Cevap :
Türk Dili ve Edebiyatı dersi denilince hemen aklımıza yazarlar ve eserleri gelir. Tarih boyunca birçok yazar kendi akımını ve zihniyetini oluşturmuştur. Özellikle Kurtuluş savaşı yıllarında kendi milli edebiyat zihniyetini oluşturmuştur. Bu dönemde birçok gelişmeler yaşanmış ve bu gelişmeler edebiyatımıza yansımıştır. İşte bu dönemde Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve eserleri oluşmuştur. Milli edebiyat döneminde eserler veren yazarlar, şairler o dönem insanların hüznünü, mutluluğunu ve yaşantısını edebiyat aracılığıyla insanlarla buluşturdular. Milli edebiyat dönemi sanatçıları konusunda geçmeden önce Milli Edebiyat döneminin özelliklerinden kısaca bahsedelim.
Yazı Başlıkları
Milli Edebiyat Dönemi ÖzellikleriMilli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve EserleriÖmer SEYFETTİN (1884 – 1920)Ziya GÖKALP (1876 – 1924)Mehmet Emin YURDAKUL (1869 – 1944)Ali Canip YÖNTEM (1887 – 1967)Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU (1889 – 1974)Mehmet Fuad KÖPRÜLÜ (1890 – 1927)Halide Edip ADIVAR (1884-1964)Refik Halit KARAY (1888 – 1966)Reşat Nuri GÜNTEKİN (1889 – 1956)Falih Rıfkı ATAY (1884 – 1971)İbnürrefik Ahmet Nuri SEKİZİNCİ (1874 – 1935)Musahipzade CELAL (1870 – 1959)Aka GÜNDÜZ (1886 – 1958)Hamdullah Suphi TANRIÖVER (1885 – 1966)Halide Nusret ZORLUTUNA (1901 – 1984)Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI (1869 – 1949)Mithat Cemal KUNTAY (1885 – 1956)Ebubekir Hazım TEPEYRAN (1864 – 1947)Milli Edebiyat Dönemi Kısa Bir Bilgi
Milli Edebiyat Dönemi ÖzellikleriMilli Edebiyatla yazarlar ve şairler artık milli kaynaklara yönelmiş ve ulus kavramı üzerinden eser vermeye başlamıştır. Yani ulusçuluk akımı temel konularını oluşturmuştur.Milli Edebiyat dönemi: 1911 yılında Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp’in yayımladıkları Genç Kalemler dergisiyle başlamıştır. Bu dergi kısa sürede etkisini göstermiş ve böyle bir akımın çıkmasında öncülük etmiştir.Sanatçılar eserlerini yalın, sade ve anlaşılır bir diller yazmışlardır. Eserlerinin konusunu yurt sorunları ve ulusal değerler oluşturmuştur.Bu dönemde öykü ve roman sayısı da artmıştır. Özellikle, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin ve Refik Halit Karay bu türde epey güzel ve etkileyici eserler vermişlerdir.Bu dönemde aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü kullanılmış ancak Milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy, İStiklal Marşını aruz ölçüsüyle yazmıştır.Milli Edebiyat dönemi 1911-1923 yılları arasında geniş etkisiyle sürmüştür.Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve EserleriÖmer SEYFETTİN (1884 – 1920)Türk Edebiyatının en önemli hikaye yazarı arasında yer alıyor.1884 yılında doğdu ve 1920 yılında hayatını kaybetti.Maupassant tarzı olay hikayeciliğinin bizdeki öncülerinden biridir.Ömer SEYFETTİN hikayeciliği bir meslek olarak kabul etmiştir.Fazla sözcüklerden, söz oyunlarından ve yabancı sözcüklerden kaçınmıştır. Eserlerini halkın anlayabileceği sade ve yalın bir dille ortaya koymuştur.Eserlerinde sade bir dil kullandı ve hikayelerinden kolayca anlaşıldı.Yayımlandığı Yeni Lisan adlı makalesi Milli Edebiyat Döneminin kanunu sayılabilir. Yani Milli Edebiyat dönemiyle ilgili kuralları ilk defa belirtmiştir.Eserlerinde Anadolu insanının yaşantısı ve sorunlarını işlemiştir.Temel olarak görüşü daima milliyetçilik üzerine olmuştur.Özellikle çocukluk anılarını ve efsanelerini hikayelerde işlemiştir.Eserleri:Hikâye: Ashab-ı Kehfimiz, İlk Düşen Ak, Yüksek Ökçeler, Bomba, Bahar ve Kelebekler, Forsa, Beyaz Lale, Aşk Dalgası, Gizli Mabet, Tarih Ezeli Bir Tekerrür, Pembe İncili Kaftan, Kaşağı, Falaka, Kızıl Elma Neresi, Başını Vermeyen Şehit, Diyet, And, Teke Tek, Kütük, Harem (uzun hikâye) Efruz Bey, Yalnız Efe…Ziya GÖKALP (1876 – 1924)1876 yılında doğdu ve 1924 yılında hayatını kaybetti.Türk milliyetçiliğini ön plana çıkarmış ve bunu sistemleştirmiştir.Eserlerinde sade bir dil kullanarak halka ulaşmayı hedeflemiştir.Halkın sorunlarını ve dertlerini eserde dile getirmiştir.Türkçülük, Türk Milletini yükseltmektir anlayışından yola çıkarak daima Türkçülük doğrultusunda yazarlık hayatını sürdürmüştür.Eserleri:Türkçülüğün Esasları, Kızıl Elma, Türkleşmek-İslamlaşmak -Muasırlaşmak, Türk Medeniyet Tarihi, Malta Mektupları.
