Cevap :
Cevap:
Açıklama:Geçmişte avcı toplayıcı kabilelerden, günümüzün modem
toplumlarına gelene kadar nüfus ve onun giderek artan miktarı,
dünyanın en önemli sorunlarından biri olmuştur. Hatta bazı
dönemlerde artan nüfusa karşılık dünya kaynaklarının yetmeyeceği
düşüncesi, birtakım önlemler almayı, bu konularda çeşitli fikirler
üretmeyi zorunlu kılmıştır.
Bugün devletlerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak dünya
üzerinde her yerde ve her zaman aynı olmamakla beraber dünya
nüfusu, yılda ortalama %ol7 iken', geri kalmış ve gelişmeye çalışan
ülkelerde %o23, hatta Ortadoğu’daki bazı ülkelerde %o32'ye kadar
çıkmaktadır2.
Türkiye nüfusu ise son on yıllık dönemde %o23.6'lık değerle
dünya ortalamasının üzerinde bir hızla artış göstermiştir. Dünya
Gelişim Raporu (World Development Report 1980)'na göre de
2075 yılında 100 milyona ulaşacak ve bu yıldan itibaren %1'lik bir
artış meydana gelmeye başlayacaktır3.
Türkiye nüfusunun gelişimini ve bu gelişimin gösterdiği
bölgesel farklılıkları ortaya koyabilmek için iller itibariyle nüfus
artış miktarı ve hızlarının incelenmesi gerekmektedir. Biz de
buradan yola çıkarak Hatay’ın Anavatana katılmasından sonraki
sayımı (1940 sayımını) başlangıç olarak kabul edip, 1990 yılına
* A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fak. Türkiye Coğr. Anabilim Dalı.
1. D.t.E. Türkiye Sayım Yıllığı 1994. Uluslararası İstatistikler, s.715.
2. Ü. Sergün, 1988, “Dünya Nüfus Artışının Ülkeler Düzeyinde İncelenmesinin
Ortaya Koyduğu Sonuçlar”,
248 Türkiye’de Nüfus Gelişimi
kadar, günümüz idari bölünüşünü geçmişe taşıyarak, illere göre
yıllık ortalama artış hızlarını hesapladık4 ve onar yıllık beş dönem
halinde ele alıp incelemeye çalıştık (Tablo: 1-2). Ancak her ne
kadar nüfus artış hızlarını 1940 yılından itibaren haritaya
aktardıysak da 1940'dan önceki durumu genel hatlarıyla ele alma
ihtiyacını hissettik.
Doğum, ölüm ve göç olaylarına bağlı olarak ortaya çıkan nüfus
artışını etkileyen en önemli faktörlerden biri savaşlardır. Birbirini
takip eden savaşlardan yeni çıkması nedeniyle sosyal ve ekonomik
yönden yıpranan Türkiye’de, Cumhuriyet’in ilk yıllarında nüfus
oldukça azdır (Tablo 3). 1927-1935 yıllan arasında %cl9.6'lık artış
hızına sahip ülkemizde, bu dönemlerde doğal artışa göçlerin de
etkisi olmuştur. Anadolu’ya göçmen ve mübadil olarak gelenlerle
sığınanlann, 1927-1935 dönemi nüfusundaki payı %o9.17 ve 1935-
1940 dönemindeki payı ise %o9.72 oranındadır5.
Yıllar Türkiye Nüfusu Artış Hızlan %c
1927 13 648 270 -
1935 16 158 018 21.2
1940 17 820 950 17.3
1950 20 947 188 16.3
1960 27 754 820 28.5
1970 35 605 176 25.2
1980 44 736 957 23.1
1990 56 473 035 23.6
Tablo 3: Yıllara Göre Türkiye Nüfusu ve Artış Hızı
1939 yılında Hatay’ın da sımrlanmıza dahil edilmesiyle
1927'den 1940 yılına kadar geçen sürede nüfusumuz 4.172.680 kişi
artmıştır.
1940-1950 Dönemi
1940 yılında 17.820.950 olan Türkiye nüfusu, gerek bebek
ölümlerinin yüksek olması6, gerekse II. Dünya Savaşı sırasında
