Atatürk, içinde yaşadığı Osmanlı Devletini ve Avrupa’ nın yapısını gerçekçi bir şekilde değerlendirebilmişti IDünya savaşı sonucunda Osmanlı Devletini bölmek ve paylaşmak isteyen Avrupa’ nın gelişmiş ve emperyalist devletlerine karşı kurtuluş mücadelesine girişti Kurtuluş Savaşı sonucunda imzalanan Lozan Barış Antlaşması ( 24 Temmuz 1923 ) Türkiye’ ye bağımsızlığını ve coğrafyasını kazandırmıştı Ancak bu coğrafyanın kalıcı olması ve yeni Türk devletinin, Osmanlı Devletinin düştüğü duruma düşmemesi için gerekli köklü yapısal değişiklik ve yenileşmeleri gerçekleştirmek gerekiyordu
Atatürk Döneminde Çağdaşlaşma Hareketleri :
Kurtuluş savaşının kazanılmasıyla işin bitmediğini bilen ve bağımsızlığın korunup sürdürülebilmesi için çağdaşlaşmak gerektiğinin bilincinde olan Atatürk için mücadelenin başka yönü başlıyorduAtatürk ” İstiklal-i Tam ” a ulaşmak istiyordu
Atatürk şu sözleri ile neler yapılması gerektiğini açıklamaktadır :
” İstiklal-i Tam denildiği zaman bittabi siyasi, mali, iktisadi, adli, askeri, kültür, vb her konuda İstiklal-i Tam ve Serbest-i Tam demektirBu saydıklarımın herhangi birinde istiklalden mahrumiyet, millet ve memleketin manayı hakikisiyle bütün istiklalinden mahrumiyeti demektir ”
” Memleket behemehal asri, medeni ve müreffeh olacaktır Bizim için bu hayat davasıdır”
Siyasal Yapıda : TBMM ‘nin açılmasıyla millet egemenliğine dayalı yeni bir devlet kurulmuştu Yüzlerce yıl yönetilmeye, yönlendirilmeye alıştırılmış Türk Halkı egemenlik hakkını elde etmiştir Devlet rejimi olarak Cumhuriyet belirlenmiş, egemenlik kayıtsız-şartsız millete verilmiştirDevlet yapısındaki dinsel etkiler giderilmeye çalışılmış, yapay olarak kullanılan Halifelik’e son verilmiştir
Demokraside : Çok Partili yaşama geçiş denemeleri yapılmıştır
Hukuksal Alanda : Devletin hukuksal yapısı laikleştirildi Saltanat, Halifelik, Şer’i ye Vekilliği vekilliği kaldırıldı Tevhid-i Tefrisat Kanunu kabul edildi, Tekke ve Zaviyeler kapatıldı Anayasa’ ya laiklik hükmü kondu Türk Medeni Kanunu kabul edildi
Eğitim ve Kültür Alanında : Tevhid-i Tedrisat Kanununun kabulü ile eğitim ve öğretim kurumları devlet denetimine alındı Eğitimde fırsat eşitliği sağlandı Çağın ihtiyaçlarına cevap verebilme özelliğini kaybeden medreseler kapatıldı Yeni Türk Harfleri kabul edildi Millileşme , çağdaşlaşma, okullaşma çabaları arttı Türk Dili ve Türk Tarihinin geliştirilmesi için kurumlar oluşturuldu Milli kültürü geliştirerek , yaygınlaştırma çabaları
Toplumsal Yaşamda : Tekke, Zaviye, Türbelerin kapatılması Kıyafette değişiklik, Soyadı Kanununun kabulü Takvim, saat, ölçülerde değişiklik
Ekonomik Alanda : Milli Ekonomi ilkesinin kabul edilerek, ülkenin yeraltı ve yer üstü kaynaklarının , güçlü devletlerin boyunduruğu altına girmeden değerlendirilmesi çabaları Tarım, Sanayi, Madencilik, Bayındırlık,Ulaştırma, Sağlık ve Tıp alanında
Askeri Alanda : Türk ordusu ve Milli Savunmanın güçlendirilmesi için yapılan çalışmalar
Atatürk, döneminde yapılan köklü değişiklik ve yenilik hareketlerini ” Biz büyük bir İnkılap yaptık Memleketi bir çağdan alıp, yeni bir çağa götürdük ” şeklinde açıklamaktadır