Mehmet Emin YURDAKUL (1869 – 1944)1869 yılında doğdu ve 1944 yılında hayatını kaybetti.Anadolu insanının düşmanlara karşı verdiği mücadeleyi en iyi şekilde eserlerinde anlatmıştır. Şiirlerinde coşkulu bir anlatım vardır.Sanat toplum içindir anlayışını benimsemiş ve toplum anlayışı üzerine eserler vermiştir.Eserlerinde hece ölçüsü kullanmıştır. (Cenge Giderken adlı şiirinde hece ölçüsü kullanmış ve hece ölçüsünün kullanılmasına öncülük etmiştir.Mehmet Emin Yurdakul şiirleriyle Mustafa Kemal Atatürk’ü etkilemiştir.Türk Şairi ve Milli Şair unvanlarıyla anılır.Eserleri: Türkçe Şiirler, Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Destanları, Zafer Yolunda, Turana Doğru, İsyan ve Dua, Mustafa Kemal, Fazilet ve Adalet.Ali Canip YÖNTEM (1887 – 1967)Önceleri Fecr-i Ati topluluğundan yer alırken sonradan, Genç Kalemler dergisine geçmiştir.Hem hece ölçüsünü hemde aruz ölçüsünü kullanmıştır.Makaleleri, eleştirileri ve edebiyat tarihi araştırmalarıyla tanınmıştır.Eserleri:Şiir: Geçtiğim YolMakale: Milli Edebiyat Meselesi ve Cenap Bey’le MünakaşalarımAntoloji: Türk Edebiyatı AntolojisiYakup Kadri KARAOSMANOĞLU (1889 – 1974)1889 yılında doğdu ve 1974 yılında hayatını kaybetti.Eserlerinde Tanzimat Döneminden, Milli Edebiyat dönemine kadar geçen süredeki dönüşümlere yer vermiştir.Milli dönem edebiyatı sanatçıları arasında yer alan yazarımız edebiyatın her alanında eserler vermiştir.Fecr-i Ati topluluğu içerisinde yer alırken, bu topluluğun dağılmasında sonra Milli Edebiyat dönemi sanatçıları arasında yer almıştır.Eserlerinde çoğunlukla toplumsal olaylardan bahsetmiştir. Özellikle I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş savaşını konu almıştır.”Toplum için sanat” anlayışını benimsemiştir.Yazmış olduğu Yaban adlı romanıyla, edebiyatımıza tezli roman örneğini kazandırmıştır.Atatürkçü bir çizgide hareket etmiştir.Roman türünde verdiği eserler ile ön plana çıkmıştır.Çok kuvvetli gözlem gücü vardır ve gözlem gücüyle oluşturduğu kaliteli eserler vermiştir.Realist bir görüş savunmuştur.Eserlerinde bazen aydın-halk fikir çatışmasına yer vermiştir.İlk romanı olan Kiralık Konak’ta Tanzimat’tan I. Dünya Savaşı’nın sonuna bir ailenin üç kuşağını; Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore’de İstanbul’un mütareke yıllarını; Yaban’da Ahmet Celal karakterinden hareketle Kurtuluş Savaşı yıllarındaki Anadolu’yu ve aydın-halk kopukluğunu; Panorama’da Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki yenilikleri, Atatürk’ün ölümünden sonraki yılları anlatır.Eserleri:Roman: Kiralık Konak, Yaban, Ankara, Sodom ve Gomore, Hüküm Gecesi, Panorama, Nur Baba, Hep O Şarkı, Bir SürgünHikâye: Bir Serencam, Milli Savaş Hikâyeleri, RahmetMensur Şiir: Erenlerin Bağından, Okun UcundanAnı: Zoraki Diplomat, Anamın Kitabı, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, Vatan Yolunda, Politikada 45 YılUlus gazetesinde Kurtuluş Savaşı’yla ilgili yazdığı makaleleri: ErgenekonBiyografi: AtatürkMehmet Fuad KÖPRÜLÜ (1890 – 1927)1890 yılında doğru ve 1920 yılında hayatını kaybetti.