Edatlar Edatlar tek başlarına anlamları olmayan, başka kelimelerle birlikte anlam ilgileri kazanan kelimelere denir.
Kelimeler arasında anlam ilişkileri kurarlar. Bu açıdan bağlaçlardan farklıdırlar. Bu yüzden cümleden çıkartıldıklarında anlamda daralma/eksilme olur.
Örnek:
Uyumak için odasına gitti . ( edat ) (amaç ilişkisi kurulmuş) cümleden edat eksilince anlam eksiliyor.
Erken yola çıktık yine de geciktik . ( bağlaç ) Cümleden bağlaç çıkartılınca anlam eksilmiyor.
Edatlar kullanıldıkları kelimeler ile gruplar oluşturarak zarf, isim, sıfat tamlaması gibi diğer sözcük türlerine dönüşebilirler. Aşağıdaki örnekte �gibi� edat iken �altın gibi kalp� sıfat tamlamasıdır.
Onun altın gibi bir kalbi var.
�ile� edatı
Sözcükler arasında Araç, alet, neden, zaman, birliktelik ilgisi kurmak için kullanılır.
Eve tren ile dönmeyi düşünüyoruz. (araç ilgisi)
Serdar ile maça gittik. (beraberlik ilgisi)
Erken gelen gol ile moralimiz bozuldu. (neden ilgisi)
Yaz ile oteller doldu ( zaman ilgisi )
"gibi" edatı
Sözcükler arasında benzetme ilişkisi kurarlar.
Rakip takım atakları yağmur gibiydi. ( benzetme ilgisi ) �yağmur gibiydi� cümlede yüklem görevi almış.
Yeni genel müdür şirkete geldiği gibi şirkette revizyon başlattı. ( zaman )
"kadar" edatı
�kadar� ve �-e kadar� şeklinde kullanılır. Benzetme,karşılaştırma ölçü anlamları içerir.
X Holding kadar ciro hedefliyoruz. ( benzerlik anlamında )
Elli kadar koyunu bir o kadar da ineği vardı. ( ölçü anlamında )
O kadar da söyledim erken gelmeyin diye. ( zarf )
"için" edatı
�Amaç, karşılık olarak, göre� anlamı içerir
Bu araba için ne kadar istiyorsunuz ? ( Karşılık olarak )
Karşıya geçmek için vapura binebilirsiniz.
Benim için problem değil.
"karşı edatı"
Yönelme, zaman anlamları içerir.
Sabaha karşı kapıya bir araba geldi. ( zaman ) .
Satranca karşı hep bir ilgim olmuştur.
"doğru" edatı
Yönelme, zaman anlamları içerir.
Akşama doğru yeniden ararız. ( zaman )
Ay çiçekleri güneşe doğru döndüler. ( yönelme )
