferde tutulması, gölge boyları, gece gündüz süre farkları artar.
2. ve 3. saat dilimlerini kullanır.
Buzulların etki alanı dardır.
En sıcak ayları Temmuz- Ağustos, en soğuk ayları Ocak-Şubattır.
Dağların güney yamaçları kuzey yamaçlarından daha sıcaktır. (Bakı etkisi)
Türkiyenin özel konumu ve sonuçları
Üç tarafı denizlerle çevrilidir.
Ortalama yükseltisi fazladır. Bu nedenle gerçek sıcaklıkları ile indirgenmiş sıcaklıkları arasındaki fark fazladır.
Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur.
Ekonomik bakımdan zengin Avrupa ülkelerine yakındır.
Önemli boğazlara ve ticaret yollarına sahiptir.
Yerşekilleri çeşitlidir. Aynı anda 4 mevsim özellikleri birden yaşanabilir.
Yeraltı ve yerüstü kaynakları zengindir ve çeşitlidir.
Üç kıtayı birbirine bağlayan köprü konumundadır.
Uluslararası farklı kuruluşların üyesidir.
Farklı iklim özellikleri bir arada görülür.
ÖRNEK: Türkiyenin aşağıdaki coğrafi özelliklerinden hangisi özel konumu ile ilgili değildir ?
A) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
B) Doğusu ile batısı arasında yerel saat farkının 76 dakika olması
C) Kıyı kesiminin, iç kesimlere göre daha fazla yağış alması
D) Asya ve Avrupa kıtalarında yer alması
E) Farklı ekonomik düzeydeki ülkeler arasında yer alması
1995 ÖSS
ÇÖZÜM: Yerel saat farkına meridyenlere bakılarak ulaşılır ve matematik konumla ilgilidir.
Yanıt B