Önce edebiyata Fecr-i Ati topluluğuyla girdi. ancak bu topluluğun dağılmasıyla Milli Edebiyat’a katıldı.Türk kültürünün geliştirilmesi ve uygarlığıyla ilgili araştırmalar yaptı.Dünyaca bilinen Türk tarih bilim adamıdır.Ordinaryüs Profesör unvanı almıştır.Yunus Emre ve Hoca Ahmet Yesevi’yi Türk Edebiyatına tanıtmıştır.Eserleri:Edebiyat tarihi Makale: Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türk Edebiyatı Tarihi, Türkiye Tarihi, Azeri Edebiyatına Ait İncelemeler, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları, Türk Saz Şairleri…Halide Edip ADIVAR (1884-1964)1884 yılında doğdu ve 1964 yılında hayatını kaybetmiştir.Tekniği zayıf olmasına rağmen anı, hikaye, roman türünde eserler vermiştir.Romanlarında tasvir ve tahlil örnekleri ön plana çıkmaktadır.Romanlarında daha çok güçlü kişilikli kadınları ön plana çıkarmaktadır.Kurtuluş Savaşını işlediği Ateşten Gömlek ve Vurun Kahpeye gibi romanlarıyla tanınmıştır. Ayrıca Ateşten Gömlek adlı eser Kurtuluş Savaşını konu alan ilk romandır. (Sıkça sorularda karşınıza çıkabilir.)Handan, Seviye Talip gibi romanlarında aşk ve kadın psikolojisini işlemiştir.Sonraki yıllarda milliyetçilik akımını ve toplumsal konuları eserlerinde ele almıştır.Sinekli Bakkal romanında sonraki eserlerinde sıklıkla sosyal çevre tasvirlerini ön plana çıkarmıştır.Realizm anlayışından etkilenmiştir.Eserleri:Roman: Seviye Talip, Handan, Son Eseri, Yeni Turan, Ateşten Gömlek, Kalp Ağrısı, Vurun Kahpeye, Sinekli Bakkal, Tatarcık, Yol Palas Cinayeti…Hikâye: Dağa Çıkan Kurt, Harap Mabedler, İzmir’den Bursa’ya, Kubbede Kalan Hoş SedaAnı: Türkün Ateşle İmtihanı, Mor Salkımlı EvTiyatro: Kenan Çobanları, Maske ve RuhRefik Halit KARAY (1888 – 1966)Türkçeyi usta gibi kullanmıştır.Edebiyatın her türünden eserler vermiştir. (Deneme, fıkra, mizah, hiciv, roman ve hikâye)15 yıllık bir sürgün hayatı yaşamıştır. (Sürgün olduğu yerler: Beyrut ve Halep)Sürgün hayatıyla tanıdığı Anadolu’yu ve Anadolu dışını eserlerinde anlatmıştır.Tasvir ve tahlilleri eserlerinde sıkça kullanmış ve eserlerini sanatlı bir dille oluşturmuştur.Memleket Hikayeleri adlı eseriyle Anadolu hikayelerini konu almış ve ilk Anadolu hikayelerini anlatmıştır.Memleket edebiyatının en önemli temsilcisidir.Aydede adından bir mizah dergisi çıkarmıştır.”Kirpi” lakabını kullanarak, mizahi hicivler yazmıştır.Realizmden etkilenmiştir.Eserleri:Roman: Yezidin Kızı, Sürgün, Bugünün Saraylısı, Kadınlar Tekkesi, Yeraltında Dünya Var, İstanbul’un İçyüzü, Çete, NilgünHikâye: Memleket Hikâyeleri, Gurbet HikâyeleriMizah: Kirpinin DedikleriTiyatro: DeliReşat Nuri GÜNTEKİN (1889 – 1956)Roman, gezi, öykü, tiyatro ve eleştiri türünde birçok eser vermiştir.Eserlerini sade bir dille oluşturmuş ve Türkçe’nin bütün canlılığını kullanmıştır.Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları arasında yer alan yazarımızı Çalıkuşu adlı eserler tanınmıştır. Bu eserde öğretmen Feride’nin Anadolu’da yaşadıkları anlatılmıştır. Çalıkuşu köy yaşamını ve köy yaşayışını anlatan ilk romanlardandır.