Cevap :
1. HZ. EBU BEKİR DÖNEMİ (632-634)
a.Yalancı peygamberlerle mücadele edildi.
b.Kuran-ı Kerim kitap haline getirildi.
c.İlk kez Arap yarımadasının dışında fetihler yapılmaya başlandı.
2.HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644)
Hz. Ebu Bekir ölmeden önce Hz. Ömer’in halife olmasını istemişti. O ‘nun ölümü ile Hz. Ömer ikinci halife oldu. Hz. Ömer döneminin önemli olayları şunlardır.
a.Bizans Devleti ile YERMÜK SAVAŞI yapıldı ve Suriye ve Filistin fethedildi.
b.İran’da kurulu olan Sasani Devleti ile Kadisiye ve Nihavend savaşları yapıldı ve İran fethedildi.
c.Kuzey Afrika’da Mısır, Libya bölgesi fethedildi.
d.İslam Devleti doğuda Horasan,batıda Libya , kuzeyde Kafkasya’ya kadar genişledi.
e. İlk divan teşkilatı oluşturuldu.
f.Ülke eyalet ve illere ayrıldı.
g. İlk adli teşkilat yapısı oluşturuldu.
h.Fethedilen ülkelerde sürekli ordugahlar kuruldu.
I.Hicri takvim kullanılmaya başlandı.
3.HZ. OSMAN DÖNEMİ (644-656)
a. İslam orduları Ceyhun nehrini aşarak Türklerle karşı karşıya geldiler.( Orta Asya da Türgeş Türkleri, Kafkasya’da Hazar Türkleri ile)
b.Kuzey Afrika’nın fethine devam edildi .Tunus ele geçirildi.
c. İslam Devleti’nin ilk donanması Hz. Osman döneminde kuruldu.( Şam Valisi Muaviye tarafından)
d. Hz. Ebu Bekir döneminde kitap haline getirilen Kuran- ı Kerim İslam Devleti’nin sınırlarının genişlemesi ve Müslümanların sayısının artması ile zorunlu olarak çoğaltıldı.
Hz Osman Emevi kabilesine mensup birisiydi. Bu yüzden devletin önemli görevlerine hep Emevi kabilesinden olanlar getirildi.Bu durum diğer kabileler arasında huzursuzluğa yol açtı ve Hz. Osman bir suikast ile öldürüldü.
4.HZ. ALİ DÖNEMİ (656-661 )
Dört halife döneminin son halifesi olan Hz. Ali döneminde Müslümanlar arasında ikilikler çıkmaya başladı. Başta Şam valisi Muaviye, Hz. Ayşe ,Talha ve Zübeyr olmak üzere bir çok kişi Hz. Ali ‘nin halifeliğini kabul etmediler. İslam dünyası Hz. Ali taraftarları ve diğerleri olmak üzeere ikiye ayrıldı. Bu durum kaçınılmaz olarak savaşlara yol açtı. Müslümanlar arasında yapılna ilk savaş “Cemel Vak”ası (Deve olayı) denilen savaştır. Bu savaşta Hz. Ali taraftarları üstün geldi ve savaşı kazandılar. H:z Ayşe esir alındı ve Medine’ye gönderildi. Bu savaştan sonra Şam Valisi olan Muaviye ile Hz. Ali birbirlerine rakip oldular. İki taraf arasında “ Sıffın Savaşı” yapıldı Bu savaşında kesin bir galibi olmayınca taraflar Hakeme başvurmak için karar aldılar. Sorun bir kez de tarafların hakemleri arasında görüşüldü.Tarafların hakemleri;sorunun ancak her iki tarafından halifelikten vazgeçmesi ile çözüleceği konusunda anlaştılar. Ancak Muaviye’nin hakemi bir hile yaparak Muaviye’yi tekrar halife ilan edince taraflar arasındaki sorun daha da büyüdü.
İslam dünyasının bu duruma düşmesi bazı Müslümanların her iki tarafada düşman olmasına sebeb oldu. “Hariciler “ adında yeni bir grup daha çıktı.Har,c,lere göre Müslümanların bu duruma gelmesinde Hem Hz.Ali hem de Muaviye sorumlu idi. Her ikisi birden öldürülürse sorun çözülürdü.Hariciler bu düşüncelerini gerçekleştirmek için harekete geçtiler. Hz. Ali bir suikastla öldürüldü. Muaviye yaralanıp kurtuldu. Hz. Ali’ nin ölümü ile de dört halife dönemi bitmiş oldu.
