Cevap:
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile Veda Hutbesinin küçük bir karşılaştırmasını yapalım. Önce Veda Hutbesinden mealen birkaç seçme ifadeyi sunalım. Şunları söylüyor, Allah`ın Resulü (asm): “...Ey Allah`ın kulları! Ben size hayır olan şeyden söz açmak ister ve bundan sonra derim ki: Ey insanlar! Canlarınız, mallarınız, namuslarınız mukaddestir; her türlü korunmuştur. `Size söylediklerimi, burada bulunanlar bulunmayanlara bildirsin. Sakın, eski dönüp de, birbirinizin boynunu vurmayınız. `Kimin yanında bir emanet varsa, onu sahibine versin. Borcunuzun aslını vermeniz gerekir. Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız. Cahiliye devrinde güdülen kan davaları da kaldırılmıştır. `Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanız da birdir. Hepiniz Adem`in çocuklarısınız. Adem ise topraktandır. Arab`ın Arap olmayana bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük, ancak takva iledir.” Birde, 10 Aralık 1948`de BM genel kurul toplantısında kabul edilen söz konusu beyannameden bir bölüm sunalım. Beyannamede aynen şu ifadelere rastlıyoruz: “Bütün insanlar hür ve eşit haklara sahip olarak doğarlar. Akıl ve vicdan sahibidirler. Birbirlerine karşı kardeşlik duygusuyla hareket ederler. (Madde–1) “Herkes, ırk, din, dil, renk, cinsiyet, fikir, zenginlik ya da herhangi bir ayırım gözetilmeksizin, bu beyannamede ilan edilen hak ve özgürlüklerden eşit şekilde yararlanabilir. (Madde–2) `Herkes için, hayat, hürriyet ve güvenlik hakkı vardır. Hiç kimse köle yapılamaz. Kimseye işkence çektirilemez. Kimseye zalimce, insanlık dışı, aşağılayıcı ceza, ya da işlem uygulanamaz. (Madde–3–4–5) `Herkes kanunlar önünde eşittir. Kimse keyfi olarak tutuklanamaz. Herkes özel mülkiyet hakkına sahiptir, kimse bu haklardan keyfi surette mahrum edilemez. (Madde–7–9–17) `Herkes düşünce ve vicdan özgürlüğüne sahiptir. Herkes eğitim, çalışma, sosyal güvenlik, evlilik, yurttaşlık, sağlık, seyahat, dinlenme ve tatil hakkına sahiptir; bu temel haklar hiçbir surette insanların elinden alınamaz.” Evet, işte 1386 yıl önce insanlığa duyurulan Veda Hutbesinden seçmeler ve işte bundan 70 yıl önce BM tarafından kabul edilen bir bildirgenin önemli bazı maddeleri. Demek ki dünyada ilk insan hakları beyannamesini 1386 yıl önce Hz. Muhammed (asm) ilan etmiştir.
Tarihimizi incelediğimizde de görülecektir ki milletimizin kurduğu bütün devletlerin yönetim anlayışında “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” uygulaması hakimdir. Ne zaman “insani değerlerden” uzaklaştık işte o zaman yükselişimiz durdu ve sıkıntılar çektik.
Sözün özeti: Tarihte kurduğumuz devletlerimizin yöneticileri Türk - İslam değerleri çerçevesinde insan hakları konusunda en iyi uygulamaları yapmıştır. Bundan sonrada yapmalıyız.