Cevap :
Okuduğunuz metinden alınan “Di Dirmit, Elmas’ı özledikçe içindeki şüpheyi, korkuyu attı. Düştüğü suçluluk duygusundan yakasını kurtardı.”, “Dirmit o başına dikildikçe, kafasının içinde dönüp dolanan süslü, özlü sözleri bulutların tepesine uçurdu.” cümlelerindeki deyimlerin altını çizip anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap:
tepesine uçurmak: Uçma işini yaptırmak: Uçurtmayı uçurmak. 2. Kesip ayırmak, koparmak
yakasını kurtarmak: Umulmazken bir işten ya da kimseden kurtulmak, kaçmak.
başında dikilmek: Birinin yanından uzaklaşmamak, onu denetim altında bulundurmak.
2. Yazarın metinde Dirmit’i tulumba gibi cansız bir varlıkla konuşturmasının nedeni ne olabilir?
Cevap: Çünkü Dirmit’i kimse anlamamaktadır. Elmas kendilerine gelin gelmediği için üzülen Dirmit bu üzüntüsünü bahçedeki tulumda ile paylaşır. Yani Dirmit içinde biriktirdiklerini cansız bir varlığa sanki arkadaşı imiş gibi anlatır.
3. Atiye’nin Dirmit’le ilgili kaygısının nedeni nedir, bu kaygısını gidermek için neler yapmıştır?
Cevap: Kızının şiir yazması karşısında kızının gözüne yine bir şeyler göründüğünden şüphelenip huylanıp, endişeye düşer. Bu kaygısını gidermek için, “Şu kızın defterini elinden al, elime ver yarabbim!” diye dualar eder. Defteri bulmak için her yeri arar, kızının başında dikilir.
4. Şiir yazma konusunda Dirmit’e yasaklar konulması onu nasıl etkilemiştir?
Cevap: Onun kendisiyle bazen de güneşle geceyle yarışa girmesine neden olur. Dirmit daha da hırslanır ve bu hırsının neticesinde daha çok şiirler uğraşmaya hatta bütün aileden uzaklaşmaya başlar.
5. Uçak, Dirmit ve köylü kadınlar için ne anlam ifade etmektedir? Dirmit ve kadınlar, hangi olaylardan sonra uçağa bu anlamları Cevap: Seyre çıkan köylülerin yüreğini ağzına getirip herkesi bir merakta koyar, sonra da alıp başını gider. Gerçeğin duyulmasıyla, kadınlar göğüslerine vururlar. Gökyüzüne baka baka Allah kavuştursuna dururlar.
6. Okuduğunuz metinde düşsel ögelerin yer aldığı bölümleri gösteriniz. Bu ögelerin metnin dil ve anlatımına katkısını söyleyiniz.
Cevap:” O kış ortasında tulumba yine dondu. Dirmit, her sabah erkenden tulumbanın ağzına sıcak su akıttı, kolunu gövdesini ovdu. Haftını temizledi. Ama tulumba dile gelmedi.” “Nuğber sözcük bekledi. Zekiye sözcük ağladı” kısımlarında düşsel öğeler vardır.
7. Metin, hangi edebî tür ile benzerlik göstermektedir? Metnin dil ve anlatım özellikleri ile içeriğini göz önünde bulundurarak söyleyiniz.
Cevap: Metin özellikle masallarla benzerlik gösterir. Çünkü masallardaki olağanüstü özellikler veya kahraman, olalar bu metinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.
8. Metinde anlatıcı ve anlatıcının bakış açısını gösteren cümlelere örnekler veriniz.
Cevap: Anlatıcı kahraman ve üçüncü tekil kişi anlatıcıdır. Metinde yer alan “Dirmit o günden sonra hep sözcüklerden bir yorgana sarındı. Sözcüklerden bir yatağın üstünde uyudu.” kısımları ile “Elmas gelini çok özledim, tulumba” kısımları bu anlatımlara örnek verilebilir.
9. Genellikle postmodern romanlarda kullanılan pastiş tekniği; roman içerisinde şiir, mektup, destan, masal gibi metin türlerinin söyleyiş ve biçim özelliklerini kullanarak bir benzerini yazma, öykünmedir. Okuduğunuz metinde bu tekniğe örnek olabilecek bölümleri gösteriniz.
Cevap: “Dirmit yedi gün boyunca evdeki kişilerle konuşmama cezası alınca bütün aileye hitaben uzun bir mektup yazar. Mektubun bazı sayfalarının şehir üstünde uçuştuğunu Halit’ten duyan Atiye, o gün yatağa düşer ve bir süre sonra da ölür.” kısmı pastişe örnek verilebilir.
10. Okuduğunuz metindeki temel çatışmayı söyleyiniz. Bu çatışmanın temaya katkısını belirtiniz. Cevap: Dirmit ile ailesinin anlaşamaması ailesinin Dirmit’in hayallerine engel olmasıdır. Bu çatışma temanın akıcı ve etkileyici olmasını sağlamaktadır.
11. “Latife Tekin, yaşadığı topraklardaki insanların dünyayı algılayışını eserlerine yansıtabilmek için klasik romanın olanaklarının yeterli olmadığını düşünmüştür. Bu yüzden halk edebiyatını ve kültürünü temel alarak yeni bir biçim geliştirme çabasına girmiştir.” bilgisinden hareketle yazarın bahsettiği üslup özelliğinin okuduğunuz metne nasıl yansıdığını açıklayınız.
Cevap: Bu üslup metni halk hikayelerine ve özellikle masala yaklaştırmıştır. Yazar bence bu üslubu başarılı bir şekilde kullanarak metnine zenginlik ve derinlik kazandırmıştır