HZ. Muhammedin vefatından sonra islam Devleti’nin başına sırasıyla HZ.Ebubekir ,HZ.Ömer,HZ.Osman ve HZ.Ali geçmiştir.Halifeler bu dönemde seçimle belirlendigi için DÖRT HALİFE DEVRİNE ‘’CUMHURİYET DÖNEMİ’’de denmiştir.
HZ.EBUBEKİR DÖNEMİ
HZ.Muhammet kendisinden sonra yerine kimin geçicegini belirtmemişti.Onun ölümünden sonra çıkan tartışmalarda HZ.Ebubekir halife seçilmiştir. Bu arada HZ.Muhammed’in ölümü üzerine islam dünyasında iç karışıklıklar yaşanmaya başladı.
Bunlar;
-Arabistan’da dinden dönme olayları
-Yalancı peygamberlerin ortaya çıkması
-İslamiyeti yeni kabul eden Yemen ve Umman gibi yerlerde kabilelerin zekat vermek istememesi
HZ.Ebubekir Halid Bin Velid komutasındaki islam ordularını Yemen’e göndererek yalancı peygamberleri ortadan kaldırdı ve sarsılan islam birligini yeniden sağlamış oldu.Zekat vermek istemeyenlerin isyanlarını bastırarak onları cezalandırdı.
HZ.Ebubekir halife olduğu sırada Sasani devleti cöküş içindeydi.HZ.Ebubekir sasanilerin egemenliğindeki Irağa ordular gönderdi.Bu orduların başarıları sonucu Hire beyliği osmanlı Devletine bağlandı.
İslamiyeti Arabistan dışına da yaymayı amaçlayan HZ.Ebubekir Bizans egemenliğindeki Suriye’ye ordular gönderdi.Yermük’te bizans ile yapılan savaşı müslümanlar kazandı ve böylece Suriye’nin kapıları müslümanlara açılmış oldu.
HZ.Ebubekir döneminin önemli olaylarından biri Kur’an-ı kerim’in toplanarak kitap haline getirilmesidir.
HZ.Ebubekir 634 yılında hastalandı ve namaz kıldırma görevini HZ.Osman’a verdi. Aynı yıl 63 yaşında vefat etti.
HZ. ÖMER DÖNEMİ
HZ.Eubekir ‘in vefatı üzerine müslümanlar HZ.Ömer’i halife seçtiler.HZ.Ömer halife oldugu sırada Suriye ‘de fetih hareketleri devam ediyordu.HZ.Ömer Suriye’nin fethedilmesine önem verdi. Görevlendirdigi birlikler kısa sürede Suriye’nin tamamını fethettiler. Fethedilen şehirlerdeki hristiyanlar din ve ibadetlerinde serbest bırakıldılar. Suriye’nin fethi tamanlandığında Filistin ve kudüs hariç her yer fethedilmişti.kudüs halkı sıranın kendisine geldigini görerek Bizans’tan yardım istedi.Deniz yoluyla büyük bir Bizans ordusu Filistine geldi.Ecnadin denilen yerde yapılan savaşı islam ordusu kazandı.Böylece Suriye ve Filistin’de müslümanların karşısına çıkacak bir Bizans ordusu kalmadı.Savaşın sonunda Kudüs kuşatıldı.Kudüs patriği şehri ancak halifeye teslim edeceğini söyleyince HZ.Ömer Kudüs’e gelerek şehri teslim aldı.
Sasanilerle yapılan Kadisiye ve Nihavent savaşlarının sonucunda İran ve Irak toprakları müslümanların eline geçti.Bu yenilgiler sonucunda Sasani imparatorlugu 651 yılında yıkılmıştır.
İslam orduları HZ.Ömer döneminde Azerbaycan , Yukarı Mezopotamya ve Mısır’ı fethederek Trablusgarp’a kadar ulaşmıştır.