Ülkemizde dizisininde yapıldığı Yaprak Dökümü adlı eserinde Batılaşmanın Türk ailesi üzerinde etkisi anlatılmıştır.Yeşil Gece adlı eserinde ise, Kurtuluş Savaşı yılları ve sonrasında dini istismar eden kişilerin eleştirisi anlatılmıştır.Öğretmenlik yaptığı için Anadolu’yu çok güzel tanımış ve gözlemci yeteneği gelişmiştir.Romantizm ve realizm akımlarından etkilendi.Anadolu Notları adlı gezi türündeki eserinde görevi sırasında gözlemlediklerini anlatmıştır.Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının içinde de yer almıştır.Eserleri:Roman: Çalıkuşu, Gizli El, Acımak, Damga, Dudaktan Kalbe, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı, Yeşil Gece, Yaprak Dökümü, Kızılcık Dalları, Eski Hastalık, Değirmen, Miskinler Tekkesi, Harabelerin Çiçeği, Kavak Yelleri, Son Sığınak, Kan DavasıHikâye: Olağan İşler, Leyla ile Mecnun, Sönmüş Yıldızlar, Tanrı MisafiriGezi Kitabı: Anadolu NotlarıTiyatro: Hançer, Balıkesir Muhasebecisi, Tanrıdağı Ziyafeti, Hülleci, Ümidin Güneşi. Ayrıca “Yaprak Dökümü” romanı tiyatroya uyarlanmıştır.
Türk Edebiyatının Bilinen İlk Yazılı Eserleri
Falih Rıfkı ATAY (1884 – 1971)Makale, anı, fıkra, gezi yazıları türünde eserler ortaya koymuştur.Eserlerinde genellikle Kurtuluş savaşı, Batılılaşmayı ve cumhuriyeti konu almıştır.Yakın arkadaşı olan Mustafa Kemal Atatürk’le ilgili anı türünde eserler vermiştir ve böylelikle tanınmıştır.Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda da yer almıştır.Eserleri:Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya, Atatürk’ün Hatıraları, Babamız AtatürkGezi Yazısı: Deniz Aşırı, Taymis Kıyıları, Tuna Kıyıları, Hind, Bizim Akdeniz, Yolcu Defteri, Yeni Rusya, Gezerek Gördüklerimİbnürrefik Ahmet Nuri SEKİZİNCİ (1874 – 1935)Dönemin güldürü tarzında eserler vermiştir.Özellikle Fransızcadan çeviriler yaparak edebiyatımıza tiyatro oyunları kazandırmıştır.Oyun tekniği yönünde etkileyici eserler vermiştir.Eserleri:Tiyatro: Türk Kızı, Köprülüler, İstanbul Efendisi, Lâle Devri, Macun Hokkası, Yedekçi Kaşıkçılar, Atlı Ases, Demirbaş Şarl, Moda Çılgınları, İtaat İlâmı, Fermanlı Deli Hazretleri, Aynaroz Kadısı, Kafes Arkasında, Bir Kavuk Devrildi, Mum Söndü, Pazartesi-Perşembe, Gül ve Gönül, Balaban Ağa, Selma, Genç Osman, Gücü Gücü Yetene, Kadın Tertibi, Kısmet Değilmiş gibi kendi yazdığı; Hisse-i Şayia, Sekizinci, Ceza Kanunu gibi uyarlama oyunları vardır.Musahipzade CELAL (1870 – 1959)Milli Edebiyat döneminde en çok oyun türü eserler veren sanatçıdır.Tekniği zayıf ancak; gözlem, ayrıntı ve eleştirel komedi türlerinde bolca oyun yazmıştır.Eserlerinin konuları halk hayatından almıştır.Eserleri:Tiyatro: Köprülüler, Fermanlı Deli Hazretleri, Aynaroz Kadısı, Bir Kavuk DevrildiAka GÜNDÜZ (1886 – 1958)İlk eserlerini Selanik’te Çocuk Bahçesi ve Genç Kalemler dergilerinde yayımlandı.Daha önce tanınmayan yazar Milli Edebiyat