Cevap :
Açıklama:
ağaç-ı > ağacı
kap-ın > kabın
kitap-ı > kitabı
yurt-u > yurdu
umut-a > umuda
bayrak-ı > bayrağı
yaprak-ın > yaprağın
sağlık-ı > sağlığı
Ünsüz yumuşaması veya ünsüz değişimi, Türkçedeki bir ses olayıdır. Süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklerin, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzlerinin yumuşayarak - sırasıyla- c, g/ğ, b ve d'ye dönüşmesidir.
"K" ünsüzü hemen hemen her zaman "ğ" ünsüzüne dönüşür. Bununla birlikte "g"ye dönüştüğü sözcükler de mevcuttur. Bu duruma genellikle son iki harfi sessiz olan sözcüklerde rastlanır:
çiçek > çiçeği
ahenk > ahengi
kepenk > kepengin
Ünsüz benzeşmesi sert ünsüzler ile biten cümlelerin sonuna yumuşak ünsüzlerin gelmeyeceği anlamı üzerinden ele alınır. Sondaki bu yumuşak ünsüzler onun yerine sert ünsüzlere bırakır ve kelime tamamlanır. Buna dikkat ederek diğer ismi ile ünsüz sertleşmesi ve bilgisi kuralına ele alabilirsiniz. Bir Örnek vermek gerekirse;
‘Yap + dı = Yaptı’
Bu şekilde ele alınmakta ve sondaki yumuşak ünsüz sert ünsüz hale gelmektedir. Özellikle örgün öğretim gören öğrenciler ile beraber sınavlara girecek öğrenciler ve edebiyat ile ilgilenen kişiler için bu büyük öneme sahiptir. Ayrıca ünsüz benzeşmesi cümlelerin ve kelimelerin daha doğru telaffuz edilmesine olanak tanır. Böylece kurulan cümleler daha anlaşılır ve düzgün biçime gelebilmektedir.
Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe “-cık” ek getirildiğinde ortaya yeni ünlünün çıkmasına ünlü türemesi denir.
ÖRNEKLER
✦ dar – cık → daracık
sözcüğünde “dar” sözcüğünün aslında “a” sesi olmadığı halde, sözcüğe “-cık” eki getirildiğinde arada “a” sesi türemiştir.
✦ az – cık → azıcık
✦ genç – cik→ gencecik
olarak da adlandırılır.
Örnek(ler)
» karın – ı → karnı
» beyin – imiz → beynimiz
» oğul – u → oğlu
» gönül – e → gönle
> Yapım eki alarak türetilen bazı kelimelerde ünlü düşmesi olur.
Örnek(ler)
» oyun – a → oyna(mak)
» uyu – ku → uyku
» sızı – la → sızla(mak)
> Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünlü düşmesi olur.
Örnek(ler)
» kayıp etmek → kaybetmek
» kahve altı → kahvaltı
» şükür etmek → şükretmek
» kayın ana → kaynana
Örnek Soru
Aşağıdaki dörtlüğün hangi mısrasında hece düşmesine uğrayan bir kelime vardır? (1991 – ML)
A) Ömründe çok acı günler yaşadın.
B) Dilimden düşmedi, o güzel adın.
C) Acılar çekerken, sessiz ağladın.
D) Ne olur gözünü siliver anne.
Çözüm
2. Ünsüz Düşmesi
Türkçede “-k” ünsüzüyle biten bazı kelimeler “-cık / -cik” eklerini aldıklarında sözcüğün sonundaki “-k” düşer. Bu ses olayına sessiz (ünsüz) düşmesi denir.
Örnek(ler)
» ufak-cık → ufacık
» minik-cik → minicik
» sıcak – cık → sıcacık
SES BİLGİSİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒ Harfler Konu Anlatımı
⇒ Büyük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı
⇒ Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünsüz Yumuşaması Konu Anlatımı
⇒ Ses Düşmesi (Ünlü Düşmesi – Ünsüz Düşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ses Türemesi (Ünlü Türemesi – Ünsüz Türemesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünlü Daralması Konu Anlatımı
⇒ Ulama Konu Anlatımı
⇒ Kaynaşma Konu Anlatımı
⇒ Vurgu Konu Anlatımı
SES BİLGİSİ ONLİNE TESTİ:
5. SINIF – 6. SINIF
#
5. Sınıf
YORUMLARI GÖSTER
Benzer İçerikler
Metin Türleri, Yazı Türleri 5. Sınıf
Metin Türleri | 5. Sınıf
Örtülü Anlam Konu Anlatımı
Örtülü Anlam
Ünlü Daralması
Ünlü Daralması
Ses Türemesi - Ünlü türemesi - ünsüz türemesi
Ses Türemesi (Ünlü Türemesi – Ünsüz Türemesi)
Sınıflar
1. Sınıf 2. Sınıf 3. Sınıf 4. Sınıf 5. Sınıf 6. Sınıf 7. Sınıf 8. Sınıf 9. Sınıf 10. Sınıf 11. Sınıf 12. Sınıf
Sınavlar
LGS İOKBS DGS TYT-AYT KPSS
Sözlükler
Eş Anlamlı Kelimeler Zıt Anlamlı Kelimeler Eş Sesli Kelimeler Deyimler Atasözleri Yabancı Sözcükler Yazım Kılavuzu
Seçtiklerimiz
Türkçe Konuları Ders Kitapları Dinleme Metinleri
MEB Kazanım Testleri LGS Örnek Sorular Yazılı Konuları ve Soruları Dosyalar ve Belgeler
DilBilgisi.net
TÜRKÇE
İNGİLİZCE
Öğrenciler ve öğretmenler için Türkçe dersi ile ilgili bilgi, belge ve kaynak sitesi
2010-2022 DilBilgisi.net © Her hakkı saklıdır.
GİZLİLİK
İLETİŞİM
