kanuni sultan süleymanın kendisine resmi ziyarettte bulunan ecnebi doktorları kabulünde söylediği özlü söz (öehh).osmanlı tarihinde "sosyal içerikli" ilk özlü sözlerdendir. bir ihtimal orhan bey "sikke bastirdim lakin mutluluğu bunda aramayasuz" demiş olabilir.
(bkz: barış manço)
söz konusu deyiste adi gecen devlet'in bir kurum olandevletle ilgisi yoktur. durum anlami vardir bundan ziyade ingilizcedeki state/9 gibi.
kanuninin muhibbi mahlasi ile kaleme aldigi bir divan edebiyati eseri..
astım krizi sırasında söylenmiyecek söz..
orta okulda guzel yazı dersinde yuzlerce kez yazıp ezberledigim soz:
"halk icinde muteber bir nesne yok devlet gibi,olmaya devlet-i cihanda bir nefes sihat gibi"
bu aralar dilime cok takıldı, her olayda soyluyorum..
zigetvar yada zitvatorluk tam hatırlayamadım kusatması esnasında rahatsızlanan kanuni sultan süleymanın söyledigi söyledigi sözdür.padisah cadırından kusatmayı yönetmeye calısmıs fakat ömrü buna yetmemistir.
(
halk içinde mûteber bir nesne yok devlet gibi
olmaya devlet cihân da bir nefes sıhhât gibi
saltanat didükleri ancak cihân gavgâsıdır
olmaya baht u saadet dünya da vahdet gibi
ko bu ıyş u işreti çün kim fenâ dur âkıbet
yâr-ı bâki ister isen olmaya tâat gibi
olsa kumlar sagışınca ömrüne hadd ü aded
gelmeye bu şîşe-i çarh içre bir sâat gibi
ger huzur itmek dilersen ey muhibbî fâriğ ol
olmaya vahdet cihanda kûşe-i uzlet gibi...
---------------------------------------------------------------
bu muhtesem gazele mutevazi bir ceviri yaklasimi:
halk icinde devletten daha itibarli bir sey yoktur
dunyada sihhatli bir nefes gibi mutluluk yoktur.
saltanat dedikleri sey ancak bir cihan kavgasidir
dunyada birlik gibi mutluluk ve talih yoktur.
birak bu eglence ve icme meclislerini zira sonu fenadir
eger ebedi bir dost istersen sadakat gibisi yoktur.
(bir kum saati gibi olan) omrundeki kumlarin haddi hesabi olmasa da
bu donen sise icinde (en ozeli) bir saattir.
eger huzur bulmak istersen ey muhibbi (hem sevgili hem de kendisi) herseyden arin
dunyada kosesine cekilmek gibi huzur veren bir tek basinalik (huzur) yoktur
bu ikilikte ayni zamanda, pek kimselerin dikkatini cekmeyen, bir sözcük oyunu yapilmakta. 16. y.y. türkcesinde devlet sözcügünün iki anlami vardir, ilki ve de daha cok kullanilani "sans, talih, kismet" anlamina gelirken, ikincisi ve nadiren kullanilani bugün kullandigimiz manada devlettir. (bkz: basina devlet kusu konmak) o dönemin türkcesinde devletin bugünkü karsiligi mülktür. zaten osmanlilar da kendi devletlerini memalik*-i osmani diye adlandirmislardir. yani bu ikilikte ayni zamanda veya belki de aslinda demek istenen: halk icinde talihten muteber bir nesne yok, ama en büyük talih aslinda insanin saglikli olmasidir.
