Cevap :
Cevap:
Ses Olayları~
1- Kaynaştırma Harfleri:
Son harfi ünlü olan bir kelime, ünlü harfle başlayan bir ek aldığında araya kaynaştırma harfleri girer. Diğer adı yardımcı ünsüzler olan bu harfler dört tanedir. (s,ş,n,y)
Ör: Baba-n-ın çok selamı var.
Öğretmen iki-ş-erli sıra olmamızı istedi.
Eskiden şura-s-ı bizim evimizdi.
Bura-y-a bir daha gelmeyelim.
Not:Kaynaştırma harfleri iki ünlü harfin arasına getirilmezse kelimeyi okumak zorlaşır. Bu nedenle harfler mutlaka kullanılmalıdır.
2- Ünsüz Düşmesi:
-cik - cık - cek - cak eklerini alan bazı kelimelerin sonundaki 'k' harfi düşer. Ünsüz düşmesi Türkçede en sık görülen ses olaylarından biridir. Diğer adı ünsüz aşınmasıdır.
Ör:Minik - cik - Minicik
Küçük - cük - Küçücük
Çabuk - cak * Çabucak
Ufak - cık - Ufacık
Önemli Not: Her 'k' harfi ile biten kelime -cık -cik eklerini almaz. Bazı kelimeler bu eki alsa bile ünsüz düşmesi görülmez.
3- Ünsüz Türemesi:
Dilimize Farsça ve Arapça'dan girmiş bazı sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldığında ünsüz türemesi meydana gelir. Kelimenin sonundaki harften bir tane daha türemesine ünsüz ikizleşmesi adı da verilir.
Ör: A Şıkkı / Kelimenin kökü. Şık / Gelen ek ile ''k'' harfi türemiş.
Zannetmiyorum. / Kelimenin kökü: Zan / ''n'' harfi türemiş
Onu affetmeyeceğim. / Kelimenin kökü: Af / ''f'' harfi türemiş.
Senin hakkında konuştuk. / Kelimenin kökü: Hak / ''k'' harfi türemiş.
4- Ünsüz Sertleşmesi:
''p,ç,t,k,h,s,ş,f'' harflerinden biriyle biten bir sözcüğe ''c,d,g'' eklerinden biri gelirse ek sertleşir. Türkçede bu ses olayına ünsüz uyumu ve ünsüz benzeşmesi adı da verilir.
Ör: Market / Gelen ek: -de / Markette - d - t'ye dönüşür.
Bulaşık / Gelen ek -cı / Bulaşıkcı - c-ç'ye dönüşür.
Küs / Gelen ek -gün (yapım eki) - Küskün - g-k'ye dönüşür.
5- Ünsüz Yumuşaması:
Bazı pekiştirme sözcüklerinde ünlü türemesi görülür.
Ör: Sağlam / Sap-a-sağlam
Çevre / Çep-e-çevre
7- Ünlü Daralması:
''a, e'' harfiyle biten kelimelerin sonuna -yor eki geldiğinde geniş, düz harfle dar ünlülere (ı,i,u,ü) dönüşür.
Ör:Bekle / yor / Bekliyor.
Sakla / yor / Saklıyor
Sıçra / yor / Sıçrıyor
Destekle / yor / Destekliyor
8- Ünlü Düşmesi
Türetilen bazı kelimelerde ünlü düşmesi görülebilir.
Ör:Devir / Gelen ek - e / Devre ya da Devretmek
''Etmek'' ve ''Olmak'' yardımcı fiillerinden biriyle birlikte kullanılan bazı kelimelerde ünlü düşer.
Ör: Keşif / Etmek / Keşfetmek - Düşen harf: i
Hayır / Olmak / Hayrolsun - Düşen harf: ı
Mastar eklerinden biriyle (-mek -mak) çekimlenmiş bazı fiillerde ünlü düşmesi görülür.
Ör: Sızı/ la (yapım eki) mak (mastar eki) / Sızlamak
Açıklama:
Umarım yardımcı olmusumdur iyi günler <3