Cevap:
Matkap Çeşitli malzemelerde delik açmak ve açılmış delikleri genişletmek için kullanılan alet. Matkapla delmede kullanılan, iki temel delme metodu vardır. Birinci metod daha çok madencilikte ve sondaj için kullanılan darbeli delme metodudur. Bu metodda kazıcı takım, aldığı darbelerle delinen ortama çakılarak ilerler. Bu ilerleme, vurulan darbelerle zeminden parça koparılarak, kesikli bir şekilde gerçekleşir. Daha yaygın olan ikinci delme metodu, dönel delme metodudur. Bu medodda dönen kesici takımlar, malzemeyi kesme ve öğütme yoluyla deler.
Darbeli delmede; ilerleme hızı, darbe gücüne, matkabın dönmesine tekabül eden darbe sayısına ve darbe frekansına bağlıdır. Delme takımı ilerlemesinin eksen boyunca olmasını sağlamak için, bağımsız olarak belli aralıklarla, kesikli dönme hareketi yapar. Daha çok madencilikte ve toprak delmede kullanılır.
Dönel delmede, takım ucu için aşınma problemi, darbeli çalışanlara göre daha önemlidir. Aşınma, her dönüşteki ilerleme hızına, bastırma kuvvetine ve delme bölgesine gönderilen su veya yağ miktarına bağlıdır.
Kullanma yerlerine göre matkaplar iki ana bölüme ayrılırlar: Atölye matkapları, maden matkapları. Atölye matkapları ev, atölye ve endüstride en yaygın kullanılan dönel tipte matkaplardır. Bunlar genellikle helisel matkap uçlarına sahip olmalarına karşılık, marangoz atölyelerinde kullanılan yassı uçlu tipleri de vardır. Maden matkaplarıysa darbeli veya dönel çeşitli tiplerde olabilen, madencilik ve sondaj için toprak ve sert kayaların delinmesi gayesiyle kullanılan matkaplardır.
Atölye matkapları: Bir atölye matkabının takım sistemi, parça sistemi ve gövde olmak üzere başlıca üç ana kısmı bulunur. Gövde, küçük el matkaplarında portatif olabileceği gibi, ağır tezgahlarda rijit ve büyük olması gerekebilir. Parça sistemi, parçanın bağlandığı tabla ve tablanın hareketli olması halinde bunu kontrol ve tahrik edecek mekanizmayı kapsar. Tabla, el ile veya mekanik olarak tahrik edilir. Delme takımı ve parçanın bağlı olduğu tabla tek bir motordan tahrik edilebileceği gibi iki ayrı motordan da tahrik edilebilirler.
Tezgahın esas ana sistemi takım sistemidir. Küçük portatif matkaplarda bir tek bu sistem vardır. Motor dışında başlıca önemli parçaları matkap uçlarını tutan mandren ve motor hızını matkap için uygun hıza indiren yalın, dişli sistemidir.
Matkap delme takımları matkabın en önemli kısmıdır. Dönel matkap takımları yassı ve helisel olarak iki tipte olabilir. Yassı matkap takım uçlarının bilenmesi zor olduğundan ve ilerleme için oldukça büyük kuvvet harcamak gerektiğinden, ancak yumuşak malzemeyle küçük çaplı deliklerde kullanılır. Genel olarak kullanılan dönel matkap takımları helisel matkap takımlarıdır. Takımın esas kısmı olan gövde üzerinde açılmış ağızlar mevcuttur. Takım birden fazla ağızlı olabilir. Ağız düz veya helisel açılmış kanallar şeklindedir. Bu şekilde delinen delikteki kaldırılan talaş bu kanallardan giderek uç kısmından malzeme yüzeyine iletilip dışarı atılır. Matkap takımlarında en çok kullanılan malzeme hız çelikleri denilen yüksek alaşımlı çelik türüdür. Bu malzemeden yapılan takımlar diğer normal çeliklerden yapılanlara göre daha yüksek kesme hızlarında ve sıcaklıklarda kullanılabilirler. Ev atölyelerinde kullanılan ucuz matkaplar, karbon çeliğinden yapılır. Atölye matkaplarının elektrikli el matkapları, düşey, radyal, yatay matkaplar ve çok milli özel delik tezgahları olmak üzere çok çeşitli tipleri vardır: