İlgi zamiri kullanıldığında her zaman isim tamlamasının tamlananı cümle içerisinde açıkça yer almamış olabilir. Bu durumlarda cümlenin anlamına bakılarak ona göre bir çıkarım sağlanabilir. Örnek bir cümle ile pekiştirecek olursak, "Içeridekiler kalkmaz." cümlesinde -ki ekini almış olan ilk kelimede bahsedilmek istenen içerideki eşyalar ya da içerideki insanlar olabilir. Bu nedenle ilgi eki olarak kullanılmıştır. Yani ilgi zamirini bulabilmek için kesinlikle isim tamlamasının tamlayanının cümlede açıkça gözüküyor olması gereklidir.
Cümle içerisinde İlgi zamiri olan -ki her zaman bitişik yazılmalıdır. İlgi ekinin geldiği sözcüğe, ekten önce ve ya sonra -in ,-im tamlayan ekleri getirilebilir olmalıdır. İlgi zamiri olan ki eki cümleden çıkarılırsa tamamen anlam bozulması meydana gelir. Ayrıca cümlede kullanılan ilgi zamiri kesinlikle bir ismin yerini tutmalıdır. Bu kurallar "Benimkini de gönderdim." örneğinde açıkça görülmektedir.
Bağlaç olan -ki kelimeler ya da cümleler arasında bağlantı kurmayı sağlar. Ancak ilgi zamirinden farklı olarak her zaman ayrı olarak yazılır. Bağlaç olan -ki, cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma meydana gelmez. Yalnızca anlam daralması olayı görülür. "Öyle çok dost var ki dostluğun değerini bilmeyen." cümlesinde kullanılan ki eki bağlaç olmaktadır. "öyle çok dost" ve "dostların değerini bilmeyen" kelime öbekleri bağlaç olan ki ile bağlamış oldu.
Cümle içerisinde ve söz öbeklerinin bağlanması konusunda ilgi zamiri oldukça önemli bir rol oynamaktadır. İşleyişi bakımından ‘ki’ eki isim tamlamasında tamlayanın yerini alır. Böylelikle tamlayan kelimesi ile bağlantılı bir ilgi kurması sağlanır. Kelime yerine kullanılan ki ilgi zamiri ;
⚡ Ayazinki - Ayaz'ın sevgilisi
⚡ Sizinki - Sizin arabanız,
⚡ Seninki - Senin araban,
Görüldüğü gibi canlı varlıklarda kullanılabildiği gibi cansız varlıklar için de 'ki’ eki kullanılabilir. Böylelikle uzun olan isim tamlamaları en kısa halini alır. Peki cümle bazında ki kullanımı nasıldır? Şimdi bu konuyu ele alalım.
-‘’Başka zaman da seninki (senin araban) ile gezeriz.’’
-‘’Gelecek sene bizimki (bizim kız) evlenecek."
-‘’Seninki (senin sevgilin) bugün okula gelmedi."
❗ İlgi zamiri farklı cümleler arasında ya da kelime geçişlerinde isim tamlama üzerinden kullanılabilir. Cümleler içerisinde kullanılan ki nin ilgi zamiri olup olmadığı kolaylıkla ayırt edilebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. İlgi zamiri olan ki aynı zamanda ek ve ya bağlaç olarak da kullanılabilir. Cümledeki kullanım amacını anlayarak ayırt etmek oldukça önemli olmaktadır. ‘ki’ cümle içerisinde yapım eki olarak kullanıldığı zaman kimi cümleler öne çıkar.
Cevap:
Belirtili isim tamlaması üzerinde, tamlanan kaldırılması ile beraber ilgisini gösterebilmek amaçlı tamlanan üzerine eklenen ‘ki’ eki ilgi zamiri olarak bilinmektedir. Burada unutulmaması gereken en önemli hususlardan biri, ilgi zamiri söz konusu ‘ki’ eki her daim bitişik olarak yazılır. Bu durum kesinlikle cümle içerisinde kelime de ayrı yazılan ki eki ile karıştırmaması çok önemlidir.
Cümle içerisinde ve kelime bazında ele alındığı zaman ilgi zamiri çok daha etkin şekilde anlatılabilir. Bu doğrultuda, ‘ki’ eki isim tamlamalarında tamlayanın yerini tutar ve bu bağlamda onunla bağlantılı bir ilgi kurar. Öncelikle kelime bazında buna bazı örnekler vermek gerekirse;
Alininki - Ali'nin arabası,
Bizimki - Bizim arabamız,
Seninki - Senin sevgilin,
Bu şekilde görüldüğü gibi hem canlı varlıklar hem de cansız varlıklar için, ‘ki’ eki ile beraber ilgi zamiri kullanılabilmektedir. Bu sayede isim tamlamaları daha kısa hale getirilir ve bu şekilde anlatılır. Şimdi bunu bir de cümle içerisinde ele almak gerekirse;
‘’Bu sene bizimki (bizim çocuk) sınavı kazanacak.’’
‘’Gelecek sene seninki (senin araba) ile yarışırız.’’
‘’Benimki (benim sevgilim) dün yine çok mutluydu.
İlgi zamirini farklı cümleler üzerinden kelime bazında isim tamlama kapsamında ele alabilir ve kullanabilirsiniz. Aynı zamanda karşınıza çıkan cümleler üzerinden de ilgi zamirini ayırt etmeniz mümkün. Tabii burada dikkat etmeniz gereken bazı hususlar mevcuttur. ‘ki’ ilgi zamiri ile beraber aynı zamanda ek ve bağlaç olarak da kullanılır. Buradaki durumu ayırt etmek büyük bir öneme sahiptir. Örneğin yapım eki olarak, ‘ki’ kullanıldığı zaman bazı cümleler öne çıkabilir;
‘’Sınıftaki öğrenciler hemen dışarı çıksın.’’
Hani şekilde bağlaç olarak da, ‘ki’ eki kullanılabilmektedir.
‘’O kadar çok koştum ki nefesim kesildi’’
Bu şekilde yapım eki ile beraber bağlacı dikkat etmek suretiyle ilgi zamiri üzerinden isim tamlamalarını değiştirebilirsiniz.
en iyi seçersen sevinirim :)