Gazlarda Molar Hacim
Bir maddenin 1 mol ünün hacmine molar hacim denir. Katılar ve sıvıların molar hacimleri maddeden maddeye değişir. Ancak aynı koşullarda bütün gazların molar hacimleri birbirine eşittir.Sıcaklığın 0°C (273 K), basıncın 1 atm olduğu koşullara normal koşullar; sıcaklığın 25 °C (298 K), basıncın 1 atm olduğu koşullara oda koşulları denir. Bütün gazların molar hacimleri, normal koşullar altında (NKA) 22,4 litre, oda koşullarında 24,5 litredir.
Buraya kadar öğrendiklerimizi birkaç gaz için şöyle özetlenebilir.
6,02x1023 H2 molekülü = 1 mol H2 molekülü = 2 g = 22,4 L (NKA)
6,02x1023 CH4 molekülü = 1 mol CH4 molekülü = 64 g = 22,4 L (NKA)
6,02x1023 SO2 molekülü = 1 mol SO2 molekülü = 64 g = 22,4 L (NKA)
Aynı koşullarda gazların molar hacimlerinin eşit olması, hacimleri eşit olan gazların mol sayılarının eşit olması demektir. Başka bir deyişle aynı koşullarda bulunan iki gazın hacimleri oranı, gazların mol sayıları oranına eşittir.
Not: Soy gazların dışındaki gaz halinde bulunan elementler (H2, O2, N2, Cl2…) doğada çift atomlu moleküller halinde bulunur. Bu nedenle oksijen gazının formülü O değil O2, hidrojen gazının formülü H2 dir.
Formül Türleri
Bileşiklerin formüllerle gösterildiğini biliyorsunuz. Kimyada üç tür formül vardır. Bunlar basit formül, molekül formülü ve yapı formülüdür. Basit formül: Bir bileşiği oluşturan atomların türlerini ve sayıca birleşme oranlarını gösteren formüldür. Basit formüle kaba formül veya ampirik formül de denir.
Molekül formülü: Bir bileşiğin bir molekülünü oluşturan atomların türlerini ve gerçek sayılarını gösteren formüldür. Örneğin; benzen molekülü 6C, 6 H atomundan oluşur ve molekül formülü C6H6 dır. Benzende C ve H atomlarının birleşme oranı 6/6 ya da 1/1 dir. C6H6, atomların birleşme oranını gösterecek şekilde (CH) yazılarak bileşiğin basit formülü elde edilebilir. C2H4 ve C3H6 bileşiklerinin basit formülleri aynı olup CH2 dir.
(Basit formül) x n = Molekül formülü (n = 1, 2, 3, 4, 5, 6, …)
Örneğin; benzen için; (CH) x n = C6H6 oluğundan n=6 dır.
Yapı formülü: Bileşiği oluşturan atomların birleşme şekillerini gösteren formüldür. Örneğin; suyun basit ve molekül formülleri H2O, yapı formülü H – O – H tır. Yapı formülü bileşik hakkında en ayrıntılı bilgiyi veren formüldür.
Bir bileşikteki atomların cinsi, bağıl birleşme oranları ve bileşiğin kütlece yüzde bileşimi basit formül, molekül formülü veya yapı formülü yardımıyla bulunabilir. Ancak bileşiğin mol kütlesi, molekül formülü veya yapı formülü yardımıyla hesaplanabilir.
Bileşiklerin Yüzde Bileşimi
Bir bileşiğin 100 gramında bulunan elementlerin kütlelerine, bileşikteki elementlerin kütlece yüzdeleri denir. Örneğin; 100 g CaCO3 bileşiğinde 40 g Ca, 12 g C ve 48 g O vardır. Bileşikteki elementlerin kütlece yüzdeleri; %40 Ca, %12 C ve %48 O dur.