topluluğuna katılmasıyla tanınmıştır.Hikaye, tiyatro, şiir türlerinde eserler verdi.Gazeteci olarak farklı dergilerde yazılar yazmıştır.Sade anlaşılır bir dil kullanmıştır.Romantik, realist ve güçlü romanlarıyla ön plana çıkmıştır.Eserleri:Hikâye: Türk Kalbi, Kurbağalar, Bu Toprağın KızlarıRoman: Dikmen Yıldızı, Yayla Kızı, Bir Şoförün Gizli DefteriHamdullah Suphi TANRIÖVER (1885 – 1966)İlk önce Fecr-i Ati topluluğu içinde yer almış ve daha sonra Milli Edebiyat topluluğunda yer almıştır.Türkçülük ve Milli Edebiyat akımlarına büyük katkıda bulunmuştur.Nutuk ve Hitabetleriyle tanınan sanatçıdır.Özellikle Kurtuluş Savaşı yıllarda halkı aydınlatmak amacıyla hitabet gücünü etkili bir biçimde kullanmıştır.Eserleri:Hitabet: Dağ YoluMakale: GünebakanHalide Nusret ZORLUTUNA (1901 – 1984)Kurtuluş savaşı yıllarında yayımlandığı “Git Bahar” şiiriyle tanınmıştır.Şiirlerini sade bir dille oluşturmuştur.Hece ölçüsü kullanmıştır.Cumhuriyet Edebiyatının hemen sonrasında, ”Hisar” dergisinde bulunmuştur.Eserleri:Şiir: Geceden Taşan Dertler, Yayla TürküsüRıza Tevfik BÖLÜKBAŞI (1869 – 1949)Edebiyatımızda ”Filozof Rıza” olarak tanınmaktadır.İlk başlarda Tevfik Fikret ve Abdülhak Hamit Tarhan’dan etkilendi ve aruz ölçüsü kullanarak şiirler yazdı.Sonraki yıllarda edebi kişiliğinin ön plana çıkmasıyla Aşık Tarzı ve Dini -Tasavvufi halk şiiri geleneğinden faydalanarak, duygulu, içten koşma ve nefesler yazmıştır.“Uçun Kuşlar” adlı şiiriyle geniş kesimlerce sevilmiştir.Eseri:Şiir: Serab-ı ÖmrümMithat Cemal KUNTAY (1885 – 1956)Vatan ve kahramanlık şiirleriyle ön plana çıkmıştır.Epik ve lirik şiirleriyle tanındı.Üç İstanbul adlı önemli bir romanı vardır.“Üç İstanbul” romanı Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke dönemleri İstanbul’unu konu edinir. Eser, çökmüş kurumları ve yozlaşmış insanların aşk, çıkar ilişkilerini ele alırken daha geniş boyutta Osmanlı Devleti’nin hangi şartlar ve kişilikler altında çöktüğünü de sergiler.Eserleri:Şiir: Türk’ün ŞehnamesiMonografi: Namık Kemal, Mehmet AkifRoman: Üç İstanbulEbubekir Hazım TEPEYRAN (1864 – 1947)Küçük Paşa adlı romanıyla tanınmıştır. Bu roman Nabizade Nazım’ın Karabibik’inden sonra köyü konu edinen kinci eserdir.Küçük Paşa adlı romanda köylü bir anne ile oğlu anlatılıyor. Köy yaşamının nesnelliği ve gerçekçiliği bu romanda etkileyici bir şekilde işlenmiştir.Eserleri:Roman: Küçük PaşaHikâye: Eski ŞeylerAnı: Belgelerle Kurtuluş Savaşı AnılarıMilli Edebiyat Dönemi Kısa Bir Bilgi
Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve Eserleri lise döneminde öğrenilen bir konudur. Bu konuyu güzel bir şekilde öğrenmeniz gerekmektedir. Sıkça üniversite sınav soruları ve diğer sınavlarda bu konuda sorular çıkabilmektedir. Milli Edebiyatı dönemi sanatçılarının bütün özelliklerini ve eserlerini sizlerle paylaştık. Milli Edebiyat dönemi sanatçıları hakkında paylaşmadığımız bilgi neredeyse kalmadı. Eksik herhangi bir bilgi görüyorsanız mutlaka bunu yorum olarak bildirin.