İslam devleti’nin sınırlarının hızla genişlemesi ve nüfusun artması yönetim konusunda bazı sorunların ortaya çıkmasına neden oldu.Bu sorunların çözümlenmesiyle;
-Fethedilen yerler yönetim birimlerine ayrılarak büyük iller oluşturulmuş ve bu illere valiler tayin edilmiştir.
-Mali ve askeri amaçlı divan örgütü kurulmuştur.
-Devlet hazinesi( BEYTÜLMAL) oluşturulmuştur.
-Adli teşkilat kurularak yönetim birimlerine kadılar gönderilmiştir.
-ilk ordu teşkilatı kurulmuştur.Sınırlarda ordugahlar kurularak savunma ve fetih hareketleri kolaylaştırılmıitır.
-fethedilen bölgelerde yeni şehirler kurularak buralara müslümanlar yerleştirilmiştir.
-İkta sistemi uygulanmaya başlanmıştır
-Hicri takvim kabul edilmiştir
HZ.Ömer iran’lı bir köle tarafından şehit edilmiştir.
HZ.OSMAN DÖNEMİ
HZ.Ömer’in öldürülmesinden sonra müslümanlar 644 yılında Emevi soyundan gelen HZ.Osman’ı halife seçti.
HZ.Osman döneminde HZ.Ömer dönemindeki fetihlere devam edilmiş ve Abdullah Bin Sa’d komutasındaki islam ordusu Kuzey Afrika’da Bizans ve yerli halkı yenerek Tunus’u aldı.
Suriye valiligine getirilen HZ.Osman’ın yiğeni Muaviye komutasındaki ordu mısır ordusuyla birleşerek 649 yılında Kıbrıs,Rodos ve Girit’i fethetti.Bu dönemde ayrıca HZ.Ömer zamanında başlatılan Azerbaycan fethi tamamlandı.Trablusgarp ,Tunus,Horosan ve harezm ele geçirilmiştir.Doğuda Hazar Türkleriyle komşu olması nedeniyle sınır çatışmaları başlamış ve bu çatışmalar Hazar Türkleri tarafından durdurulmuştur. Böylece islamiyetin Hazar denizinin batısına yayılması engellenmişti.
HZ.Ömer zamanındaki önemli olaylardan biri de Kur’an-ı Kerim’in çogaltılarak belli başlı islam merkezlerine gönderilmesidir.
HZ.Osman Emevi kökenli olduğu için kendi sülalesinden olan kişileri devlet yönetiminde önemli yerlere getirilmiştir.Onun bu tutumu müslümanlar tarakından hoş karşılanmamış ayaklanmalara neden olmuştu 656 yılında böyle bir ayaklanma sırasında Kur’an-ı Kerim okurken öldürüldü.
HZ.ALİ DÖNEMİ
HZ.Osman’ın sehit edilmesinden sonra halifelik HZ.Ali’ye teklif edildi.Başlangıçta bu teklifi reddeden HZ.Ali ısrarlar karşısında görevi kabul etti.
Onun seçilmesi Emevi sülalesinin hoşuna gitmemişti.Emevi sülalesi HZ. Osman’ın ölümünden HZ.Ali’yi suçluyordu.İlk müslümanlardan olan HZ.Muhammedin eşi HZ.Ayşe Talha ve Zübeyr ‘in de içinde bulunduğu gurup HZ.Osman ‘ın katilinin bulunmasını istiyorlardı.Sonunda iki taraf 656 yılında Küfe şehri yakınlarında karşı karşıya geldi.
HZ.Ayşe’nin devesinin etrafında gelişmesinden dolayı Cemal vakası (deve olayı ) adı verilmiştir.Bu savaş sonunda HZ.Ali galip geldi.Talha ve Zübeyr öldürüldü HZ. Ayşe esir alındı.Cemal vakası ile birlikte HZ.Ali ve şam valisi muaviyenin arası iyice açıldı .Halifeliğin tekrar Emevi tarafına geçmesini isteyen Muaviye’nin üzerine 657 yılında büyük bir ordu ile yürüyen Hz.Ali Rakka şehri yakınlarında Sıffın ovasında Muaviye ile karşılaştı.Savaşı tam Hz.Ali kazanmak üzeriyken Muaviye hileye başvurdu.Bu olaya HAKEM olayı denir.
